Дәріс. №1. Кіріспе Дәрістік сабақтардың конспектілері

FDDI желісі өзінің алғашқы атауын Fiber Distributed Data Interface сөзінің бас әріптерінен алынған. 1985

жылы X3E9.5

Комитетінің Американдық ұлттық стандарттар институты кен (ANSI) ауқымды жоғары жылдамдықты каналда ақпараттар беру мақсатында оптоталшықтық интерфейс сұрыпталған ақпарат стандарты құрылған. Дегенмен бұл стандарт ресми ANSI X3T9.5

Стандарты деп аталады, ал артынан FDDI аты бекітіледі. 1986 жылы ағымдық уақытта цифрлық, дыбыстық және бейнелік ақпараттарды жіберу сапасын жоғарылату мақсатында FDDI-II

Стандарты құралған.Ақырғы аяғында FDDI стандарты ISO 9314 халқаралық стандарты ретінде қабылданды.

Нақты айтқанда, көңілдің басым бөлігі стандартты құрау барысында өндірушілік қуатын және желінің сенімділігін жоғарылату. Ең бірінші міндетті жоғары жылдамдықты (100 мбит/с) оптоталшықты арнадағы ақпараттарды жіберу арқылы және жанартылған хаттамалардың жіберу ортасына қабілетті. FDDI желісінде өте қолайлы тәсіл қолданады, IEEE 802.5

Стандартымен салыстырғанда, ерте босатылған маркер ETR (Early Token Release) деп аталады. Token Ring желісінде маркер ақпараттарды алғанын айтқан кезде жібереді, ал FDDI желі станциясында, ақпараттарды жіберген, маркерді босатады, кадр ақпараттарын күтпей. Маркер келесі станцияға түсіп, ақпаратты жіберуге рұқсат береді. FDDI желісінде әр уақыт сайын бірнеше десте мәліметтер айналыста болуы мүмкін. Олар әр түрлі станциялардан жіберіледі.

Желідегі жоғарғы қауіпсіздік желінің құрылысының динамикалық реконфигурацияда болуынан екі қабатты сақиналы ақпараттарды жіберу және арнайы процедуралық конфигурацияларды қолдануынан жасалады.

Өзінің амалдарын қолдану үшін 2 тип қолданылады адаптерлер.

- бірлік станциясы (Single station) – бір порталдық стансия енгізу – шығару, екі талшықты оптикалық кабельді қосуға, сол арқылы тек қана бір сақина жасалады.

- Екілік станция (Dual station) – екі порталдық станция енгізу – шығару оптоталшықты байланыс арнасы. Сол арқылы екі сақиналы трактылы сигналдарды жіберу жасалады.

Ереже бойынша екілік станция магистральды трактылы ақпараттарды жіберу үшін қолданылады, ал білік – радиалды жұмыс станциясын қосу үшін қолданылады. FDDI да кеңінен концентраторлар қолданылады, олар станция және бір немесе екі портты енгізу – шығару магистральды арнаға қосуға жасалынады. Екілік концентраторлар магистральды желі аймағында қолданылса, ал бірлік концентраторлар ескілі түрлі құрылысты желіні қолданылады. Жұмыс станцияларын концентраторларға қосу оптоталшықты арналар арқылы, сондай-ақ қосалқы сілтеушілер арқылы. Бірінші жағдай аралық нұсқа ретінде бірлік станция шығады. Ал екіншісінде – арнайы адаптерлер қолданылады, ол IEEE 802.5 стандарт желісіне ұқсас. Көрсетпелі құрылғылар жинағы әр түрлі типті желілі құрылыстарды түрлі көлемді топологиямен қолданып, қарапайым сақиналыдан ескі түрлі сақиналыға.

