Оқушылар білімдерін, іскерліктері мен дағдыларын есепке алу

Есепке алу – бұл оқытудың белгілі кезеңдерінде оқушылар мен мұғалімнің жұмысын жинақтап қорыту.

• 
  оқу бағдарламасы бойынша тақырыпты және тарауды оқып үйрену процесінде оқушылардың білімін, іскерлігін және дағдысын жан – жақты бақылау керек;
  

• 
  әрбір аяқталған тақырып бойынша оқушылардың жұмысы туралы жеткілікті толық қорытынды шығарып отыру;
  

• 
  оқушылардың үлгерімін орта арифметикалық мәліметтерге сүйеніп бағалауға болмайды;
  

• 
  оқушыларға байымды толық мінездеме беру үшін олардың бірнеше оқу жылындағы статистикалық үлгерім мәліметтеріне талдау жасау қажет.
  

Сонымен, әрбір мұғалім оқу жұмысын есепке алудың әдісін және техникасын жақсы білумен бірге оқу жұмысы жөнінде объективті мәліметтердің болуы тиіс. Осы мәліметтерге сүйеніп, мектеп басшысы әрбір мұғалім жұмысының нәтижесін және дәрежесін анықтайды.

Қазіргі кездегі оқыту жүйесіндегі білімді тексеру, бақылау және бағалаудың жаңа технологиясы. Оқыту – динамикалық процесс. Білім беру саласында оқу-

таным әрекетінің сапасын, дәрежесін есепке алу, тексеру және бақылау дағдының нәтижесін арттыруда қызметі ерекше. Сөйтіп, оның технологиясын әркезде өмір талабына сай жетілдіріп отыру оқыту шарты. Қазіргі кезде жоғары оқу орындарында оқыту процесіндегі рейтинг–тестік жүйе қолданылады. Рейтинг – ағылшын тілінде torat – “бағалау” немесе “жетістік өлшемі” деген ұғымды білдіреді. Рейтинг - оқу–таным әрекетінің сапасын тексеру,

• 
  оқу – таным әрекетіндегі студенттердің жауапкершілігін, белсенділігін
  

Бақылауда рейтинг–тестік жүйесін қолдану ерекшелігі, оқу көлеміне байланысты

белгіленеді. Модульдердің құрылымы оқу

материалының белгілі бір бөліктерінен (порция) құралады.

Рейтинг – тестік бақылау түрлеріне: a) күнделікті немесе ағымдық (текущий);

ә) аралық (рубежный);		б)	қорытынды (итоговый) бақылау			жатады.	Ол курстың
белгілі	бір	тарулары		немесе	бөліктері,			болмаса
күрделі	тақырыптары		аяқталған	кезеңде	жүргізіледі.			Осы

аралықта коллоквиум болады. Дегенменде, тестік жұмыстарын қолдану артықшылығы басым болады.

• 
  бақылау бір мезгілде барлық оқушыларды қамтуға қол жеткізеді;
  

Баға – бала өміріндегі маңызды оқиға. Сондықтан мұғалім баға қоюға өте мұқият болу керек. Оқушылардың оқу материалын меңгергенін тексеру және

Білім беруді жаңарту бұл – үнемі алға қарай ұмтылу мен даму үдерісі, бұл – білім беруде кезең-кезеңмен өтетін және алынған нәтижелерге сәйкес түзету енгізіп, талданатын өзгерістер. Сонымен қатар, білім беруді жаңарту үрдісі – салт-дәстүрді, мәдени мұраны, жалпы ұлттық құндылықтарды көздің қарашығындай сақтауды талап ететін тұрақты жүйелерден тұрады.

оған белсенді түрде араласуына мүмкіндік беруді, асқан ұқыптылық пен сезімталдықты қажет ететін үдеріс.

• 
  креативтілік,
  

• 
  белсенділік,
  

• 
  әлеуметтік жауапкершілік,
  

• 
  жоғары ой-өріс,
  

• 
  терең білімділік,
  

• 
  кәсіби сауаттылық. Сондықтан да тұлға қалыптастыруда М.Жұмабаевтың «...
  

баланы өз күшіне сендіріп үйрету керек. Қолыңнан түк келмейді дей берсең, бала жасқаншақ, жасық болып қалады. Осыдан сақтану керек» деген ұлағатты сөзін ұстаным етуіміз керек.

12 жылдық мектепте мұғалім тек ақпарат жеткізуші ғана емес, ол – оқушының білім алу кезеңіндегі өмір жолын анықтаудағы сенімді серігі. Жаңа педагогикалық технологиялар тұлғаның ойлау жүйесін қалыптастыруы, сондай-ақ түрлі ситуацияларда нақты шешім қабылдай білуге, өзіндік көзқарасы мен пікірін жеткізе білуге, өзінің іс-әрекетін бағалай білуге үйретуді мақсат етеді. 12 жылдық мектептің басты міндеті – тұлғаның танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту. Осыған орай оқушының алған білімінің нәтижесі мен оны өзін-өзі бағалауының маңызы зор. Оқушыны бағалау өмір сүріп отырған ортасына бейімделуіне, жинаған тәжірибесіне қарай икемделуіне, білім мазмұнын рухани қажеттілігіне қарай игере білуіне орай бағаланады. Осы тұста жаңа технологиялар, оның ішінде бағалау жүйесіне енетін жаңа форма ретінде – «портфолио» технологиясының тиімділігі жоғары деп ойлаймын. «Портфолио»-жеке білім жетістігінің портфелі, бұл – белгілі бір білім алу кезеңіндегі оқушының жеке жетістіктерінің жиынтығы мен өзін-өзі бағалауын есепке алу тәсілі. Бұл технология бойынша оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынас өзара әріптестік жағдайында, өзара көмек көрсету іс-әрекеті негізінде шешіледі. Оқушылардың жетістік нәтижелері өздерінде жасақталады. Бұл оқушының өзіне деген сенімділігі мен жетістікке деген ұмтылысының тетігі болады. Қазір оқушылардың денсаулығы төмендігі деңгейде екендігі статистикалық мәліметтерден баршаға мәлім. Бұл қазіргі мектептегі бағалау жүйесінің кері ықпалынан да болуы мүмкін екендігі ғалым педагогтар пікірлерінде айтылып жүр.

Оқу процесінде оқушылардың өзін өзі бақылауы мен бағалауы өте қажет. Өзін-өзі бақылау, олардың оқу бағдарламасы материалы мен игерген іскерлігі

Бірінші сынып мұғалімдері оқушылардың өзін-өзі бақылау және бағалауды қалыптастыруында рефлексиялық біліктері мен дағдыларының дамуына ерекше көңіл бөлгені жөн. Бірінші сыныптан бастап бала өз жұмысын көп білімнің

• 
  Оқушы өздігімен жұмыс орындап, екі сөзден қате жіберді дейік. Мұғалім оны түземей, астын сызып, оқушының өзіне қатесін тауып түзетуге мүмкіндік береді.
  

• 
  Мұғалім қате кеткен сөзді түземей, сөйлем жазылған жолдың жиегіне белгімен көрсетеді. Оқушылар бір-бірлеріне дәптерлерін беріп, ауыстырып қателерін тексереді.
  

• 
  Жазба жұмысының соңында, әркімге қателерін тауып, оны түзеп, қорытындылап, не ұнады, не ұнамады, ойдағыдай болды ма, неліктен дұрыс болмады? – деп сұрайды.
  

Бұл жағдайда мұғалім оқушының қасына отырып онымен бірге жұмысын талдайды.

Оған жеке көмек көрсетеді. Бағалауда біркелкі бағаланатын тапсырмаларды