Э. М. Мурзаев былай деп жазған: Қазіргі әлемді географиялық атауларсыз елестету мүмкін емес. Пошта, телеграф, темір жолдар өз қызметтерін тоқтатады, үшақ- тар әуежайда, кемелер аты жоқ кеме токтайтын жерлерде түры



жүктеу/скачать 0,76 Mb.
бет86/90
Дата11.05.2022
өлшемі0,76 Mb.
#142622
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   90
Байланысты:
treatise53019

Қияметте қиын сөз.

  1. Алла бермегенді молда бермейді.

  2. Алла деп барсаң, аман келерсіц.

  3. Алла салған отты, адам өшіре алмас.

  4. Болжалсыз таң атпайды,

Ажалсыз жан шықпайды.
Қүдайдың бүйрығынан тыс, Қүмырсканың аяғы сынбайды.

  1. Ай бетінде де дақ бар.

  2. Ай қораланса, арбаңды сайла.

Кун қораланса, күрегіңді сайла.

  1. Ай туса қуанба,

Жағымды туса куан.

  1. Ай шалқасынан туса - ай бойы аяз.

  2. Ай қырынан туса, айбалтанды сайла.

  3. Айдабол, ас ішкенде пай да бол!

  4. Ақырап - аспандагы қамбар тоғысы.

  5. Аргындар аса қонды,

Шөмекей баса қонды.

  1. Аргын - адыр,

Қыпшақ - шадыр.

  1. Арыстандай жігітте Алатаудай ақыл бар.

  2. Астраханда атты кісі таң болар.

  3. Аяз би, әлінді біл,

Қүмырсқа, жолыңды біл.

  1. Эзірейіл барда, жаным бар деме.

Барымта барда, малым бар деме.

  1. Әлім келсе, Арыс суын бойлар ем.

201


Мақал-мәтелдердегі жалқы есімдер



  1. Әркімдікі өзіне,

Ай көрінер көзіне.

  1. Бас-басыңа би болсаң,

Манар тауға сыймассың.

  1. Бидай - қырда,

Күріш - Сырда,
Жемістердің ғажабы - Жетісуда.

  1. Ерді көрсең, Қыдыр түт,

Асты көрсең, қадыр түт.

  1. Жаман иггің атын “Бөрібасар " қояды.

  2. Жетіқирақіиыны таныған - жеті қараңғы түнде адаспас.

  3. Қазақ қартайса, түйе бағады,

Қарақалпақ қартайса, томар қазады.

  1. Қазақ байыса, қатын алар,

Сарт байыса, там салар.

  1. Қырықтың бірі - Қыдыр.

  2. Өзбек менің өз ағам, сарт - садағам.

  3. Өзбектің киғенін ал,

Қазақтың мінгенін ал.

  1. Сүмбіле туғанда, сүмырай қатын үйықтайды.

  2. Сүмбіле туса, су суыр,

Таразы туса, таң суыр.

  1. Таразы туса, тары піседі.

  2. Үіиарқар айдай туып, күндей батар.

  3. Үркер - жүлдыз ағысы.



1.

Қайда барсаң да Қорқыттың көрі.

2.

Барар жерің Балкан тау, ол да біздің көрген тау.

3.

Жүзігі барда Сүлеимен, Жүзігі жоқта сүмірейген.

4.

Дәуіттің де отыз үлы болған.

5.

Сүлейменнің аса таяғы.

6.

Қаратаудың басында бір жеңгенмін.

7.

Жауды көп кашырады, Жақсы атақ Барақта қалады.

8.

Ананды Меккеге үш аркалап барсаң да, Қарызыңнан қүтыла алмайсың.

9.

Сараңға Сырдың суы да жетпейді.

10.

Әркімнің өз жері - Мысыр шаһары.

11.

Түгел сөздің түбі бір, Түп атасы - Майқы би.

12.

Абылайдың асында шаппағанда, Атаңның басына шабасың ба?