Стандарттардын көбі сияқты компьютерлік локалдық желі, айым сақиналыдан ескі түрлі сақыйналыға. Стандарттардын көбі сияқты компьютерлік локалдық желі, FDDI екі төменгі сатыны Эталонды модельді ашық жүйелі ара байланысын табады. FDDI логикалық басқару сатысында IEEE 802.2 стандарттын қолданады. Ол сол типті желіні басқа локалдық желілермен байланыс құрайды. Басқару сатысында FDDI еркін жіберу сатысына ары қарайғы даму стандарттарын IEEE 802.5 дамуын қарастыруға, белсенділігін жоғарылату жолында және функциональдық ақпараттарды жіберу жағдайын кеңіту. Стандарт IEEE 802.5 факультативтік жағдаы көп деңгелі басқару схемасын еркіндігін ұйымдастыру және маркердің ерте босау режимі өте керекті разрядына аударған.

Стандартпен ақпараттарды жіберу екі режимде бекітілген: синхрондық және асинхрондық. Синхрондық режимде станция маркердің әр бір түскенінен мәліметтерді белгілі бір уақытта жібере алады, ол маркердің келу уақытынан тәуелсіз. Бұл режим қосымшаларында қолданылады, кешіктірулерге сезімтал, мысалы оперативті басқару жүйелерінде.

Ал асинхрондық режимдерінде ақпараттардың келу ұзақтығы маркердің келуімен байланысты және белгілі бір уақыттан кейін жалғаса алмайды. Егер маркер көрсетілген уақытқа дейін келмесе, онда асинхрондық мәліметтерді жіберу мүлдем тоқтатылады. Қосымша асинхромдық режимде приоритеттің бірнеше деңгейі қойылады, олардың әр қайсысына белгілі шекпен уақытты ақпараттарды жіберу қойылыды.

Ең бірінші локальді маркерлік тәсіл еркіндігімен ARC Net желісі болып табылады. Ақпараттарды жіберу жылдамдығы қазіргі уақыттың түсінігі бойынша жоғары емес 2,5 мбит-с, бірақ ARC Net Plus-тің шығарылуы бойынша 20 мбит-с. ARCNet –тің бастамасы бойынша IEEE 8027.4 стандартты шығарылған, бірақ олардың арасында көптеген айырмашылықтар бар. Ол желілер, ARCNet сияқты, пернелік тәсіл еркіндігін шындық топология аймағын да қолданады. Еркіндік жіберіліп жатқан белгілі бір форматта іске асады. Маркердің жіберу бір станциядан келесіге логикалық адрестің ретімен кетуімен байланысты. Адресі аз станция цикл арқылы кадр маркерлік станциясы аздау адресімен жіберіледі. Станция басқа станциядан маркер алғанда, онда оны қабылдаушы деп атаймыз. Назарға алсақ, станциялардың ретімен орналасуы логикалық сақинада шинадағы физикалық орналасуының ретіне сәйкес келуі міндет емес. Кейбір станциялар логикалық сақинаға қосылмауы да мүмкін. Олардың ең бастысы айырмашылығы, станция логикалық сақинаға кірмеген, кадр маркерін алмайды, содан кадр ақпараттарын жібере алмайды. Ондай станция пассивті болып саналады және өзіне адрестелінген кадр ақпараттарын қабылдай алады. Хаттамамен желінің істеуі пассивті станциялардың логикалық сақинада қосылуы қаралған, содан кейін кадр ақпараттарын жіберуге рұқсат алады. Желіні басқару, логикалық сақинаны өзгерту орталықтандырылған тәсілмен істеледі. Әр сәт сайын функцияларды басқару станция өзіне алады. Сонымен қатар:

- Логикалық сақинаны генерациялайды.

- Маркерді жіберді бастайды

- Алгоритмді басқару параметрлерін өзгерту

- Қабылдау және сұрауларды қарастыру пассивтік станциялардың логикалық сақинаға қосылуына Ақпараттарды жіберу үшін және желіні басқару кадры анықталған. Ақпараттар, басқару және үзілу, кадр

ақпарттары және басқару бір құрылыста болады және құрамы әр түрлі болады.

Әр кадрға прембла болады, ол бірден бірнешеге дейін толтыру символдарын қосады – жіберу жылдамдығына байланысты және сигнал табуляция тәсіліне преамбуладан кейін бастапқы шектеуші кадр бір байт ұзындығымен жүреді. Алаңнан кейін кадрды басқару 2 немесе 6 байттық алаң адресін қабылдаушысы және жіберушісі. Кейінгі алаң ақпараттарында мәліметтер бар, логикалық каналдарда басқару диспетчермен қалыптасады. Бақылалық мәндік ретімен келесі 6 байт бөлінген. Кадр соңғы шектелген 1 байттың алаңмен аяқталады. 2 кішкентай разряд басқару кадрының алаңы тип кадрын көрсетеді. Сонымен қатар басқарудың 7 типі бар.

