Экономикалық ілімдер тарихы оқу құралы Қостанай, 2012 ббк 330. 8(075. 8) Т 23



бет4/13
Дата16.11.2016
өлшемі0,97 Mb.
#1889
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13

Оң талдау енгізу.


1 Жасалған сыбайлас жемқорлық жағдайларындағы осы ресурстарды оптималды бөлу теориясының негізі.

2 Динамикалық дамуда экономикалық жүйені қарау.

3 Үкімет функцияларының қажеттілігін шектеуді куәландыру.

Нормативтік талдауға салым.


1 Адам Смит сот төрелігі, білім беру, шіркеу салаларында талпыныс «талап» нақты шараны береді, «...сараң да жомарт сыйақыландыру қоғам қызметі үшін қауіпті» қосымша проблемаларды құрайды.

2 Нарықтық күштерде барынша жақсы жұмысты кепілдентіретін институационалдық құрылымды анықтау:

а) сыныптық мүддені түсіну;

б) саяси және экономикалық артықшылықпен күрес қаруымен теңесу идеологиясы;

в) халықта бейімділік пен сақтық қоғамдағы наразылық этикасының туындауына байланысты.

Тақырып бойынша тапсырма: айтылғандарды талдаңыздар. В. Петти және оның негіздемесі бойныша В. Петтиді меркантелист деп есептеуге болады ма. Экономикалық Классика Антологиясы Т.1 баспасы бойынша цитат келтіру.
“. . . қайыршыдан басқа ешкім өз отандасына марқабат етпейді” (91 б.).

“. . .барлық ғасырлар мен халықтың тәжірибесі бостандықтағы адамдарды айналып өтетінін айтады, соңында құлдардың еңбегі арзан” (148б.).

“. . . бейімділік еңбекті бастапқы және бөлумен айырбастауға әкелді ( 91б.)

. . . , бірақ тұрақты бірыңғай үлгіде одан жоғары тұрған жұмысшылардың еңбекақысын арттырмау мақсатында шаруа иегерлері әрдайым әрі өз жерінде үндемейтін болады” (138б).

“. . . ең білімді және ең қарапайым дала тасушысы мінездерінің айырмашылығының әртүрлілігі, мысалы, түрінен, табиғи емес, тек қалыпша тәжірибеден және тәрбиеден көрінеді” (92б).

“. . . еңбек өз кезегінде алтын емес күміс емес барлық тауарлардың нақты құнын ұсынады, ал тек еңбекке бастапқыда әлемнің бар байлығы салынды” (103б).

“. . . қандай да бір тауар айналымға көбірек қажетсінсе, соншама рентаның салыстырмалы бөліктен еңбекақы мен пайдаға келетін бөлігінің бағасы болады” ( 121)б.

“. . . еңбекақыға өмір сүруші тұлғалардан сұраныс <…> кірістің ұлғаю шамасы бойынша көтеріледі және осы елдің капиталы бұл жағдайда осындай ұлғаюдың жоқтығынан көтеріле алмауы мүмкін” (138б).

“. . . еңбегі баға тербелісі кеңістікпен ғана тең келмейді емес ол сонымен қатар өнім заттарының бағасының тербелісіменде сәйкес келмеуі мүмкін, бірақ кейде оған қарама-қарсы” (143б.

. . . жоғары табыс шыныменде жоғары еңбекақыға қарағанда өнім бағасының артуына әсер етеді ” (162б.

“. . . ауыл саудасы ең басты кезекте қаланы байытады, ішінара капитал ауылға қалада жинақталған бастапқы елеулі шара есебімен қайтарылады ” ( 191б).

. . . қоғамдық есеппен оқитындар соңында өтең аз еңбек ақыға қанағаттануға мәжбүр ” (194б).




4 тақырып бойынша тестік тапсырма. Адам Смит және оның жұмысы

Ел байлығының табиғаты мен себептері туралы зерттеу ”



Егер бекітілгенмен келіссеңіз «Иә» немес «Жоқ» деп жауап беріңіз

  1. Адам Смит – экономикалық ғылымда бірінші осы ғылымның негізі қаланған толыққанды еңбекті құрды

  2. Адами Смит бойынша еңбектің мәні еңбекте.

  3. Смит байлықты көбейту үшін өнеркәсіпті дамыту керек деп есептейді.

  4. «Экономика адамы» Адам Смит – жетілген өзімшіл.

  5. Адам Смит ішкі сауда алдында сырт саудаға бастама берді.

  6. Адам Смит еңбекті бөлу проблемасына араласқан ғалымдардың бірі.

  7. Либералдық теорияға сүйенсек жеке мүдде қоғамға бағынуы тиіс.

  8. Адам Смит Тауар өндірісі үшін еңбек санының қоғамда бірінші рет тауар құнын есептеді.

  9. Адам Смит пікірі бойынша тауар құны-бұл еңбек ақы, пайда және рента сомасы.

  10. Адам Смит өндірістік емес еңбекке қызметті жатқызды.

  11. Адам Смит тауар иеленушісі ешқашанда өз тауарын таза бағадан кем сатпайды деп есептеді.

  12. Смит кіріс көзіне қарай қоғамды кластарға бөлді.

  13. Смит жұмыскерлердің еңбекақысы ең төменгі күн көру көзінен төмен болмау керек деп есептеді.

  14. жылдар бойына байлықтың өзгеруін сипаттай келе Адам Смит жоғарылаудың, түсудің және тұрақтанудың жағдайлары туралы айтты.

