Ағаш түрлеріне температураның әсерi

- өркендердiң, гүлдердiң, жапырақтардың үсiкке ұрылуы;

– қысқы суықтар кезеңiнде өсiмдiктердiң үсiп кетуi;

– аяздан шытынаулар мен ойық жарылулардың пайда болуы.

Тым жоғары температура (аптап ыстық) тамыр мойнының күйiп кетуiн, дiң қабығы мен жапырақтардың күюiн туғызады, олар сеппелер мен ағаштарға терiс әсер етедi.

Кеш түскен көктемгi және ерте түскен күзгi үсiктер ағаштарға аса зиянды. Күздiң басындағы күтпеген үсiктер сүректенбеген өркендердiң жойылуына әкелiп соғады.

Үсiктерге шаған, шырша, шамшат, майқарағай сезiмтал, ал қайың, қарағай, шетен, балқарағай, қандыағаш төзiмдi келедi.

Жас өсiмдiктердiң сығылуы көбiне дымқыл және ауыр топырақтарда орын алады.

Аяздан дiң бойымен шытынаған жарылулар бiршама жиі кездеседi. Бұл құбылыс – жер бетіндегі температураның шұғыл төмендеуінiң нәтижесi. Ағаш сүрегiнiң жылу өткiзгiштiгi төмен болу салдарынан, сыртына қарағанда iшкi бөлiмiнде аз қысылады, содан дiннiң сыртқы бөлiгi тiк бағытта жарылуы пайда болады. Аяздан болған жарылулар көбiне аз майысқақ қабықты ағаштарда (емен, шаған, шамшат, шегіршіндер) көбiрек кездеседi. Мұндай сүректiң техникалық сапасы төмендейдi, жарылуларда зиянды жәндiктер мекен етіп, ағаш бүлдiретін саңырауқұлақтардың споралары түседi. Қар аз түскен жылдары, ұзақ қатты аяздар (-40 С-қа дейiн) кезiнде ересек шырша ағаштарының қылқандары қызарып кетедi, содан соң жерге түсiп қалады. Егер шыршалар қылқанының 60 пайызға жуығын жоғалтса, олар құриды.

Әсiресе, тегіс қабықты жас ағаштар ( шырша, граб, майқарағай ) үшiн ең көп тараған екі зақым түрі қауiптi: қабық күйiгi және тамыр мойнының күйiп кетуі. Қабық күйгенде камбий қабаты өледi және қабық дiңнен сылынып қалады. Бұл саңырауқұлақ ауруларын туғызады. Күйiк бәрiнен жиiрек жұқа, тегiс, қабығы қошқыл қара түстi ағаш түрлерінде (майқарағай, шаған, шамшат және т.б.) байқалады. Топырақ үстiнiң жоғары температурасында (50-60°С) тамыр мойнының күйiп түсуi орын алады.

Жиiрек күйiп түсуден көшеттiктердегi сүректенбеген өскiндер және бiр жылдық сеппелер, әсiресе, құмдар мен қара топырақтағы қылқан жапырақты ағаш тұқымдарынан өсірілгендер зардап шегедi.