Компьютерлік желінің жұмыс істеу процесінде логикалық сақинасы динамикалыққа ауысады, яғни станциялар оған қосыла алады және өшіріле алады. Қолданыстағы желі қорына қарай әр түрлі топологиялық желі қолдануы мүмкін: сызықтық, жұлдыз тәрізді және ағаш тәрізді. IEEE 802.4 стандартты.

ISDN тораптары

ISDN (Integrated Services Digital Network-интегралды қызмет атқаратын сандық желілер) негізгі коммутация режимі каналдарды коммутациялау тәртібі болып табылатын, ал мәліметтері сандық түрде ізделетін желілерге жатады. Жалпы пайдаланудағы телефон желілерінің мәліметтерді толығымен сандық іздеуге көшіру идеясы ертеректе талқыланған болатын, бұл кезде ақырғы абонент мәліметтерді тікелей сандық түрде алып отырады. Алдымен, аталмыш желі абонеттері тек дыбыстық хабарламаларды ғана жөнелте алады деп топшыланған болатын. Осындай желілерге IDN атауы берілді - Integrated Digital Network. "Интеграцияланған желі" термині абонент дауысымен сандық берілісті желімен ақпаратты сандық іздеу интеграциясына қатысты. Осы желі жөніндегі идея 1959 жылы айтылған болатын. Содан кейін айқындалғандай, мұндай желі өз абоненттеріне тек өзара сөйлесіп қана қоймай, сонымен қатар компьютерлік мәліметтерді тарату секілді басқа дак қызметтерді пайдалануға мүмкіндік береді. Соған қоса, желі абоненттер үшін қолданбалы деңгейдегі әралуан қызметтерді - факсимильді байланыс, телемәтін (қостерминал арасынды мәліметтер тарату), бейнемәтін (мәліметтер желісінде сақтаулы ақпаратты өз терминалына қабылдау), дыбыстық пошта мен бірқатар басқа да қызметтерді қамтуы тиіс болатын.

ISDN желілерін енгізу айтарлықтай ертеректе басталды- 80-ші жылдардың соңында, алайда тұтынушылық интерфейстің жоғары техникалық күрделілігі, көптеген өмірлік маңызды қызметтерге арналған біртұтас стандарттардың жоқтығы, сонымен қатар телефондық АТС мен байланыс каналдарын қайта жабдықтау үшін қомақты капитал салымдарының қажеттілігі инкубациялы қезеңнің ұзақ жылдарға созылуына әкеп соқтырды, ал қазіргі таңда, яғни бірнеше ондаған жылдар өткеннен соң ISDN желілерінің таралу ауқымы кеңеюде. АҚШ-да ISDN желілерін енгізу үрдісі Еуропадан әлдеқайда артта қалып қойды, сондықтан желілік индустрия аталмыш желілердің бар екендігін күні кеше аңғарды. Егер коммуникациялы құрал-жабдықтар бойынша жапондық желілерді қарастырсақ, онда жалған қорытынды тууы мүмкін, ISDN технологиясы шамамен 1994-1995 жылдарда пайда болды деген секілді, себебі дәл осы жылдарда ISDN интерфейстеріне қызмет көрсететін маршрутизаторлар пайда бола бастаған болатын. Бұл жағдай келесі тұжырымды дәлелдейді, дәл осы жылдары ISDN желісі АҚШ-та корпоротивті желілерге арналған желілік құрал-жабдықтар өндірісі бойынша көшбастап келе жатқан компанияларды қамтитын елде барынша кең тарады. ISDN желісінің архитектурасы қызметтердің бірнеше түрін қарастырады:

• бейкоммутациялы құралдар (бөлінген сандық каналдар);

• жалпы қолданыстағы коммутациялы телефон желісі;

• арналар коммутациясымен мәліметтер тарату желісі;

• пакеттер коммутациясымен мәліметтер тарату желісі;

• кадрлар көрсетілімімен мәліметтер тарату желісі (frame relay);

• желінің жұмысын бақылау жэне басқару құралдары.

