1.1 Автомобиль көлігінен бөлінетін шығарынды мөлшерін есептеу
Автомобильді пайдалану барысында атмосфераға төмендегідей негізгі
зиянды заттар бөлінеді, СО, NOX, CH
Автокөліктің кәсіпорын территориясы бойынша қозғалысы кезіндегі і
зиянды заттегінің жылдық шығарынды мөлшері мына формула бойынша есептеледі:
, т/жыл (1.1)
мұндағы qij – қарастырылып отырған кездегі автомобильдің шығу жылы мен техникалық күйін ескере отырып алғандағы j – типтес автомобильден бөлінетін і зиянды заттегінің меншікті салмағы, г/л (1.1- кесте);
L – бір автомобильдің автопарк территориясы бойынша жүрген ортатәуліктік жолы, км; Д – Кәсіпорында бір жыл ішіндегі автомобильдерді орташа пайдалану күндер саны; Kс – қозғалыс режимінің әсерін ескеретін коэффициент (автомобиль жылдамдығы), (1.1- кесте).
1.1-кесте.
Kс коэффицентінің мәндері
Тұрақ түрі
|
CO
|
CH
|
NOx
|
Көлікті қыздырып жүруге бейімделген тұрақ. Территория бойынша қозғалыс жылдамдығы 10 км/сағ
|
1,2
|
1,1
|
1,0
|
Территория бойынша техникалық қозғалыс жылдамдығы 5 км/сағ
|
1,4
|
1,2
|
1,0
|
Көлікті қыздырмай жүруге бейімделген тұрақ
|
2,0
|
1,6
|
1,0
|
Автомобиль көлігі мамандықтары студенттері үшін тапсырма берілген 1.3-кестеде.
1.2-кесте.
Парктегі техниканың жарамдылық мерзімі және оның техникалық жағдайын ескере отырып автокөліктердің ластайтын заттардың салыстырмалы тастандылары, qij г/км.
Автомобиль түрі
|
2000 ж.
|
CO
|
CH
|
NOx
|
Жеңіл автокөліктері:
|
кіші класс – ВАЗ
|
17,2
|
1,4
|
0,55
|
орта класс – ГАЗ-24, 31
|
20,8
|
1,3
|
0,63
|
Бензинді ІЖҚ автобустар:
|
ерекше кіші класты – РАФ
|
24,2
|
1,7
|
0,85
|
кіші класс – ПАЗ
|
64,0
|
7,6
|
3,2
|
орта класс – ЛАЗ
|
67,0
|
11,5
|
5,4
|
үлкен класс – ЛИАЗ
|
73,0
|
15,8
|
6,4
|
Дизельді ІЖҚ автобустар:
|
Үлкен және ерекше үлкен класстар – ИКАРУС
|
16,0
|
7,2
|
6,8
|
Бензинді ІЖҚ жүк автокөліктері:
|
ерекше кіші жүк көтергіш – УАЗ
|
21,6
|
1,44
|
0,72
|
кіші жүк көтергіш – ГАЗ-52
|
59,5
|
7,2
|
2,2
|
орта жүк көтергіш – ГАЗ-53
|
65,3
|
8,6
|
3,4
|
үлкен жүк көтергіш – ЗИЛ-130
|
70,0
|
12,9
|
6,3
|
Жүк автокөліктері:
|
Кіші және орта жүк көтергіш,
СПГ жұмыс жасайтын.
|
32,6
|
10,3
|
6,9
|
Жүк автокөліктері:
|
Дизельді ІЖҚ үлкен және ерекше үлкен
жүк көтергіш
|
17,0
|
7,7
|
6,8
|
Ескерту. Орта техникалық жылдамдықта 30 км/сағ, жабдықталған автокөлік үшін (жүксіз) тастандылардың салыстырмалы мағыналары келтірілген. Автокөліктерді зауыт дайындаған нейтрализатормен жабдықтаған кезде салыстырмалы тастандылар CO және CH 80% төмендейді, NOx – 50%.
1.3-кесте.
Бастапқы берілгендер
нусқа
№
|
Орташа күндізгі
жүрісі, км.