13.

Әлім келсе,
Арыс суын байлар едім.

14.

Еділ басынан лайланады, Сағасынан түнады.

15.

Еділ - ел болып келгенге су, Едірейіп келгенге у.

16.

Есім ханның ескі жолы, Қасым ханның қасқа жолы.

17.

Суымен Жайық әдемі, Ескегімен кайык әдемі.

18.

Түркістанның түбін түйе шалады.


Сөзжүмбақтардагы жалқы есімдер

  1. Боткаға қазан тоймас.

Пұттаған сөзді колдаған қүл, Мүхашіе/пке үмбетпес болмас.

  1. Қожамен қожа Меккеде табысады, ио, некедс табысады.

  2. Ердің Еділ жабығынан келмейді.

  3. Сүлеймен пайғамбар мың жасапты, Әр мәжілісін бір жасқа санапты.

  4. Уаһида - Қүдай аты.

  5. Мал малға жеткенше, үазрайыл жанға жетер.






1































2










4




3


























1 сөзжумбаң
Көлденеңінен: 1. Қаланың атауы: қүрамында сан, дене мүше, асқа қосылатын тағам бар; 2. Түркілердің киелі бесігі (қаланың атауы).
Тігінен: 1. Павлодар облысындағы өзен агауы; 3. Қала- ның көне атаулары: Әулие-ата, Мирзоян т.б., қазір қалай аталады? 4. Алматы облысындағы өзен.



2




1

























3


























2 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. Қазақстанның ең бірінші астанасы; 3. Қазақстанның қазіргі астанасы.
Тігінен: 2. С. Сейфуллин жырлаған жүмбақ тасы бар қазіргі демалыс орны; 3. Алматыны қоршап жатқан тау.

70S


Сөзжүмбақтардагы жалқы есімдер



3 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. Алтын адам та - былған қорған; 3. Қазақстанның әлемге әйгілі мұзайдыны.
Тігінен: 2. Қазақстанның
Швейцариясы; 4. Жездің кен орны (кала атауы).




4 созжумбақ
Көлденеңінен: 1. Қа- зақтың әліпбиін жаса- ған адам; 3. Қазақ ономастикасының негізін қалаушылардың бірі.
Тігінен: 2. Ресей ономастикасының негізін салушылардың бірі; 3. Махамбет қай ханды өлең жолдарында сынайды?

206

Ономастика: зерттеу мәселелері

1 2
5 сөзжумбақ
Колденецінен: 1. «Жеті жарғының жасаған хан; 3.
Қазақстың ұлы ақыны.
Тігінен: 2. Ресей отаршыл- ПП
дығына қарсы шыққан хан;
3. Қазактың алғашқы партиясы.

6 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. Атауларды зерггейтін ғылым; 3. Ал­маты қаласындағы телемүнара орнатылған төбе.
Тігінен: 2. Исатайдың қаламгер досы; 4. Ғарыш қаласы.

907

Сөзжүмбақтардагы жалқы есімдер




7 созжумбақ
Көлденеңінен: 1. Ономастикалык терминология сөздігін жасаған Ресей ғалымы; 3. Базар, Назар атты балаларын жоқтап, ән шығарған ақын; 4. Революция көсемі.
Тігінен: 2. Қазақ қыздарына алғаш мектеп ашқан ағар- тушы-үстаз.

8 созжумбақ

Көлденецінен: 1. Алашорданы қүрған, Капиталды казак- шага аударған адам; 3. Алматы облысындағы өзен.
Тігінен: 2. Батыс Қазакстандағы қала атауы; 4. Ядролық жарылыстан жапа шеккендердің символ-қаласы.

208






1




2




























3













4

















9 сөзжүмбақ
Көлденеңінен: 1. Қазақ киносының жүлдызы, режиссер- актер; 3. Қазақтың атақты қобызшысы, философ, хан кеңесшісі, мәңгілік өмір іздеген адам.
Тігінен: 2. Б. Майлиннің кейіпкері, қазақтың қарапай- ымдық символы; 4. Қарағанды облысындағы көмір шыға- ратын қала.