  15. Смит қоғамдық байлық өсуіндегі қоғам кластары мүдделі деп есептейді.

  16. Смит пайдалануы бүкіл қоғамға қауіп төндіретін табиғи еркіндікті мемлекет шектеу керек деп есептеді.

  17. Смит адам өз мүддесін саралай келе адам көбіне ақылмен жұмыс істеу керек кезінде қоғам мүддесіне жұмыс істейді.

  18. Адам Смит бойынша байлық ұлтпен тартылған материалдық игілік құнын ұсынады.

  19. Адам Смит мемлекеттік араласу ұлт байлығын ұлғайтады.

  20. Смиттің өндірістік еңбек теориясы ұлттық есеп жүйесінің негізіне бағытталған.



5 тақырып. Томас Мальтус. “Халық заңы туралы тәжірибесі” (1803)



1 мальтузианства теориясының негізгі қағидалары:

  • Халық әрбір 25 жылда геометриялық тұрғыда екі еселенеді (бұл жыл сайын 3% көбеюді білдіреді) ;

  • Тамақ өнімдерін өндіру арифметриялық үдеріспен өседі.



Теория салдары:

  • Биологиялық мүмкіншіліктің туу ұсынысына азық-түлік ресурстарын өсіруде физикалық адам мүмкіншілігі басым болады.

  • Халық санының өсуінің осы немесе басқа шектеулер – мәжбүрлеу немесе ескерту әрқашанда жұмыс істейді;

2 Мальтузиялық тұжырымдама тұғырымымен мемлекеттік экономиканы реттеуді күшейту қажеттілігін жақтау:

а) мемлекеттік қажеттілігінің экономикаға ықпалы: шенеунік «үшінші тұлға» жинағы, қоғамдық өнімге әсер етеді және құрады және іске асырады.



б) қоғамдық бағдарламаларды әзірлеу және іске асыру қажеттігі;

в) «тиімді сұраныс» факторы мен өндірістік өнімді тұтынатын, еңбекақы кірісінен өмір сүретін халықтың ролі туралы пікірлер

3 «Өлі жер қыртысының нәтижесі» Мальтус және проблемасы


Мальтус нәтижелері өндіріс факторының беру шегінен өлі тұжырымдамасынан шығарыла отырып құрылды (мальтузиандық талдау жағдайындағы - жер). Алдағы уақытта бұл эмпериалық тұжырым микроэкономикалық талдау негізіне айналды.

Өмір деңгейі өсуші халықпен «қарт» елмен тұрақты жоғарыламайды. Проблемаларды шешу өте кеш үйленгендіктен (Мальтустың өзі 39 жасында үйленген және 4 баласы болған) және мемлекеттік демографиялық саясатына байланысты ескерту шараларынан тұрды.

Егер мемлекет халықтың өсуін ескертіп шектемейтін болса, онда табиғи факторлар өсуді шектейтін болады: яғни соғыс, ауру, аштық және т.б.

4 Оптималды халық саны теориясы және еңбекақыдан ең төменгі күн көріс

Халықтың оптималды саны бұл халықтың жан басына шаққандағы кіріс. Сонымен еңбекақыны ең төменгі күн көріс деңгейіне дейін төмендетуі бұл қайта жайластыруды куәландырады.



Төменгі күн көріс деңгейі дегеніміз не? Бұл биологиялық қажетті сомасы, ал «әдеттер мен ғұрыптар» функциясы (Д. Рикардо)

Пікірталас үшін сұрақ:

1 Қазіргі уақытта мальтузианская теория актуалды ма?


Иә /Жоқ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 Сіз мальтузиан болып табыласыз ба?

Иә/Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5 Қазіргі таңдағы мальтузианшылық

Тәжірибеде қайта жайластыру проблемасы тек қана елдегі халықтың нақты және оптиамалды саны арасындағы айырмашылықты алып тастаудан емес, ал уақытқа орай қандай да бір оптималды траектория бойынша өсу үшін құрады.

Классикалық теория «баланы өмірге әкелу» ағымдағы жан дүние қажеттілігін қанағаттандыру үшін ғана «тұтынушылық игілік» кірісі үшін емес ал болашақта мұра болып қалатын капиталды игілікті беруге тырысу деп қарастырады.

Мальтус теориясы бүгінгі таңдағы демографиялық проблемаларға қатысты ештеме айта алмайды

Тақырып бойынша тапсырма: Т. Мальтустың мына айтылғандарын талдаңыз. Сіз Мальтус тұжырымдамасының жағы болып табыласыз ба? Өз көз қарасыңызды негіздеңіз. (Антология Экономикалық Классигі баспасы бойынша цитаттаңыз Т.2)

“. . . егерде дүние жүзінде жайластыру болмағанда онда бір ұлт мысалға ағылшын бірнеше ғасырлар ағымында жайластыруға болатын еді” (10б).

“. . . ескі халықтар арасындағы соғыстар себенінің бірі орын мен тамақтанатын жердің жетіспеушілігі болды; қазіргі заманғы халықта әлі күнге дейін өз шиеленіс деңгейін өзгергенімен бұдан құтылған жоқ” (52б).

. . . кедейлермен қоғамдық есепте тұру құқығынан ашық бас тарту керек ” (71б).



“. . . жалпы қоғамдағы орташа жағдай ізгілікті дамытуға және барлық сыйға келгендерді мақұлдау ескерілген, бірақ егер барлық адамдар орташа класқа жататын болса әрине ” ( 102б).


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет