Дістемелік кешені
-Дәріс. Ой қалай туындайды, тақырып қайдан алынады?
жүктеу/скачать 312,5 Kb.
|
| 6-Дәріс. Ой қалай туындайды, тақырып қайдан алынады?
Сөз жоқ, бұл журналистік шеберлік мәселелерінің басты негіздерінің бірі. Ой тақырыптың тууына себепші болады. Ой – шарықтау шегі болса, тақырып – материал жинақтау мен оны қорытып жазудың айқындалған әдісі. Ойдың өрбуінің қайнар көзі, біріншіден, журналистің өмірлік тәжірибесі, жан-жақтылығы, білімділігі. Осының бәрі бір жүйеге жинақтала келе, ой процесінде өзінің тұщымды пікірлерін қалдырады. Ойдың өрбуі өз кезегінде тақырыптың тууына түрткі болады. Екінші, қайнар көз – ақиқат деректің өзі. Ол ойдың өрбуіне дүмпу береді. Солай етіп, телередактор өз бойындағы бар білімге, дерекке сүйене отырып, тақырыптағы ойларды қорытады. Шындығында, екі қайнар көз де бір-біріментығыз, етене байланысты. Тосын, тың оқиғалар бір-бірімен тарамдала, тармақтанып өрбіп жатса, оның көрермендерді бей-жай қалдырмасы анық. Теледидар бетіндегі хабарлардың ой-дүниеңе қозғау салмай, шөліңді қандырмай жатуы да не тілінде, не көтерген мәселесінде ізденіс пен жылт еткен жаңалықтың жоқтығы. Осының бәрі де ізденістен-іркілістің, жаңалықтан-еліктеудің үстемдік алып, теледидардағы өткір публийистикалық хабарлардың жай хабарлар тасқынына айналғандығында. Ойшылдың тылсынына енген суреткер, өз жан дүниесіне қонақтаған сезім сырларын ширата отырып, жан дүниесінде қорытып, көрермен жүрегін селт еткізер тосын ойлармен көмкере, ой елегінде екшейді. Парасат пен ойщылдың астаса келіп, шебер қиюласса, сөзбен сурет салынып, көз алдыңда жанды бейне елестейді. Сезім түйсігінен туындаған сол нәзік бейнеге жан бітіріп, экранда тұлғалы кейіпкерді сұлулық әлеміне ендіру де қол шеберлік. Теледидардағы редакторларға тән ортақ кемшілік – уақыт өзегіне сай ортақ жайлардың алтын қазығын таба алмай, өз замандастарының жан дүниесінің терең түпкіріндегі сәулелі сезімдеріне ене де, ере де білмеушіліктері. Көзге елеусіздеу көрінген қарапайым құбылыстардың өзінен де жаңалық іздеп, оны таба білу де сезімталдық пен сергектікке, қиялдағыны шалар қырағылыққа байланысты. Редактор түйсігіндегі бейне режисер не оператордың сезім дүниесіне кіріге астасып, шиырлана шымырланып, олармен қатар өрілмеді дегенше «инемен құдық қазғандай» азапты еңбегің де еш болмақ. Автор жарыса жамырлаған ойлар тізбегінің өн бойынан ең қажеттісі мен керектісін іріктей отырып, оны бірнеше суреткердің таным дүниесіне ендіре, олардың ақыл көрігінде суарып, көрерменге жұп жұмыр сырлы дүние ұсынады. Автор – редактордың ойы сценарийді жазу барысында сезімтал, сергек болуф керек. Өмірде, ғылымда, әлеуметтік ортада туған жаңа ұғымдарды, құбылыстарды редактор дереу сезімталдықпен көріп, түсініп, ұғынып, қол-қағымда ойға сіңіріп, ой көрігінде қорытып, көрермендерге ұсынуы шарт. Ғылым мен техниканың қарқынды дамыған заманында редактор жаңаны деркезінде сөзіп, қабылдай алмаса, ол өмір ағымынан шетте қалады. Іргелі ғалымдардың өзіндегі тұжырым қағидалар 10-15 жылда өзгеріп, жаңарып отырады екен. Соған ілесе білу үшін журналистке сезімтал да сергек, тегеурінді де терең ой қажет. жүктеу/скачать 312,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|