Келтірілген тізімнен байқағанымыздай, ISDN желілерінің тасымалдау қызметтері әйгілі frame relay қызметтерін қоса алғанда қызметтердің кең ауқымды спектрін қамтиды. Соған қоса, желіні бақылау құралдарына баса назар аудару арқылы желі абонентімен байланысты орнату үшін дабылдарды маршрутизациялауға болады, сонымен қатар желі мониторингі мен басқаруды жүзеге асыруға мүмкіндік алады. Басқару қабілеті коммутаторлар мен желілердің ақырғы тораптардың интеллектуалдығымен қамтамасыз етіледі.

ISDN базалық қағидаларының бірі тұтынушыға стандартты интерфейсті жеткізу болып табылады, оның көмегімен тұтынушы желіге сұраныс жасай алады. Әралуан қызметтер аталмыш интерфейс тұтынушы ғимаратта қондырылатын құрал-жабдықтардың екі түрі арасында түзеледі. (Customer Premises Equipment, CPE): ТЕ тұтынушыларының терминалды құрал-жабдығымен (сәйкесінше адптері бар компьютер, маршрутизатор, телефон аппраты) және NT желілік тәмамадағышы.

Тұтынушы интерфейсі үш түрлі каналға негізделген:

1. В- мәліметтерді тарату жылдамдығы 64 Кбит/с;

2. D- мәліметтерді тарату жылдамдығы 16 немесе 64 Кбит/с;

3. Н-мәліметтерді тарату жылдамдығы 384 Кбит/с (Н0), 1536 Кбит/с (H11);

В типті арналар тұтынушы мәліметтері (сандық дыбыс, компьютерлік мәліметтер немесе дыбыс пен мәліметтердің қосындысын) мен жылдамдығы 64 Кбит/с шамасынан аспайтын мәліметтерді тарату ісін қамтамасыз етеді. Мәліметтер бөлінісі ТДМ техникасының көмегімен орындалады. В арнасын қосалқы арналарға бөлу ісімен бұл жағдайда тұтынушы құрал жабдығы айналысуы қажет. В типті арна тұтынушыны сондай-ақ Х.25 желісінің коммутаторына да қоса алады.

D типті арна екі негізгі қызметті атқарады. Алғашқысы және негізгісі мекен-жай ақпараттарын тарату болып табылады, аталғандар негізінде желі коммутаторындағы В типті арналардың коммутациясы жүзеге асырылады. Екінші қызметі тұтынушылар мәліметтері үшін пакеттер коммутациясымен төмен жылдамдықты желілер қызметіне қолдау көрсету болып табылады. Н типті арналар тұтынушыларға мәліметтерді жоғары жылдамдықпен тарату мүмкіндігін береді. Оларға факстарды, бейне ақпараттарды жоғары жылдамдықпен жөнелту, дыбысты сапалы түрде ойнату қызметтері жұмыс атқара алады.

ISDN желісі тұтынушы интерфейсінің екі түрін қолдау көрсетеді–бастапқы (Basic Rate Interfase, BRI) және негізгі (Primay Rate Interfase, PRI).

BRI бастапқы интерфейсі мәліметтерді тарату үшін тұтынушыға 64 Кбит/с көрсеткіштегі екі арнаны және басқарушы ақпараттарды тарату үшін өткізгіштік қабілеті 16 Кбит/с болатын бір арнаны ұсынады (D түріндегі арна). Бүкіл арна толық дуплексті тәртіппен жұмыс жасайды. Нәтижесінде BRI интерфейсінің жылдамдықтар қосындысы тұтынушы мәліметтері үшін әрбір бағыт бойынша 144 Кбит/с шамасын құрайды, ал қызметтік ақпараттарды ескерсек -192 Кбит/с.

