Демина Н. Ф., Омарова Ж. М. Физикадан олимпиадалық есептерді шығару әдістемесі
жүктеу/скачать 1,08 Mb.
|
Demina-N-F-Fizikadan-olimpiadalyk-esepterdi-shygaru-edistemesi
|
Шешуі: 1. Жіптің басқа шетіне динамометрді бекітеміз. 2. φ қоршап алу бұрышын дискретті түрде π/2 арқылы алмастырамыз. Динамометрдің көмегімен минимал күшті, яғни, оны азайтқан кезде жүк төмен қарай қозғала бастайтын күшті өлшейміз. Т күштің φ қоршап алу бұрышына тәуелділігінің кестесін аламыз. Бұндай тәуеділіктің графигіне шамалас график 64 суретінде көрсетілген (жұлдызшалар). Алынған графиктен көріп тұрғанымыздай, тәуелділік сызықты емес, бірақ көрсеткіші теріс экспонентаға ұқсайды. Жүктің салмағын өлшейміз Mg = 4H және ln(Mg/T)-нің φ арқылы графигін саламыз. 64 суретте бұл график дөңгелекшелер арқылы салынған. Алынған тәуелділік сызықты, сондықтан ln(Mg/T)= µg деп болжамдауға болады. Бұл түзудің көлбеу бұрышының тангенсі арқылы үйкеліс коэффициентін табамыз µ=0,21 ± 0.02. Тапсырма 21. Тізбектей қосылған «қара жәшік» пен конденсатордан тұратын электрлік тізбек айнымалы кернеу көзіне қосылған. «Қара жәшік» жұмсайтын қуатты анықтаңыз. Құрал-жабдықтар мен аспаптар: «қара жәшік»; конденсатор; айыры бар сым; айнымалы кернеу көзі; кілт; 25 В (200 В) дейінгі айнымалы кернеуді және 50 мА (20, 200 мА) айнымалы токты өлшеуге арналған авометр (мультиметр). Шешуі: 65-ші суретте көрсетілген сызба құралады (ЧЯ – «қара жәшік»). Амперметр ретінде амперметр режиміндегі авометр қолданамыз. Ашылған К кілт кезінде амперметрдің көмегімен I ток күшін өлшейміз. Барлық режимдерде авометр токтың және кернеудің әрекет етуші мәндерін өлшейді.
Схемадан амперметрді алып тастап К кілт жабылады. Авометрдің көмегімен (кернеуді өлшеу режимінде) генератордың шығысында (Uг), конденсаторда (Uc) және «қара жәшікте» (Uж) кернеу өлшенеді. Өлшенген кернеулер бойынша «қара жәшіктегі» Uж кернеуі мен I тогы арасындағы фазалардың өзгерісін анықтау қажет. Жал ток I мен кернеудің сапалық векторлық диаграммасы 66 суретте көрсетілген. I токтың әрекет етуші мәнінің өлшемі горизонталь ось бойымен қалдырылады. Конденсатордағы Uc кернеу токтан фаза бойынша π/2-ге қалып отырады, ал векторлық қосындысы жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||
