 (2.5.2)
Бұл формуладан Доплердің қума эффектісі анықталады. Салыстырмалы жылдамдық  болса, соңғы формуланы қатарға жіктеп,  шамасын ескермей жаза аламыз
 (2.5.3)
Осыдан, жарық көзі және қабылдағыш бір-бірінен қашықтағанда  , ұзын толқындар аймағына ығысу ( , қызыл ығысу) болады. Жарық көзі және қабылдағыш бір-біріне жақындағанда қысқа толқынға қарай ығысу болады. ( ,  , күлгін ығысу). Ығысу бұрышы  болса, онда (2.5.1) формула төмендегідей жазылады
 (2.5.4)
Бұл формула Доплердің көлденең эффектісін көрсетеді. Бұл эффекті қума эффектіге қарағанда аз байқалады да бақылау қиынырақ болады. 1938 жылы АҚШ физигі Г. Айвс тәжірибе нәтижесінде Доплердің көлденең эффектісін бақылады. Қума эффектіні А.А Белопольский, кейінірек Б. Голицин зертханалық жолмен бақылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