BRI интерфейсі 2B+D сұлбасына ғана емес, сонымен қатар B+D және қарапайым D сұлбаларына да қолдау көрсете алады. Бастапқы интерфейс 1.430 нұсқамасымен стандартталған. PRI негізгі интерфейсі желінің өткізгіштік қабілетіне жоғары талаптар қоятын тұтынушылар үшін арналған. PRI интерфейсі 30B+D сұлбасын ба, әлде 23B-D сұлбасын қолдайды ма екен. Қос сұлбада да D арналы 64 Кбит/с жылдамдықты қамтамасыз етеді. Алғашқы нұсқасы Еуропаға тән, екіншісі Солтүстік Америка мен Жапония үшін. Еуропада сандық арналардың әйгілі жылдамдығы 2.048 Мбит/с, ал қалған аймақтарда 1.544 Мбит/с жылдамдық шамасында екенін назарда ұстап, PRI интерфейсінің стандартқа келтірудің ортақ нұсқасын ойлап табу қиынға соғады.

Негізгі интерфейс Н түріндегі арналарға негізделуі мүмкін. Бұл жағдайда интерфейстің жалпы өткізгіштік қабілеті 2.048 немесе 1.544 Мбит/с шамаларынан аспауға тиіс. Н0 арналары үшін американдық нұсқада 3H0-D интерфейсіне, ал Еуропалық нұсқада 5H0-D интерфейсіне тиесілі болуы мүмкін. H1 арналары үшін американдық нұсқада тек бір Н11 арнасынан (1.536 Мбит/с) немесе еуропалық нұсқада бір Н12 арнасынан (1.920 Мбит/с) және бір D арнасынан тұратын интерфейс мүмкін болады.

X.25 желісі бүгінгі корпоративтік желілерді құру үшін қолданылатын коммутация пакеттерімен ең көп таралған желілері болып табылады.Осындай жағдайдың негізгі себебі X.25 желісі ұзақ уақыт даярлық желілерінің коэффицент кепілдіктері берілген коммерциялық типтегі коммутациялық пакеттермен бірге жалғыз қолайлы желі болады.Internet желісінің де бар болуының ұзақ тарихы бар,бірақ коммерциялық желі сияқты ол жақын арада эксплутациялана бастады,сондықтан корпоративтік пайдаланушлар үшін таңдау болған жоқ. Одан басқа, X.25 желісі қосылудың құрылуындағы протоколдар арқасында сенімсіз сызықтарда жақсы жұмыс жасайды және қатенің түзетілуі екі деңгейде жүргізіледі - арналық және желілік. X.25 желісінің технологиясы басқа технологиядан айыратын бірнеше маңызды белгілерден тұрады:

- желі құрылымындағы арнайы PAD (Packet Assembler Disassembler) құрастыруының бар болуы бірнеше жылдамдығы төмен ағындар байтын алфавитті-сандық терминалдардан пакеттер құрастыру операциясын орындауға арналған, пакеттер желі арқылы беріліп компьютерге өңдеуге жіберіледі. Бұл құрылғы сонымен қатар орыс тілді “құрастырылып – ажыратылатын”, СРП атты болады.

- протоколдардың үшдеңгейлі стекасы арналық және желілік деңгейдегі протоколдардың қосылуының құрылуымен, мәліметтер ағындарының басқаруымен және қателердің түзетілуімен болады.

- транспорттық протоколдардың барлық желі тораптарында біркелкі стектерге хабардар болу - желі деңгейі тек бір ғана арналық деңгейдегі протоколмен жұмысқа есептелген және IP протоколымен ұқсас әртекті желілерді біріктіре алмайды.

X.25 желісі әртүрлі географиялық нүктелерде орналасқан және өте жылдам белгіленген арналарының қосылуларымен коммутация пакетінің орталығы (КПО) (SWITCHES S) деп аталатын коммутаторларынан тұрады. Белгіленген арналар сандық та аналогтықта бола алады.

Асинхронды бастау-тоқтау терминалдары желіге PAD құрылғысы арқылы іске қосылады. Олар енгізілген немесе жойылған болуы мүмкін. Жойылған PAD өзімен бірге коммутаторға белгіленген арна байланысы X.25 арқылы қосылған кішігірім автономды құрылғыны ұсынады.

