Энергетиканың экологиялық аспектлері
жүктеу/скачать 35,61 Kb.
|
1 2
Байланысты:2-дәріс
- Бұл бет үшін навигация:
- Жаңартылмайтын көздер
- Ж ыл сайын ж аңартылатын көздер
2 кесте. Жердегі болжамды энергетикалық ресурстар, МВт·сағ
Қалпына келтірілмейтін энергия ресурстарын тұтынудың ұдайы өсуі, жаңа көздерді кең ауқымда тарту энергияның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінің маңызды факторына айналды. Сонымен бірге, кері байланыс та көрінеді - қоршаған ортаның энергетика саласына әсері, бұл энергия ресурстарының қол жетімділігі жалпы әлемде және жекелеген елдер мен аймақтарда энергетика мен энергетикалық машина жасаудың дамуының басым бағытын анықтайды. Энергетикалық бақылау және энергетикалық-физикалық процестердің диагностикасы осы өзара әрекеттесулерді сапалы және сандық тұрғыдан бақылауға арналған. Олар: қоршаған ортаның қолайсыз ластануын, табиғи апаттарды, электр станцияларының дамуы мен жұмысына байланысты апаттар мен катастрофаларды болдырмау мақсатында қоршаған орта мен энергетикалық объектілер арасындағы өзара әрекеттесу жағдайын бақылау, бағалау және болжау әдістері мен құралдарының ақпараттық-техникалық жүйесі. Энергетикалық-физикалық мониторингтің және энергетикалық-физикалық процестерді диагностикалаудың негізгі міндеттері қоршаған ортаның қауіпті немесе қолайсыз ластануына, жабдықтың өзінің техникалық-экономикалық көрсеткіштері мен аварияларының төмендеуіне алып келетін энергетикалық жабдықтың параметрлеріндегі ақаулар мен ауытқулардың дамуын ерте анықтау, болжау және алдын-алу болып табылады. Процестердің күрделілігіне байланысты осы мәселелерді шешудің келесі тереңдігі жүзеге асырылуы мүмкін: - ақауларды (ауытқуларды) анықтау; - олардың пайда болу түрін, орны мен уақытын белгілеу; - ақаулардың себептерін анықтау; −мүмкін болатын зиянды бағалауды қоса алғанда, ақаулардың дамуы мен олардың салдарын болжау; - ақаулардың пайда болуы мен дамуын болжау (алдын алу) бойынша ұсыныстар әзірлеу. Энергетикалық-физикалық бақылау жүйесінің маңызды функцияларының бірі сонымен қатар қоршаған ортаның жай-күйі және энергетикалық объектілердің қалыпты және төтенше жағдайларда жұмыс істеуі туралы ең маңызды және құнды ақпаратты жинау және ұзақ уақыт сақтау болып табылады, бұл жабдықтың өзін де, оны жобалау әдістерін де пайдалану және диагностика әдістерін де одан әрі жетілдіруге алғы шарттар жасайды. Жалпы жағдайда қойылған міндеттерді шешу қабылданған диагностикалық модельдерге сәйкес бақылау алгоритмімен қамтамасыз етілген ақпаратты өлшеу, өңдеу, бақылау, бейнелеу және мұрағаттау операцияларының белгілі бір реттілігін жүзеге асыруды көздейді. Модель - бұл зерттелетін объектінің (электр станциясы мен қоршаған ортаның) объектіге әсер етуі мен оның осы әсерлерге реакциясы арасындағы функционалды тәуелділік түріндегі жұмыс істейтін (қалыпты) және ақаулы (авариялық) күйдегі математикалық сипаттамасы. Бұл жағдайда қолданылатын әдістер мен құралдар: - объектінің басқарылу мүмкіндігі, - оның жұмыс сипаты мен шарттары (оның ішінде бақылау жүйесінің өзі); - ақаулардың физикалық табиғаты және оларға ілеспе белгілер, - диагностикалық сигналдың көзі мен сипаты, - қабылданған диагностикалық модельдер, - жабдықты диагностикалау мен басқаруға адамның қатысу дәрежесі. Энергияның қоршаған ортаға әсерін қарастырудың және диагностикалық модельдерді құрудың негізігі энергияны конверсиялаудың бүкіл технологиялық циклінің процестерін жүйелі түрде талдау болып табылады (отын өндіруден бастап электр және жылу энергиясын беру желісіне дейін). Осыған байланысты энергетикалық объектілердің қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінің ерекшеліктеріне мыналар жатады: Кез-келген энергия өндірісінің толық технологиялық циклі келесі кезеңдерді қамтиды: - электр станциясы үшін қажетті жағдайға дейін табиғи энергетикалық ресурстарды өндіру және шоғырландыру; −шартты энергия ресурсын көзден электр станциясына тасымалдау; - оны тұтынылатын энергияның берілген түріне бір (немесе көп) сатылы түрлендіру; − Тұтынушыға энергияның пайдалы түрін беру және тарату; қуатты тұтыну. Осы кезеңдердің әрқайсысы қоршаған ортамен энергия мен зат алмасу түрінде дамыды. Бұл өзара әрекеттесу факторлары табиғи ресурстардың барлық түрлері мен электр станцияларының типтері үшін кең таралған, алайда олардың әрқайсысы үшін өзара әрекеттесу критерийлері әр түрлі, бұл энергияның бастапқы түрін тұтынылатын түрге айналдырудың негізгі технологиялық процесінің ерекшеліктерімен анықталады. Бақылау сұрақтары: 1. Адамдардың өмір сүру деңгейі қандай факторларға тәуелді? 2. Тұтылынатын энергия қандай түрлерге бөлінеді? 3. Энергетикалық сектордың қоршаған ортаға кері әсері неге күрт артып отыр? 4. Энергетиканың қоршаған ортаға кері әсерін тигізетін процестер ғылыммен бекітілген қандай заңдарға негізделген? 5. Тұтынушыларды электрмен және жылумен жабдықтайтын қазіргі энергетика қандай жетістіктерге негізделген? 6. Қазақстан Республикасының Біртұтас Энергетикалық Жүйесі нені біріктіреді? 7. ЖЭС және АЭС қондырғыларының жұмыстық затының (су мен будың) басым рөлі немен байланысты? 8. ЖЭС және АЭС қондырғыларының ПӘК-інің төмен болуын тудырып, қуатты энергияны өндірудің белгілі балама әдістері мен құралдарын бәсекеге қабілетсіз қалдырып отырған қандай шектеулер? 9. Әлемдегі энергия ресурстарының жылдық жалпы тұтынуы қандай? 10. Энергетикалық бақылау және энергетикалық-физикалық процестердің диагностикасы не үшін қажет? Оның негізгі міндеттеріқандай? 11. Кез-келген энергия өндірісінің толық технологиялық циклі қандай кезеңдерді қамтиды? жүктеу/скачать 35,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2