Білімділік: Оқушыларды ежелгі Қазақ жеріндегі қолға үйретілген үй жануарларының пайда болған уақытымен таныстыру.Ғалымдардың мәліметтерін пайдалана отырып, Қазақстандағы ауыл шаруашылығының пайдасы туралы ұғындыру

Сабақтың мақсаты:

• Сабақтың мақсаты:
• Білімділік: Оқушыларды ежелгі Қазақ жеріндегі қолға үйретілген үй жануарларының пайда болған уақытымен таныстыру.Ғалымдардың мәліметтерін пайдалана отырып, Қазақстандағы ауыл шаруашылығының пайдасы туралы ұғындыру.
• Дамытушылық: Оқушыларды тарихи даталар мен тарихи оқиғаларды есте сақтауға, тарихи деректерді зерттей алуға, өз бетімен ізденуге, дағдыландыру.
• Тәрбиелік: Өз елінің тарихын терең білумен қатар, өлкедегі тарих қойнауындағы тарихи-мәдени ескерткіштерді зерттеп, перзенттік үлестерін қоса білетін білімпаз, саналы, адамгершілік қасиеті мол ұрпақ ретінде оқыта отырып қалыптастыру.

• Үй тапсырмасы
• Тарихи сынақ хат
• Адамзат баласы тарихының ежелгі........., ........ бөлінеді.Олар:..........., ............, ............ .
• Біздің еліміздің тарихында темір дәуірі .......... ............... ,ғасырға дейінгі аралықты қамтиды.
• Б.з.б 8 ғасыр көптеген .......... .... темірді ашу және ......... пайдалану кезеңі болд.

.Ертеде темір қарапайым тәсілмен, ........-..... өндірілетін. .Темір алу үшін кемінде ....... ........ ........ қызу қажет. .Шикі темір қиыршықтарын ....... ........ , қып-қызыл шала балқыған күйінде ....... ........ , .......... ............., біріктіріп ........ сом темір алған.

• Кім жылдам....
• Сұрақ- жауап
• Қола дәуіріндегі адамдарды қалай жерлеген?
• Қола дәуіріндегі адамдардың қайтыс болған
• адамдар туралы діни көзқарастары қандай?
• Қайтыс болған адамның қасына не үшін еңбек
• құралдарын қоса көмген?
• Абыз кім және оның коғамдағы рөлі кандай?
• Қола дәуіріндегі адамдар неге табынған?
• Қазақстан жерінде қола дәуірін түбегейлі
• зерттеуді бастаған ғалым?

• Бұл не? Ол туралы не білесің?

• Сабақтың тақырыбы:
• Көшпелі мал шаруашылығының
• қалыптасуы мен дамуы

• Жоспары:
• Жоспары:
• Көшпелі мал шаруашылығының пайда болуы.
• Отырықшылықтан көшпелі мал шаруашылығына ауысу
• Тебіндік жайылым
• Төрт түлік мал

• Жартылай көшпелі

• Көшпелі

• Отырықшы

• Көктем. жаз, күз
• мезгілінде жайылымның
• ыңғайына қарай жылжып
• көшіп отырып, қыста
• дайын қора-жайы бар
• қыстауларда қыстайтын
• мал шаруашылығын
• атайды.

• Отырықшы мал
• шаруашылығы біртіндеп
• дамып мал басы өседі.
• Осыған байланысты
• жайылымды кеңейту,
• жайылым ауыстыру
• қажеттігі туады.

• Б.з.д. 1-мыңжылдықтың
• бас кезінде көшпелі,
• жартылай көшпелі
• мал бағушы
• қауымдастық біртіндеп
• отырықшылыққа
• айналады.

• М а л ш а р у а ш ы л ы ғ ы

• Жетісу, Шығыс Қазақстан
• Алтай, Тарбағатай, Қаратау

• Тары, арпа, бидай

• Маңғыстау, Батыс,
• Орталық қазақстан,

• Маңғыстау, Қазалы,
• Ырғыз, Торғайда сақталған

• Шырық-Рабат,Бәбіш-Молда

• Оңтүстік Қазақстандағы
• Сыр, Шу, Талас,
• Арыс Қаратаудың
• оңтүстік беткейі

• ІІ.Көшпелі шаруашылық түрлері

• Қойлар көп күтімді қажет етпейді,
• кермек суды
• іше береді,тіпті су жоқ болса,
• қар жиді.Олар
• суық пен ыстыққа төзімді

• Адамдар жылқыны азық ретінде де мініс
• Көлігі ретінде де пайдаланды.
• Жылқы суыққа төзімді, тебіндеп жайылады.
• Кере азығын қар астынан тұяғымен аршып алады,
• Арнайы қораның да қажеті жоқ.
• Атқа мінген бақташы малды қоныстан малды
• Ұзақтау жерге жаяды

• Сиыр - тебіндеп жайылуға икемсіз, сондықтан оларға жемшөп әзірлеуді қажет етеді. .

• Жүк көлігі ретінде пайдаланады.жылдам қозғалады, ауыр жүк көтере алады. Олар сусыз және қорексіз ұзақ күнге шыдайды.

• Тест тапсырмасы
• 1.Қазақстан аумағын мекендеген тайпалардың темірді ашу және кеңінен пайдалана бастаған кезеңі
• А) б.з.б 4мыңжылдық
• Ә) б.з.б 5-3 мыңжылдық аралығы
• Б)б.з.б 1 мыңжылдықтың соңы
• в) б.з.б 8 ғасыр
• 2.Ертедегі темір өңдірудің қарапайым тәсілі
• А) домна пеші
• Ә) пеш көрік
• Б) қазандық
• в) мартен пеші
• 3 Ежелгі Қазақстан тұрғындарының көшпелі мал шаруашылығымен айналысуға көшу себебі
• А) көрші халықтардың ықпалымен
• Ә) климаттың өзгеруінен
• Б) жаңа еңбек құралдарының пайда болуынан
• в) ежелгі Қазақстан тұрғындары көшпелі мал шаруашылығымен айналыспады.
• 4. Батыс Қазақстанның шөлді аумақтарында өсірілетін түлік
• А) сиыр
• Ә )жылқык
• Б) түйе
• в) ешкі
• 5. Тебіндеп жайылуға икемсіз, жемшөп әзірлейтін түлік
• А) сиыр
• Ә )жылқы

• Үйге тапсырма

• Көшпелі мал шаруашылығын оқу
• 2.Қазақ халқының көшпелі өмірі жайында эссе жазу