X.3 стандартымен анықталған PAD функциясының негіздеріне жатады:

- асинхронды терминалдардан алынған пакеттерге символдардың құрастыруы;

- пакеттердегі мәліметтерді тәртіппен сұрыптау және асинхрондық терминалдарға мәлімет шығару;

- қосылулардың құрылуының процедураларын басқару және керек компьютермен X.25 желісі бойынша айыру;

- старт-стопты сигналдарға қосылған символдардың берілуі және асинхронды терминалдардың талабымен дәлдікке тексеру биттері;

- сәйкес шарттардың барысында пакеттің жылжуы,пакеттің толтырылуы сияқты күту уақытының өтуі және т.б.

Компьютерлер және жергілікті желілер әдетте X.25 желісіне X.25 адаптер арқылы немесе X.25 протоколдарын өзінің интерфейсінде бар маршрутизатормен іске қосылады. PAD құрылғыларын басқару үшін желіде желі торабының көмегімен басқара алатын және желі бойынша PAD конфигуриленіп жойылған X.29 протоколы бар. Мәліметтердің берілуінің қажеттілігінде компьютердің X.25 желісіне қосылғанда PAD қызметін пайдаланбайды,желіге виртуалды арналарды өзінше қондырады және X.25 пакеттерінде мәліметтерді береді.

Гетерогендік – кез келген үлкен желінің ажырамас сапасы және әр текті компоненттердің келісуіне жүйелік интеграторлар мен администраторлар өзінің уақытының көп бөлігін шығындайды. Асинхронды тәртіп тапсыру технологиясы (Asynchronous Transfer Mode, ATM) ISDN (Broadband – ISDN,B-ISDN) кең жолақты желісі деп аталатын қызметтердің интеграциясы мен желінің жаңа ұрпағына арналған біріңғай сияқты әмбебап транспортқа өңделген.

АТМ мен қамтамасыз етілетін біркелкілік бір транспорттық технология қамтамасыз ете алатын бірнеше саналған төмендегі мүмкіндіктерден түзелетін болады:

1) Кешігуге сезімтал бір транспорттық жүйенің шегіндегі компьютерлік мультимедиялық (дауыс, видео) трафикті өткізуге, сонымен қатар әрбір трафиктің түріне оның қажеттілігіне сай сапалы қызмет етіледі.

2) Мәліметті өткізу жылдамдығының иерархиясын секундтеріне 10даған мб-н бірнеше мб-ге дейін өткізгіш кепілділігі бар қабілеті мен жауапкершілікті қосымшалар үшін.

3) Жергілікті және глобальді желілерге арналған жалпы транспорттық протоколдар.

4) Инфраструктурасы бар физикалық арналардың немесе физикалық протоколдарды сақтау: Т1/Е1, Т3/Е3,

SDH STM-n, FDDІ.

5) Жергілікті және глобальді желілердің мұраланған протоколдармен өзара әрекеттестігі: IP, SNA, Ethwrnet ISDN.

АТМ технологиясы өзіне жақын екі технологияны бірлестіреді - пакеттердің коммутациялары және арналардың коммутациялары.

Біріншісінен ол жөнелтілген пакеттер түріндегі мәліметтерді өткізуді қаруға алды, ал екіншісінен кішігірім өлшем пакеттерін қолдануды алады, нәтижесінде желідегі кешігулер өте анық болады. Техника көмегімен виртуалды арналардың, параметрлердің алдын ала тапсырысының қызмет ету арнасының сапалары және виртуалды арналардың әртүрлі сападағы қызмет етуі дискриминациясыз бір желінің әртүрлі типтегі трафикке берілуінің жетуіне сәтті болады. Бірақ ISDN желісі бір желі ішіндегі әртүрлі типтегі трафиктерді тапсыруы үшін өңделді, дауыс графигі өңдеушілер үшін айқын болады. АТМ технологиясы басынан бастап қызмет етуге қабілетті олардың талаптарымен сәйкес барлық типтегі трафиктердің технологиясы сияқты өңделді.

АТМ стандарттарының өңдеуін АТМ Forum атындағы ұйымдастыру тобы IEEE қамқорлығы астындағы арнайы комитеті, сонымен қатар ITU-T және ANSI комитеттері жүзеге асырады.

АТМ технологиясын кең таратуға дейін мамандардың бағалауымен тағы 5-10 жылға өтуі тиіс. Мұндай болжау қабылданған стандарттың толық терім жоқ болумен ғана емес, сонымен қатар қалағандай жақсы болса да өзінің міндеттерін орындайтын қымбат жабдықтаудың жылдам ауыстыруда анықталғандылығымен сонымен қатар стандарттау облысында АТМ мен сезіну желілерінің өзара әрекеттестігін компьютерлік сияқты, сондай-ақ телефондық сияқты етіп істеу керек.

АТМ тораптарының негізгі принциптері

АТМ желісі ірі территориялық желіде классикалық құрылымды болады, соңғы станциялар дара арналар мен төменгі дәрежедегі коммутаторлардың қосылуы кезінде, яғни өз кезінде жоғарғы дәрежедегі коммутаторлармен қосылғанда. АТМ коммутаторлары виртуалды арнаның техника негізгі маршруттық трафикке арналған соңғы түйіндерде 20-байттық адрестермен пайдаланылады. Жеке АТМ желілері үшін маршруттың кестесін автоматты түрде құра алатын коммутаторлар көмегімен PNNI (Privatе NNI) маршруттың протоколдары анықталды. АТМ желісінің жариялануында маршрут кестесі администраторлардың қолымен құрыла алады, X.25 желісіндегі немесе PNNI протоколына сүйене алады.

Пакеттер коммутациясы виртуалды арналардың (Virtual Channel Identifier, VCI) идентификаторы негізінде жүргізіледі, оны құруда қосуға тағайындалған және қосылуының айырылуында жойылады. АТМ түйінінің соңғы адресі иерархиялық құрылымы бар виртуалды арна негізінде салынады және қызметтердің жабдықтаушыларының желілеріне, елдердің кодтарына сәйкес префикстер қолданылады және CIDR технологиясының агрегаттандырылған IP адрестерінің сәйкес қолданылуында маршруттың сұраныстарды құрып қосуды жеңілдетеді.

Виртуалды қосулар тұрақты (Permanent Virtual Circuit,PVC) және коммутациялық (Switched Virtual,SVC) бола алады. Коммутация тездетілуі үшін үлкен желіде виртуалды жолдың ұғымы қолданылады – Virtual Path виртуалды арнаны біріктіреді, АТМ желісі бар жалпы маршрут шығулар арасымен және ақырғы түйіндер немесе UNI (User Network Interfase) стандарты төменгі деңгейдегі коммутаторлармен бірге АТМ ақырғы бірнеше екі коммутатор желісімен қосылуы жалпы бөлім маршрутының арасындағы станциясы анықталады. UNI спецификациясы пакет құрылымын, станциялардың бағыттауын, басқару мәліметтерін алмастыруын, АТМ протоколының деңгейін, виртуалды арнаны құру тәсілдері және трафикпен басқару тәсілдерін анықтайды. Осы уақытта UNI 4.0 версиясы қабылданған, бірақ жабдықтауды өндірушілерінің ең көп тараған версиясы UNI 3.1 версиясы болып табылады.

Есептеуіш желілерінің трафигі жарық келген асинхронды және пульсирионды мінез-құлықты болады. Компьютерлер желіге пакеттер жібереді осы қажеттіліктің көрінуіндегі кездейсоқ уақыт кезеңінде желіде

пакет посылкаларының күшеюі және олардың мөлшері кең шектерде өзгере алады, мысалы, трафиктің пульсациясының коэффиценті протоколдың құрылуының қосылуынсыз 200-ге дейін жете алады, ал протоколдардың құрылуының қосылуында 20-ға дейін. Компьютерлік трафиктің сезгіштігі осы биіктің жоғалуына, сондай-ақ, жоғалмауынсыз өту мүмкін емес және оларды қайта тапсыру шотының соңынан қалпына келтіру қажет.

Мультимедиялық трафик, тапсырушы мысалы, дауыс немесе бейнелеу пульсацияның төмен коэффицентімен мінезделеді сондай-ақ, мәлімет берілуінің кешігуіне жоғары сезгіштікпен және мәліметтердің жоғалуына төмен сезгіштікпен.

