«Электр тізбектерінің теориясы» пәнінің дәріс сабақтар тақырыптары Дәріс тақырыбы
r, L, C элементтерінің параллель қосылуы
жүктеу/скачать 2,2 Mb.
|
ЭТТ лекция
| r, L, C элементтерінің параллель қосылуы
r, L, C элементтерінің параллель қосылған электрлік тізбектің шықпаларына (6.5 сурет) синусоидалы кернеуді жұмсаса онда, сол тізбектен өтетін синусоидалы токтардың алгебралық қосындысы жалпы токқа тең болады ( Кирхгофтың бірінші заңы бойынша) 6.5 Сурет − Кедергінің, индуктивтіліктің, сиымдылықтың параллель қосылуы кедергісіндегі тогы кернеуімен фаза бойынша сәйкес келеді, индуктивтілігіндегі тогы бұрышына кернеуден қалып тұрады, ал сиымдылығындағы тогы бұрышына кернеуден озып тұрады ( 6.7 сурет). 6.7 Сурет − Синусоидалы кернеу кезіндегі кедергідегі, индуктивтіліктегі және сиымдылықтағы (параллель қосылған) токтар Сондықтан тізбектің қосынды тогы келесіге тең (6.8) (6.8) теңдеуі лездік токтар үшін Кирхгофтың бірінші заңының тригонометриялық түрін көрсетеді. Оның ішіне кіретін , шама тізбектің реактивті өткізгіштігі деп аталады және таңбадан тәуелді индуктивтілікті ( >0) немесе сиымдылықты ( <0) сипатқа ие болуы мүмкін. Реактивті өткізгіштікке қарағанда шамасы әрдайым оң таңбалы болады және активті өткізгіштік деп аталады.Осы жағдайда активті өткізгіш ылғи орынды болады. және табу үшін (6.2) қатынасын қолданайық (6.9) (6.10) (6.9)-дан келесіні аламыз , немесе , мұндағы . (6.11) қарастырылатын тізбектің толық өткізгіштігі. Активті, реактивті және толық өткізгіштіктер электр тізбектерінің теориясында қолданылатын негізгі түсінктердің санына жатады. (6.10) сәйкес тоғы кернеуінен келесі бұрышқа қалып тұрады Егер r, L, C элементтері параллель жалғанған тізбектің шықпаларындағы кернеу , берілген болса, онда ток келесі формуламен анықталады Ток пен кернеудің бастапқы фазаларының арасындағы айырымына тең бұрышы кернеуден токқа қарай бағытта өсі бойынша саналады және сүйір немесе тік бұрышты болады . Тізбектің индуктивті сипаты кезінде, яғни >0 болғанда бұрышы оң таңбалы болады; осы кезде ток фаза бойынша кернеуден қалып тұрады. Тізбектің сиымдылықты сипаты кезінде, яғни <0 болғанда бұрышы теріс таңбалы болады; осы кезде ток фаза бойынша кернеуден озып тұрады. Ток кернеумен кезінде сәйкес келеді, яғни индуктивтік пен сиымдылықтық өткізгіштіктер тең болғанда. Электр тізбектерінің мұндай режимі токтар резонансы деп аталады. (2.20) және (2.21) өрнектерінен тізбектің активті және реактивті өткізгіштіктері толық өткізгіштікпен келесі формулалар арқылы байланысқанын көреміз (6.12) . (6.12) өрнегінің оң және сол жақтарын нақты кернеуіне көбейтіп активті және реактивті өткізгіштіктері бар тармақтардағы нақты токтарды аламыз және олар токтың активті және реактивті құраушылары деп аталады (6.13) Токтың активті және реактивті құраушылары қосынды токтың нақты мәнімен келесі формула арқылы байланысты және мәндері тікбұрышты үшбұрыштың қажеттері сияқты қарастырылады, ал гипотенузасына тең болады; осындай тікбұрышты үшбұрыш , шамалары да құрастырады. және элементтері параллель қосылған тізбектің конденсаторын сипаттау үшін конденсатордың түсінігі қолданылады ол конденсатордың бұрышының тангенсіне тең. Кері шама, конденсатордың диэлектрлік шығындарының бұрыш тангенсі деп аталады , (диэлектрлік шығындардың бұрышы. | | бұрышын 90°-қа дейін толтырады). кедергісі неғұрлым үлкен болса, конденсатордың сапалылығысоғұрлым үлкен болады және шығындар бұрышы төмендейді. жүктеу/скачать 2,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|