Демина Н. Ф., Омарова Ж. М. Физикадан олимпиадалық есептерді шығару әдістемесі
жүктеу/скачать 1,08 Mb.
|
Demina-N-F-Fizikadan-olimpiadalyk-esepterdi-shygaru-edistemesi
- Бұл бет үшін навигация:
- ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
- НЕГІЗГІ ФИЗИКАЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛАР
- Негізгі өлшем бірліктері (Si)
3. Өз еркімен транзистордың екі шығысын таңдаймыз және оған электр тізбегінің 1 және 2 өткізгіштерін қосамыз (сурет 70). Бұл кезде оларды бірнеше варианты мүмкін, олардың анализі берілген есептерді шешуге мүмкіндік береді. Бұл эмиттер мен коллектор шығысы деп ойлайық (сурет 71). Сірә, бұл жағдайда тізбекте ток жоқ. Қосылудың полярлығын алмастырайық, яғни 2-ші шығысын колекторға, ал 1-ші шығысты эмиттерге қосайық, бұл жағдайда тізбектегі ток миллиамперметрге әсер етпейді. Қосылудың басқа жағдайларында (база – коллектор немесе база – эмиттер) базадағы «минус» кезіндена миллиамперметр тізбекте токтың барын көрсетеді. 4. Транзистордың «коллектор» және «эмиттер» шығыстарын анықтау үшін сіз өз денеңіздегі, сол және оң қол арасындағы кедергіні қолдана аласыз. Оң және сол қол арасындағы дененің кедергісі 20-дан 500 кОм-ға дейі жететіні белгілі. Егер саусақтардың ұшын лимон шырынымен сулатса, кедергі 10-30 кОм болады, бұл саусақтар база мен транзистор коллекторын қосқанда транзисторды ашуға жеткілікті болады. Бұл кезде коллекторде р–п–р типті транзисторлар үшін теріс потенциал, ал эмиттерде оң потенциал болуы тиіс (сурет 71) R ~ 10-30 кОм. Бірақ, тізбектегі ток өте үлкен емес, бірақ бұл коллектор мен эмиттердің шығысын анықтау үшін жеткілікті. Эмиттерге теріс потенциал жібергенде, біз эмиттерді коллектормен ауыстырып алдық деп ойлайық, бұл кезде тізбектегі ток 10-100 есе кіші және микроамперметрмен бұндай токты көруге болмайды. 5. Осыған ұқсас зерттеулерді п–р–п типті транзисторлармен жүргізсек, «база-эмиттер» немесе «база-коллектор» электр тізбегінде ток болады, егер эммиттер мен коллекторға байланысты базада оң (+) потенциал болса ғана. Тапсырма 24. Ток көзінің ЭҚК-ін, вольтметр, резистор кедергісін, миллиамперметр мен ток көзінің ішкі кедергісінің жалпы кедергісін анықтаңыз. Құрал-жабдықтар: миллиамперметр (5, 50 немесе 200 мА); кернеуі ~ 4,5 В тұрақты ток көзі, вольтметр (5, 10 В), кедергісі белгісіз резистор, қосқыш сымдар. Назар аударыңыз! Миллиамперметр кедергісі ток күшінің ішкі кедергісінен ішкі кедергісінен көп есе кіші. Миллиамперметрді ток көзіне резисторсыз параллель қосуға болмайды, себебі бұл кезде миллиамперметр істен шығады. Шешуі:
72-ші суретке сәйкес электр тізбегін құрамыз. I1 мен U1 анықтап Rυ=U1/ I1 есептейміз. 73-ші суретке сәйкес электр тізбегін құрамыз. I2 мен U2 көрсеткіштерін алып R0 анықтаймыз: 
74-ші суретке сәйкес электр тізбегін құрамыз. Тұйық тізбек үшін Ом заңын қолданып, алатынымыз 
75-ші суретке сәйкес электр тізбегін құрамыз да I4 мәнін аламыз. 
(3)-ті (1)-ге қойып, алатынымыз 
Бұл теңдеуді Е-ге байлысты шешеміз. 
I3, I4, R және Rυ мәндері енді белгілі. Е мәнін қойып (Rυ+r) қосындысын табамыз. ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ Задачи по физике. Воробьев И.И., Зубков П.И., Кутузова Г.А. и др., М., 1999 г., 370 с. Задачи по физике Пособие для учащихся 9-11-х классов. Гомонова А.И., Плетюшкин В.А., Погожев В.А., М., 1998 г., 192 с. Задачи по физике для поступающих в вузы. Бендриков Г.А., Буховцев Б.Б., Керженцев В.В., Мякишев Г.Я., М., 2005 г., 344с. Задачи по физике с анализом их решения. Савченко Н.Е., М., 2000 г., 320с. НЕГІЗГІ ФИЗИКАЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛАР
жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
