§9VII-тарауға қатысты « Электролиттік диссоциация теориясы»

8.1 Қышқылдық-негіздік диссоциация

Мышьяк (ІІІ), азот (ІІІ), стронций оксидтерінің гидраттарының қышқылдық-негіздік қасиеттерін анықтап, диссоциациялану теңдеуін жазыңыз.

Жаттығуды шешу үшін осы көрсетілген элементтермен оттек, сутектің электртерістілігін анықтамадан жазып аламыз.

Берілгені: Шешуі:

1)χ(As) = 2,1 Гидроксидтің жалпы формуласы ЭOH арасындағы байланыстың қайсысы полюстірек екендігін электртерістілік мәндерін пайдалану арқылы есептейміз:

χ(N) = 3,07

χ(Sr) = 0,99 2) As – O – H. ∆χ(As – O) = 3,5-2,1 = 1,4

χ(O) = 3,5 ∆χ(O – H) = 3,5-2,1 = 1,4

χ(H) = 2,1 ∆χ(As – O) = ∆χ(O – H) = 1,4; олай болса қосылыс екідайлы:

Т/к: ∆χ-? 3) N – O – H. ∆χ(N – O) = 3.5 - 3.07 = 0.43

∆χ(O – H) = 1.4

∆χ(N – O) < ∆χ(O – H), олай болса, қосылыс қышқылдарша иондарға ыдырайды.

4) Sr - O – H. ∆χ(Sr - O) = 3,5 – 0,99 = 2,51

∆χ(O – H) = 1,4

∆χ(S r - O) > ∆χ(O – H), олай болса қосылыс негіздерше иондарға ыдырайды.

8.2 Күшті электролит диссоциациясы

Массасы 14,2г Na₂SO₄ 900г суда еріген, ерітінді тығыздығы 1,08 г/мл болса, ерітіндідегі заттың диссоциациялану дәрежесі 80% болса, ерітіндідегі иондар концентрациясын анықтаңыз.

Берілгені: Шешуі:

ρ = 1,08 г/мл m = 900 + 14,2 = 914,2 г.

M(Na₂SO₄) = 142 г/моль; C(Na₂SO₄) = 14,2/(142·0,846) =

= 0,118 моль/л

Т/к: C`(Na⁺, SO₄^2-)-? n(Na⁺) = 2 n(SO₄^2-) = 1

4)C`(Na⁺) = 0,118·0,8·2 = 0,189 моль/л

C`(SO₄^2-) = 0,118·0,8 = 0,095 моль/л

5) Жауабы: 0,189 моль/л, 0,095 моль/л.

8.3 Әлсіз электролит диссоциациясы

Концентрация 0,1 моль/л көгерткіш қышқылының диссоциациялану дәрежесін, және иондар концентрациясын анықтаңыз.

Берілгені: Шешуі:

HCN ↔ H⁺ + CN^-

1)С(HCN) = 0,1 моль/л ν,моль 1 1 1

Т/к: α(HCN)-? 2)К_Д(HCN) = 5·10^-10

4) C^I = C ∙α∙ n n = 1 [H⁺] = [CN^-]

C^I(H⁺) = 10^-1∙ 7,071 ∙ 10^-5 = 7,07 ∙ 10^-6 моль/л

5) Жауабы: 7,071 · 10^-6 моль/л

8.4 Сутектік көрсеткіш (күшті электролит үшін)

Концентрациясы 5,7·10^-4 моль/л NaOH ерітіндісінің сутектік көрсеткішін есептеңіз.

Т/к: pH = ? С` = Cnα

6)Жауабы: 10,76

8.5 Әлсіз электролит үшін сутектік көрсеткішін анықтау

б) Концентрациясы 0,02 молярлы азотты қышқылдың сутектік көрсеткішін есептеңіз.

Берілгені: Шешуі:

Т/к: pH = ?

4) С`(H⁺,NO₂^-) = Cnα; n = 1моль

С`(H⁺) = 2,10^-2·1,596·10^-1 = 3,19·10^-3 моль/л

5) pH = -lg [H⁺]; pH = -lg3,19·10^-3 =

=-(lg3,19 + lg 10^-3) = -(0,504 – 3) = 2,495

Жауабы: 2,495

8.6 Тұздар гидролизі

Концентрациясы 0,1 молярлы калий цианиді ерітіндісінің гидролиздену константасын, гидролиздену дәрежесін сутектік көрсеткішін есептеңіз.

3)

5) С`(OH^-) = Chn; n = 1

7) pH = -lg [H⁺]; pH = - lg 7,072 · 10^-12 = -(lg 7,072 +

+ lg10^-12) = -(0,819 – 12) =11,18

pH > 7 – орта негіздік.

8) Жауабы: 2 · 10^-5; 1,414 · 10^-2; 11,18

8.7 Концентрациясы 0,1 молярлы аммоний хлоридінің ерітіндісінің сутектік көрсеткішін есептеңіз.

