Эндокриндік жїйе
жүктеу/скачать 12,94 Mb.
|
Р.Ж.Есимова ІШКІ СЕКРЕЦИЯ БЕЗДЕРІНІҢ ГИСТОЛОГИЯСЫ
| Құрылысы. Аденогипофиздің алдыңғы, орталық және туберальдық бөлігін айырады. Алдыңғы бөлігі тармақталған эпителиальдық созындылардан құралған. Трабекулалардың арасы борпылдақ талшықты дәнекер ұлпамен және синусоидты капиллярмен толтырылған. Әрбір трабекула үш түрлі аденоциттерден тұрады. Олардың ішінде хромофильді және хромофобты эндокриноциттерді ажыратады. Ал хромофильді жасушалардың өзін базофильді және ацидофильді деп тағы жіктейміз (3 сурет).
Базофильді жасушалардың цитоплазмасындағы түйіршіктер негізгі бояуларды қабылдайды. Түйіршіктер гликопротеидтерден тұрады. Олардан гормондар түзіледі. Бұл жасушалардың мөлшері 4-10% болады. Көлемі үлкендеу бұл жасушалардың ішінде екі түрлі жасушалар болады. 3 сурет. Аденогипофиздің жасушалық құрамы 1 – хромофобты аденоциттер 2 – базофильді жасушалар 3 – ацидофильді жасушалар 4 – гемокапилляр ішіндегі эритроциттер Бірінші түрі дөңгелек немесе сопақша пішінді, ядросы бір шетінде орналасады. Өйткені оны жақсы дамыған Гольджи комплексі (макула) ығыстырады. Секреторлық түйіршіктердің диаметрі 200 - 300нм. Жасушалардың митохондрияларының көлемі кіші, бірақ саны көп, эндоплазмалық торлары жақсы жетілген. Бұл гонадотропоциттер (4 сурет). Олардың кейбірі фоллитропин, кейбірі лютропин бөледі. Организмде жыныстық гормондардың жетіспеушілігі болған жағдайда гонадотропоциттердің көлемі ұлғаяды. 4 сурет. Гонадотропоцит және тиротропоцит Базофильді жасушалардың екінші түрінің пішіні полигональды. Олардың секреторлық түйіршіктері өте ұсақ, диаметрі 80-150 нм. Бұл тиротропин бөлетін тиротропоциттер. Организмде тироидты гормондар жетіспеген жағдайда тиротропоциттердің көлемі ұлғаяды, секреторлық аппараты көбірек дамиды. Эндоплазмалық тордың цистерналары кеңейіп, оларда үлкен көлемді түйіршіктер пайда болады. Мұндай вакуольденген тиротропоциттер тироидэктомия жасушалары деп анықталады. Кейінгі кезде базофильдерге үшінші жасушаларды жатқызады. Ол кортикотропоциттер – аденогипофиздің ортасында орналасады (5 сурет). Адренокортикотропин (АКТГ) гормонын бөледі. Пішіні полигональды, ядролары бөлшектенген, өте жақсы дамыған митохондриялары, эндоплазмалық торлары бар. АКТГ белоктық гормон, секреторлық түйіршіктері сыртынан мембранамен қоршалған көпіршіктер тәрізді, түйіршіктердің ортасында тығыз ақуыздық өзек бар. Мембрана мен өзектің арасында ашық кеңістік болады. 5 сурет. Кортикотропоцит Ацидофильді эндокриноциттерде үлкендеу тығыз ақуыздық түйіршіктер болады, олар қышқыл бояуларды қабылдайды. Көлемі жағынан олар базофильдерден кішірек, ал саны жағынан көбірек болады (30-35%). Жасушаның пішіні домалақ немесе сопақша болып келеді, ядролары ортасында орналасады. Митохондриялардың саны аз, бірақ олардың көлемі үлкендеу. Жақсы дамыған түйіршікті эндоплазмалық торы бар, Гольджи кешені ядроның жанында орныққан. Ацидофильді жасушалардың да екі түрі болады. Біріншісі – соматотропоциттер, олар соматотропинді өндіреді, екіншісі – маммотропоциттер (пролактиноциттер) (6 сурет) – пролактин гормонын бөледі. Соматотропоциттерде секреторлық түйіршіктер домалақ пішінді, көлемі 350-400 нм. Маммотропоциттердің түйіршіктері 500-600×100-120 нм болады. Хромофобты эндокриноциттердің цитоплазмасы бояуларды нашар қабылдайды, секреторлық түйіршіктері болмайды. Олардың саны бүкіл жасушалардың 60% құрайды. Хромофобты жасушалардың құрамына әр сатыдағы аденоциттер кіреді: секретін сыртқа шығарып болған, демалып жатқан жасушалар толық дамып жетілмеген камбиальдық жасушалар қартайған жасушалар фолликулярлы-жұлдызшалы жасушалар да кездеседі. жүктеу/скачать 12,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|