|
Бір жылдағы жұмыс күндер саны
|
Автокөлік түрі және олардың саны
|
Жеңіл
|
Жүк және автобустар
|
ВАЗ
|
ГАЗ-24
|
РАФ-2203
|
ПАЗ-672
|
ЛАЗ-695
|
ЛИАЗ
|
ИКАРУС
|
УАЗ
|
ГАЗ-52
|
ГАЗ-53
|
ЗИЛ-130
|
КАМАЗ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
1
|
0,500
|
0,850
|
287
|
-
|
117
|
3
|
1
|
1
|
-
|
-
|
3
|
1
|
2
|
3
|
1
|
2
|
0,500
|
0,860
|
273
|
-
|
128
|
1
|
2
|
1
|
-
|
-
|
2
|
2
|
1
|
2
|
2
|
3
|
0,550
|
0,750
|
278
|
-
|
141
|
2
|
1
|
1
|
-
|
-
|
1
|
1
|
3
|
1
|
1
|
4
|
0,600
|
0,840
|
281
|
1
|
153
|
3
|
-
|
2
|
-
|
-
|
2
|
1
|
2
|
1
|
1
|
5
|
0,650
|
0,465
|
284
|
1
|
121
|
1
|
2
|
-
|
-
|
-
|
2
|
1
|
3
|
1
|
2
|
6
|
0,650
|
0,800
|
293
|
2
|
3
|
1
|
-
|
2
|
2
|
-
|
-
|
2
|
10
|
72
|
18
|
7
|
0,650
|
0,820
|
274
|
1
|
4
|
-
|
-
|
2
|
3
|
-
|
3
|
3
|
15
|
86
|
7
|
8
|
0,655
|
0,810
|
283
|
-
|
2
|
1
|
2
|
1
|
-
|
-
|
2
|
4
|
7
|
113
|
9
|
9
|
0,500
|
0,940
|
291
|
-
|
3
|
2
|
-
|
2
|
1
|
-
|
1
|
1
|
3
|
91
|
4
|
10
|
0,556
|
0,990
|
271
|
-
|
2
|
1
|
-
|
3
|
1
|
-
|
3
|
2
|
74
|
4
|
1
|
11
|
0,465
|
0,980
|
293
|
1
|
1
|
1
|
-
|
2
|
-
|
-
|
4
|
21
|
83
|
2
|
2
|
12
|
0,670
|
0,985
|
278
|
1
|
1
|
2
|
3
|
-
|
-
|
-
|
3
|
28
|
71
|
1
|
1
|
13
|
0,675
|
0,995
|
284
|
2
|
1
|
2
|
-
|
2
|
-
|
-
|
5
|
24
|
69
|
1
|
1
|
14
|
0,655
|
0,915
|
275
|
3
|
-
|
2
|
3
|
1
|
-
|
-
|
3
|
35
|
91
|
2
|
1
|
15
|
0,655
|
0,925
|
285
|
-
|
3
|
2
|
3
|
-
|
1
|
-
|
2
|
17
|
93
|
2
|
2
|
16
|
0,560
|
0,900
|
291
|
2
|
3
|
3
|
-
|
114
|
-
|
-
|
3
|
1
|
3
|
3
|
1
|
17
|
0,568
|
0,910
|
276
|
3
|
1
|
1
|
74
|
36
|
-
|
-
|
2
|
-
|
4
|
2
|
1
|
18
|
0,855
|
0,905
|
286
|
2
|
2
|
2
|
-
|
-
|
99
|
-
|
3
|
1
|
5
|
3
|
2
|
19
|
0,850
|
0,993
|
296
|
3
|
-
|
3
|
-
|
18
|
73
|
-
|
2
|
1
|
4
|
2
|
1
|
20
|
0,672
|
0,997
|
293
|
-
|
3
|
2
|
-
|
-
|
4
|
71
|
1
|
1
|
5
|
3
|
3
|
21
|
0,861
|
0,991
|
272
|
-
|
2
|
1
|
-
|
4
|
-
|
78
|
2
|
2
|
2
|
1
|
1
|
22
|
0,859
|
0,998
|
283
|
-
|
2
|
2
|
4
|
1
|
-
|
-
|
1
|
1
|
3
|
44
|
62
|
23
|
0,860
|
0,800
|
287
|
-
|
2
|
1
|
3
|
2
|
-
|
-
|
2
|
2
|
28
|
42
|
2
|
24
|
0,850
|
0,610
|
289
|
1
|
1
|
1
|
2
|
2
|
-
|
-
|
-
|
3
|
46
|
28
|
2
|
25
|
0,855
|
0,905
|
282
|
2
|
1
|
3
|
3
|
-
|
-
|
-
|
3
|
2
|
5
|
46
|
58
|
1.4-кесте.
Автокөлік кәсіпорынының тастандыларын есептеу
Автокөлік түрі
|
Берілген түрдегі автокөлік саны
|
L, км
|
Д
|
Кс
|
1 автокөлікке жылдық тастандысы, т
|
Берілген түрдегі барлық автокөліктердің жылдық тастандысы
|
Берілген түрдегі барлық автокөліктердің жылдық тастандылардың қосындысы
|
СО
|
СН
|
NОх
|
СО
|
СН
|
NОх
|
СО
|
СН
|
NОх
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кәсіпорынның жалпы жылдық тастандыларының қосындысы
№ 2 – тәжірибелік сабақ
Достарыңызбен бөлісу: |