Берілгені: Шешуі:

1)С (NH₄Cl) = 0,1 моль/л Тұз күшті қышқыл (HCl) мен әлсіз негіз (NH₄OH)

Т\к: рН - ? әрекеттесуінен түзілген.

2) NH₄Cl → NH₄⁺ + Cl^-

HOH → H⁺ + OH^-

Олай болса, рН<7 болуы тиіс

3) pH = 7 -

РК (NH₄OH) = 4,75

4)Жауабы: 5,13.

8.8 Концентрациялары 0,1 молярлы NH₄CN және NH₄NO₂ тұздары ерітінділерінің сутектік көрсеткіштерін есептеп, салыстырып, түсіндіріңіз.

Берілгені: 1)С(NH4CN)=C (NH4NO2) = 0,1 моль/л	Шешуі: 2)NH4CN, NH4NO2 тұздары әлсіз қышқыл негіз тұздарына жатады. рК (NH4OH)=4,75; рK (HCN)=9,1; рK (HNO2)=3,4 pH (NH4CNер-ді)> pH (NH4NO2 ер-ді)
Т/к: рН - ?

Цианид ортасы әлсіз негіздік болса, нитрит ерітіндісі - әлсіз қышқылдық, олай болу себебі көгірткіш қышқыл (HCN) азотты қышқылға (HNO₂) қарағанда әлсіз.

3)Жауабы: 9,18; 6,33

8.9 Ерігіштік көбейтіндісі

Заттың ерігіштік көбейтіндісі бойынша ерігіштігін анықтау.

Ерігіштік көбейтіндісінің мәні 3,2·10^-34 болатын алюминий гидроксидінің ерігіштігін мoль/л және г/л есебімен анықтаңыз.

Берілгені: Шешуі:

1)K_S(Al(OH)₃) = 3,2·10^-34 2) AI(OH)₃ ↔ AI⁺³ + 3OH^-

Т/к: S{ моль/л, г/л } = ? ν,моль 1 1 3

3)Заттың ерігіштігін S = x моль/л деп белгілесек, оның қанық ерітіндісіндегі иондар концентрациялары:

4) С(Al³⁺) = x моль/л C(OH^-) = 3x моль/л

5)

7)M(Al(OH)₃) = 78 г/моль; m = νM

8)m(Al(OH)₃) = 78·1,855·10^-9 = 1,447·10^-7 г

9)Жауабы: 1,855·10^-9 моль/л; 1,447·10^-7 г/л

8.10 Қаныққан күміс иодаты ерітіндісінің 3 литрінде 0,176г күміс болса, оның ерігіштік көбейтіндісі қандай?

Берілгені: Шешуі:

1)V_ер-ді = 3л 2)

m(Ag) = 0,176г ν, моль 1 1 1

4)Жауабы: 2,95·10^-7

8.11Тұнбаның түсу шартына есеп

Диссоциациялану дәрежесі 75% Cd(NO₃)₂ – нің 1л, 0,05 моль/л ерітіндісіне көлемі 1л 0,005 моль/л диссоциациянің дәрежесі 87% Na₂S ерітіндісі араластырылғанда кадмий сульфиді тұнбаға түсе ме, егер K_S(CdS) = 7.1·10^-28 болса?

Берілгені: Шешуі:

1)V_ер-ді (Na₂S)=V_ер-ді (Cd(NO₃)₂=1 л

С(Na₂S) = 0,005 моль/л

α(Cd(NO₃)₂) = 75%

α(Na₂S) = 87%

С(Na₂S) = 0,0025 моль/л 3) Ерітіндінің жалпы көлемі екі есе

артқандықтан, заттар

концентрациялары екі есе кемиді,

олай болса:

Т/к: тұнба түсе ме? C(Cd(NO₃)₂) = 0,025 м, 0,25 л

Cd(NO₃)₂↔ Cd⁺² + 2NO₃^-

v, моль 1 1 2

n(Cd⁺²) = 1 моль

5)

8)

7,1·10^-28 < 4,078·10^-5

олай болса, тұнба түседі.

9)Жауабы: тұнба түседі.

8.12 Күшті электролит ерітінділеріндегі иондардың активтілігін есептеу

Ерітіндідегі барий хлоридінің эквивалентінің молярлы концентрациясы 0,02 моль/л болса иондардың активтіліктерін есептеңдер.

Концентрациясы 0,05 моль/л кешенді қосылыс Na₃[Ag(S₂O₃)₂] құрамында концентрациясы 0,01 моль/л Na₂S₂O₃ бар ерітіндіге калий сульфаты сульфиді мен хроматы ерітінділерімен әсер еткенде қай жағдайда тұнба алдымен түседі?Реакцияға қажетті хромат және сульфид, сульфат иондарының концентрацияларын есептеңдер.