10 созжүмбақ
Көлденеңінен: 1. «Сүлу- шашң поэмасыны» авторы; 3. Жиреншенің жары.
Тігінен: 2. Орталық Қазақ- стандағы шыңына келіншек- тің бейнесін тастан қашап жасалған ескерткіші бар та- удың атауы; 4. Дүние жүзінің жартысын жаулап алған моңғол ханы.

14-2713

209

Созжүмбақтардагы жалқы есімдер




5 4

11 созжумбақ
Көлденеңінен: 1. “Алаңғасар, аңқау” адамды соған теңейді; 3. Аналардың анасы (мифологияда); 5. Қазақтың ханы.
Тігінен: 2. Ақмола облысындағы әнге қосылған атақты дала. 4. Атақты күйші.

1 2

3

12 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. “Қыз Жібек” фильмінде Жібек рөлін сомдаған актриса; 3. Халықтың мәпелеген әншісі.
Тігінен: 2. Жамбыл облысындағы өзен.


Ономастика: зерттеу мәселелері



1 2

3 4

13 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. Қазақстанның этнограф, географ, философы; 3. Қазақтың көрнекті батырларының бірі.
Тігінен: 2. Коне кала; 4. Қазақтың көрнекті батырлары- ның бірі.




14 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. Кіші жүздің атақты биі; 3. Қазақстан- ның оңтүстік астанасы.
Тігінен: 2. Батыс Қазақстан облысындағы мүнай шыға- ратын кала; 4. ¥лы жүздің атақты биі.

91 1






1







2



















3

























4














16 созжумбақ
Көлденеңінен: 1. Талдықорғандағы демалыс орны, көл атауы; 3. Қазақтың әйгілі билерінің бірі; 4. Орта жүз руы.
Тігінен: 2. Көне түркі дәуіріндегі жазба ескерткіші, қазір Моңғолияда.

212



1

























3










2




















17 сөзжумбақ
Көлденецінен: 1. Жер-су атауларын зерттейтін ғылым;

  1. Қарағандыдағы көл атауы.

Тігінен: 1. Қостанай облысындағы өзен; 2. Қызылорда облысындағы теңіз.
1




























2




3



































18 созжүмбақ
Көлденеңінен: 1. “Абай жолы” романының авторы;

  1. XVIII ғ. атақты жырау.

Тігінен: 1. Қазақстанның Ресейге қосылуына септігін жасаған Кіші жүз ханы; 2. “Оян, қазак!” өлеңінің авторы.

213

Сөзжүмбақтардагы жалқы есімдер

1




19 сөзжумбақ
Көлденецінен: 1. Павлодар облысындағы демалыс орны;

  1. Ұлы Отан соғысының батыры, жазушы.

Тігінен: 1. Аралдағы қорық; 2. Алматыда мазары бар әулие батыр.

2

21 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. Үлы і Отан соғысының баты­ры, мерген кыз; 3. “Мертвые души” рома- нының авторы.
Тігінен: 1. Үлы Отан — соғысының батыры, — пулеметші қыз; 2. Жел- — тоқсан кұрбаны.

Л 1 A





Ономастика: зерттеу мәселелері

3




20 сөзжумбақ
Көлденеціпен: 1. Элем азама-
ты, “Халық қаһарманы” ата-
ғын алған, хирург; 3. ХІХ-ХХ
ғғ. қазақтың атақты күйшісі.
Тігінен: 2. Абайдың поэмасы;

  1. Ұлы Отан соғысының екі мәрте батыры атағын алған үшқыш.