АТМ технологиясында келесі негізгі сандық параметр жатады:

- Pesk Cell Rate (PCR) - мәліметті берудің максималды жылдамдығы;

- Sustained Cell Rate (SCR) - мәліметті берудің минималды жылдамдығы;

- Minimum Cell Rate (MCR) - пульсацияның максималды мөлшері;

- Cell Loss Ratio (CLR) -жоғалған ұяшықтың үлесі;

- Cell Transfer Delay (CTD) - ұяшық берілуінің кешігуі;

- Cell Delay Variation (CDV) - кешіккен ұяшықтың вариациясы

Жылдамдық параметрлері ұяшықта секундқа өлшенеді, пульсацияның максималды мөлшері - ұяшықта, ал уақытша параметрлері – секундте. Пульсацияның максималды мөлшері егер орташа жылдамдық берілсе PCR максималды жылдамдықпен беріле алатын ұсыныстың ұяшық санын береді. Виртуалды қосылу дуплексті болып келсе, онда әрбір бағыт үшін қосылуға параметрлердің әртүрлі мағыналары беріле алады.

АТМ технологиясында ”қызмет ету сапасы” термин түсіндіруіне дәстүрлі подход қабылданған – QoS. Әдетте трафиктің қызмет ету сапасы қабілеттіліктің жіберілу параметрлерімен сипатталады (мұнда бұл RCR, SCR, MCR, MBS), кешігу пакеттерінің параметрімен (CTD және CDV), сонымен қатар пакеттің берілу сенімділігінің параметрлерімен (CLR). АТМ-да қабілеттіліктің жіберілу сипаттамасы трафиктің параметрлері деп аталады және оларды QoS қызмет көрсету сапасының параметрлер санына қоспайды, бірақ олар солай болып табылады. АТМ-да QoS параметрлері тек CTP, CDV және CLR параметрлері болып табылады. Желі қызмет көрсетудің осындай деңгейін, талап мағыналарын және параметрлер трафигі, ұяшық кешігуін, ұяшық жоғалуының үлесін қамсыздандыруға талаптанады.

Ұсыныс арасындағы келісім және АТМ желісі трафик-контракт деп аталады. Frame relay желісінде қолданылған келісімнен айырмашылығының негізі анықталған трафик кластарының бірнешеуінен біреуін таңдау болып табылады. Frame relay желісінде трафик класы біреу, және ол тек өткізу қабілеттерінің параметрлерімен сипатталады.

Трафик параметрлерінің тапсырмасы (QoS параметрлерімен бірге) жиі талап ету қызметіне толық емес сипатталады, сондықтан трафик класының тапсырмасы желінің қосылуына қызмет ететін керек мінездемені анықтау үшін пайдалы.

Егер ұсыныс үшін QoS және өткізу қабілеттерінің параметрлерін қолдау сынсыз болса, онда ол құрылудың қосылуындағы ұсыныста “Best Effort” белгісін көрсете отырып, осы параметрдің тапсырмасынан бас тарта алады. Трафиктің осындай типі трафиктің анықталмаған биттік жылдамдығы атын алды – UBR, Unspecified Bit Rate.

Виртуалды қосылудың айқындалуына жататын трафик-контракт нәтижесінен кейін, АТМ желісінде қызмет етуді керек сапамен қамтамасыз ететін бірнеше протоколдар жұмыс жасайды. UBR трафигі үшін желі “мүмкіншілік” ресурстарын белгілейді, яғни, дәл қазіргі уақытта виртуалды қосуларды қолданудан бос, қызмет ету сапасының айқын параметрлеріне тапсырыс беруде.

АТМ технологиясы тұрақты сияқты коммутациялық виртуалды арналарға сүйеу үшін өңделді. Трафик-контрактінің автоматты нәтижесі коммутациялық виртуалды қосылудың жасалуында өзімен бірге жай емес тапсырманы ұсынады, АТМ коммутаторларына анықтау қажет, әрбір арнаның қызмет ету сапасының талаптары орындалу үшін, басқа виртуалды арналардың трафигі осы виртуалды арналардың трафигінің берілуін қамтамасыз ете алатындығын.