15.3 сурет - Г-тәрізді сұлба
1) Бос жүріс (İ2=0).
, ,
, (15.4)
2) Қысқа тұйықталу режимі ( ).
,
,
, . (5.5)
15.4 сурет–Бірэлементті Z
1) Бос жүріс (İ2=0).
, , , . (15.6)
2) Қысқа тұйықталу режимі ( ).
, , . (15.7)
15.5 сурет - Бірэлементті Y
1) Бос жүріс (İ2=0).
, , , . (15.8)
2) Қысқа тұйықталу режимі ( ).
, , . (15.9)
а) б) в)
а - Т-тәріздес; б - П-тәріздес; в - Х-тәріздес (көпірлік)
15.6 сурет – Төртұштының баламалы сұлбалары
мұндағы Т және П – теңестірілмеген төртұштылар;Х – теңестірілген сұлба.
Осы сұлбаларға ABCD коэффициенттерін өз бетінше құру.
Симметриялы төртұштының қызықты параметрі қайталану қасиетіне ие сипаттамалық кедергісі болып табылады, яғни егер оны жүктеме ретінде шығыстық қысқышқа жалғаса, онда кірістік кедергі де сипаттамалыққа тең болады. Егер деп алса, онда алуға болады және болғанда .
Симметриялы төртұштының сипаттамалық кедергісімен бірге беріліс тұрақтысы болады, ол сипаттамалық кедергіге тең жүктеме кедергісіндегі кірістік және шығыстық кернеулердің қатынастарының логарифмдеріне тең болады:
, , мұндағы
(непер) – өшу коэффициенті, (децибел);
- фаза коэффициенті.
Соңында көруге болады.
Төртұштылар әртүрлі тәсілмен жалғанады. Көбінесе, каскадты жалғануы кездеседі, яғни бір төртұштының кірістік ұштары басқасының шығыстық ұштарына жалғанады. Егер каскад бірнеше бірдей төртұштыларды жалғайтын болса, онда бұл жалғану тізбектік сұлбалар немесе біртекті тізбекше деп аталады. Мұндай тізбекшемен мысалы, сигнал беру желілерін немесе шынайы желілердегі процестерді лабораториялық зерттеу кезіндегі электр энергиясын ауыстырады; қысқа импульстерді алу үшін және қорек көзінен қабылдағышқа (іркіліс желісі) дейін сигналдың қозғалыс уақытын күшейту үшін бірдей төртұштылардан тізбектік сұлбаларды құрастырады (5.7- сурет).
15.7- сурет – Тізбектік сұлба
Бірдей симметриялы пассивті төртұштылардан тұратын тізбектік сұлба симметриялы пассивті төртұшты деп аталады.
Олай болса, оның қасиеттері екі коэффициентпен немесе параметрмен, мысалы, сипаттамалық кедергімен және беріліс тұрақтысымен анықталады.
Барлық звенолардың кірістік кедергілерін дәйекті түрде анықтай отырып, кез келген звеноның кірістік кедергісі ZС тең болады. Тізбекшенің кірістік кедергісі де ZС тең болады, яғни Zн = ZС болғанда тізбекше жүктеме кедергісіне келтіріледі және тізбекшенің сипаттамалық кедергісі Zц = ZС.
Тізбекшенің беріліс тұрақтысы
.
Тізбекшенің кірісі мен шығысындағы кернеулер мен токтардың қатынасын аралық звенолардың кірісі мен шығыстарындағы кернеулер мен токтармен көрсетуге болады.
.
Қосынды n қосылғыштардан тұрады. Әрбір қосылғыш звеноның беріліс тұрақтысын көрсетеді, өйткені келісілген жүктемеде Zн = Zц = ZС болады және әрбір звено келісілген жүктемелі болады, сондықтан
.
Симметриялы емес төртұштыларды каскад түрінде жалғағанда екі түрлі жұмыс режимі болуы мүмкін.
Әдебиеттер: [1, 2, 3, 4, 5,6]
Достарыңызбен бөлісу: |