Сабақтың тақырыбы
|
Сағат саны
|
Мерзімі
|
Материалдар
|
|
І. Кіріспе.
|
|
|
|
1
|
Алғашқы космологиялық түсініктер.
Ғарышқа ұшу идеяларының пайда болуы.
|
1
|
|
|
2
|
ІІІ. Әлем. 2 сағат
Әлем жайлы көзқарасАдам – ғарыштың тіршілік иесі
|
1
|
|
|
3
|
Ғарышқа ұшырудың басқару орталығы.
Хабблдің космологиялық телесеобы.
|
1
|
|
|
4
|
ІІ. Халық астрономиясы. 2 сағат
Ежелгі халық астрономиясы
|
1
|
|
|
5
|
Аспан денелері туралы аңыз – ертегілер.
|
1
|
|
|
6
|
IV. Ғарыш және Қазақстан. 3 сағат.
Табиғат және адам
Аспан – сыры
|
1
|
|
|
7
|
Қазақтың тұңғыш ғарышкері
Қазақтың тұңғыш жер серігі.
|
1
|
|
|
8
|
Байқоңыр қасіреті.
Әйлемгі әйгілі ғарыш айлағы
|
1
|
|
|
9
|
V Аспан денелерінің қозғалысы. 3 сағат
Мұсылман күнтізбесі.
Ай мен күннің тұтылуы.
|
1
|
|
|
10
|
Үркер мен айдың тоғысуы.
Белгісіз ұшатын денелер.
|
1
|
|
|
11
|
Айдағы адам іздері (қызықты оқиға)
Наурыз – қыркүйек айларындағы астрономиялық құбылыстар.
|
1
|
|
|
12
|
VІ Ғарыш және физика. 3 сағат
Физика және техника
Реактивті қозғалыс
|
1
|
|
|
13
|
Зымыран.
Ұшақ қанатын жасау
Ғарышкерлер күніне арналған сабақ.
|
1
|
|
|
14
|
VІІ Аспан механикасы. 4 сағат.
Күн жүйесі денелерінін табиғаты мен қозғалыс заңдары.
|
1
|
|
|
15
|
Күн – біздің жұлдызымыз.
Жер – шар тәріздес дене.
Төрт құдірет.
|
1
|
|
|
16
|
. Күн бетіндегі дақтарды бақылау. Зерт жұмысы.
|
1
|
|
|
17
|
Ителлектуалдық тест
|
1
|
|
|
18
|
. Қорытынды.
|
1
|
|
|
|
|
Сабақтың тақырыбы
|
Сағат саны
|
|
|
І. Кіріспе. 1 сағат
Космологиялық ғылымның негізін салушылар.
ІІ. Әлемнің ұлы кереметтері. 2 сағат.
Табиғаттың таңғажайып кереметтері.
Ғажайып жеті саны.
ІІІ. Қос ғарышкер. 2 сағат.
Қазақстаннан шыққан тұңғыш ғарышкерлер
Тоқтар Әубәкіров, Талғат Мұсабаев.
ІV. Реактивті аспаптар арқылы
әлем кеңістігін зерттеу. 4 сағат.
Ғарыштық кеме.
Ғарыштық ракета.
Ғарыштық зонд.
Ғарыштық ұшу апараттары
V. Ғарыштық физиология. 4 сағат.
Ғарыш және медицина.
Ғарыш және химия.
Ғарыш және оранжерия.
Ғарышкер тағамы.
. VІ. Ғарышкерлер күніне арналған сабақ.1 сағат
VІІ. Ғарышқа ұшқан ғарышкерлерге
төнетін қауіп. 2 сағат.
Ғарыштық сәуле.
Ғарыштық радиация.
VІІІ. Ғарыштық экологиялық проблемалар.
2 сағат.
ІХ. Ғажайып өнер табыстар. 2 сағат.
Ғарыштық шатл. Конкорд.
Спутниктік байланыс.Керемет көліктер.
Х. Біздің галактика. 3 сағат.
Эдвин Хабблдің космологиялық телескобы.
ХІ. Астрономиялық бақылаулар. 2 сағат.
ХІІ. Космоновтикалық виктариналар.2 сағат.
ХІІІ. Аспан аңыздары. 2 сағат.
ХІV. Интеллектуалдық тест. 1 сағат.
ХV. Космостық жылдамдық.
ХVІ. Жұлдызды картамен жұмыс. 2 сағат.
ХVІІ. Қорытынды. 1 сағат.
|
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
3
2
2
2
1
2
1
|
Оқу тақырыптық жоспар. 7 сынып.
І. Кіріспе. 1 сағат
Космологиялық ғылымның негізін салушылар мен таныстыру.
ІІ. Әлемнің ұлы кереметтері. 2 сағат.
Табиғаттың таңғажайып кереметтері және қазақ халқының
ғажайып жеті санының қасиеттерін меңгеру.
ІІІ. Қос ғарышкер. 2 сағат.
Қазақстаннан шыққан тұңғыш ғарышкерлер
Тоқтар Әубәкіров пен Талғат Мұсабаевтың өмірбаяны.
ІV. Реактивті аспаптар арқылы
әлем кеңістігін зерттеу. 4 сағат.
Ғарыштық кеме.Ғарыштық ракета.Ғарыштық зонд.Ғарыштық ұшу апараттарының әлем кеңістігіндегі маңызын білу.
V. Ғарыштық физиология. 4 сағат.
Ғарыш және медицина.Ғарыш және химия.Ғарыш және оранжерия.
Ғарышкер тағамы.
. VІ. Ғарышкерлер күніне арналған сабақ.1 сағат
Оқушының бойына Отан сүйгіштік, азаматтық қасиеттерін қалыптастыру, білімге, ғылымға ұмтылдыру, ғарыш саласы туралы білімдерін молайту.
VІІ. Ғарышқа ұшқан ғарышкерлерге
төнетін қауіп. 2 сағат.
Ғарыштық сәулелермен ғарыштық радиациялардың зияны.
VІІІ. Ғарыштық экологиялық проблемалар.
2 сағат.
Спутник ұшырылғанда экологияға тигізетін әсері.
ІХ. Ғажайып өнер табыстар. 2 сағат.
Ғарыштық шатл. Конкорд.Керемет көліктер және спутниктік байланыс туралы мағұлмат алу.
Х. Біздің галактика. 3 сағат.
Эдвин Хабблдің космологиялық телескобы арқылы алыс галактиканы зерттеу жолдары...
ХІ. Астрономиялық бақылаулар. 2 сағат.
Жыл бойы күндіз болып тұратын жерлер және күндіз көрінетін жұлдыздар туралы мәліметтер беру.
ХІІ. Космоновтикалық виктариналар.2 сағат.
ХІІІ. Аспан аңыздары. 2 сағат.
«Әлемді өзгертетін балалар арманы» фантастикалық суреттер салу.
ХІV. Интеллектуалдық тест. 1 сағат.
ХV. Космостық жылдамдық.
ХVІ. Жұлдызды картамен жұмыс. 2 сағат.
ХVІІ. Қорытынды. 1 сағат.
|
Пайдаланған әдебиеттер.
Физика және Астрономия № 1 2006ж 46 бет
Физика және Астрономия № 5 2005ж 32 бет
Физика. Анықтама. Биболов 50 бет
Алгорифм. № 3 2005ж 16 бет
Алгорифм № 1 2026ж 18 бет
Практикалық астрономия Бейбасар 5 бет
Егемен Қазақстан. 2004ж 27 қаңтар 14 бет
Айгөлек.
Егемен Қазақстан. 2006ж 20 маусым 5 бет
Алтын – Орда 2006ж 16 – 22 маусым 5 бет
Егемен Қазақстан 2006ж 19 қараша 10 бет
Алтын – Орда 2004ж 12. 18 маусым
Түркістан 2003ж 16 қазан 3 бет
Заң газеті. 2004ж 16 сәуір
Сабақтың тақырыбы:
Алғашқы космологиялық түсініктер.
Сабақтың мақсаты:
а) Оқушыларға ғылыми фантастика кезеңінен бастап ғарышты іс жүзіндегі игерудегі жетістіктері мен космановтиканың ғылыми маңыздылығымен таныстыру.
б) Оқушылардың ойлау қабілеттерін ізденімпаздығын дамыту.
в) Пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақтың әдісі: Әңгіме, сұрақ – жауап, лекция.
Көрнекілік: Суреттер, пайдаланған әдебиеттер, Тизенбург, « Современная астрофизики ».
Пәнаралық байланыс:
Астрономия, физика, география.
Сабақтың барысы:
Адам баласының қоғамдық дамуы үздіксіз өсіп, өрістеп отыратын күрделі процес. Қаншама болдым-толдым десе де адам баласы қол жеткен табыстардан шектеліп қана қоймайды, одан да көбірек білуге ұмтылды.
Ракеталық – космостық техниканың тұңғыш ғылыми негізгі қаланғанына, көп уақыт өткен жоқ. Ол туралы ойлар алғаш рет циолковскийге дейін де ауасыз кеңістікте ұшу заңдылықтарын қарастырған кейбір зерттеулер болғандығын ескерте кеткен жөн.
Мысалы: инженер Кибольчич ұсынған ауада ұшатын аппарат жобасын көзімізге елестетейік.
Әлемнің және құрылымы жөніндегі алғашқы мифтік түсініктерге ертедегі грек философиясының көрнекті өкілдерінің бірі Героклит көзқарасы бойынша бізді қоршаған әлемді құдай да, адам да жаратпаған. Ол бірде жанып, бірде сөніп тұратын мәңгі от.
Грек материализмнің шарықтау шегі біздің заманымызға дейін V – VI ғасырларда өмір сүрген Демокриттің көзқарастарымен ұштастады.
Оның айтуынша, аспан әлеміндегі Ай, Күн және Жұлдыздар уақытқа байланысты өзгеретін, шексіз кеңістіктегі материалдық денелер. Ай да Жер тәрізді, онда да жердегі сияқты биік таулар мен жауын, далалар бар деп есептейді.
Әлем және құрылымы туралы адам баласының көзқарастары осылай дамып қалыптасып. Жер бетіндегі бізді қоршаған денелерді жер үсті денелері дейміз, ал жердің шегінен басқа денелерді – ғарыштың денелері дейміз. Олар: Күн, Ай және Жұлдыздар – аспанның жарық денелері.
Басқа аспан денелеріне, планета аралық кеңістікте ұшу туралы ой адам баласын ерте замандардан бастап толғандырған қызықты да күрделі тәсілдердің бірі.
1903 ж. Америка ғалымы Годдар « Ең жоғары биіктерге көтерілуі жолдар » деген ғылыми еңбек жазды.
Осы жылы Цондер ракета самалет идеясын ұсынды.
Ғарыштың кеңістік дегеніміз - әр түрлі пішінде қалыптасып, жер атмосферасынан тысқары жатқан өзіндік жұлдыздары, ғаламшарлары, астероидтары, кометалар мен шан – тозанды газдары бар ғаламшар жұлдыз, галактика аралық бос кеңістік.
Аспан денелерінің дамуын зерттейтін астрономия саласы космология (грекше kosmos – ғарыш, genos – пайда болу) деп аталады.
Космология – тұтас Ғалам туралы, оның ең жалпы қасиеттері туралы ілім.
Достарыңызбен бөлісу: |