22 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. VI-VII ғғ. өмір сүрген тарихи түлға, Хайдар Дулатидің түп атасы; 3. 1699 ж. өмір сүрген ба­тыр, ру басы, тегі найман.
Тігінен: 1. 1705-1780 жж. өмір сүрген Жетісу биі, ба­тыр, жалайыр руынан; 2. 1692 ж. өмір сүрген би, шешен, қолбасшы, Төле бидің Ұланбике қызынан туған жиен немересі; 3. 1890 ж. туған, Жетісу облысынан, үлт-азат- тық көтерілісті үйымдастырушылардың бірі.




Сөзжумбақтардагы жалқы есімдер

23 сөзжумбақ
Көлденецінен: 1. Қазақстан- ның еңбегі сіңген өнер қайраткері, Республиканың халық артисі, проф.; 3. Алма­ты облысындағы аудан.
Тігінен: 1. 1020 ж. өмір сүрген түркі ақыны, ойшыл ғалым; 2. 1598-1645 жж. қазақ хандығының билеушісі, Түркістан қаласында іүрып, билік жүргізген; 4. Шық бермес сараң адам.

24 сөзжумбақ
Көлденеңінен: 1. XX ғ. өмір сүрген қазақтың атақты палуаны; 3. Маңғыстаудағы әулие, пір түтатын атаның мазары.
Тігінен: 1. Францияға
қазақты танытқан күміс көмей әншіміз; 2. Кирді жеңген сақ ханшайымы.
1

























3










2














Ономастика: зерттеу мәселелері

25 сөзжумбақ
Көлденеңінеи: 1. Қазақстанды Италияда танытқан атақ- ты опера әншісі; 3. XIX ғ. өмір сүрген сад сері әнші; 5. “Аласапыран” романының авторы.
Тігінен: 2. “Әлия” әнімен атағы шыққан сүйікті әншіміз;

  1. Жамбыл атаның пірі.



Сөзжумбақтардың кілті



I сөзжумбақ.

2 сөзжумбақ.

3 сөзжумбақ.

4 сөзжумбақ.

5 созжумбақ.

6 сөзжумбақ.

7 созжумбақ.

S сөзжумбақ.

9 созжумбақ.

10 сөзжумбақ.

II созжумбақ.

12 сөзжумбақ.

Сөзжұмбақтардың кілті:
Көлденеңінен: 1. Екібастуз; 2. Туркістан Тігінен: 1. Ертіс; 3. Тараз; 4. Іле.
Көлденеңінен: 1. Орынбор; 3. Астана.
Тігінен: 2. Бурабай; 3. Алатау.
Колденеціиен: 1. Есік; 3. Медеу.
Тігінен: 2. Көкшетау; 4. Жезқазган.
Көлденеңінен: 1. Байтурсынүлы; 3. Жанүзақов. Тігінен: 2. Суперанская; 3. Жәңгір.
Көлденеңінен: I. Тәуке; 3. Абай.
Тігінен: 2. Кенесары; 3. Алаіи.
Көлденеңінен: 1. Ономастика; 3. Көктобе. Тігінен: 2. Махамбет; 4. Байқоңыр.
Көлденеңінен: 1. Подольская; 3. Кенен; 4. Ленин. Тігінен: 2. Алтынсарин.
Келденеңінен: 1. ІЛоқай; 3. Лепсі.
Тігінен: 2. Орал; 4. Семей.
Көлденеңінен: /. Айманов; 3. Қорқыт.
Тігінен: 2. Мырқымбай; 4. Теміртау.
Көлденеңінен: /. Мүқанов; 3. Қараіиаш.
Тігінен: 2. өлытау; 4. Шыңгысхан.
Көлденеңінен: 1. Қожанасыр; 3. Үмай; 5. Абылай. Тігінен: 2. Сарыарқа; 4. Ықылас.
Көлденеңінен: I. Өтекешова; 3. Багланова. Тігінен: 2. Талас.

Ономастика: зерттеу мәселелері


жүктеу/скачать 0,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   82   83   84   85   86   87   88   89   90



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет