Б о р л и қ асос и с ў збоши
жүктеу/скачать 200,69 Kb.
|
БОРЛИК АСОСИ 2019
- Бұл бет үшін навигация:
- Йўқдан бор бўлувчи — куч .
| 14-эслатма: бўшлиқ ва йўқлик деб, факат ва факат масофага- -чексизликка айтилади.
Чунки, бўм-бўш бўшлиқнинг туб хусусияти йўқликдир ва бу йўқлик чексиз масофадан иборат бўлган коинотдир. Албатта, бундай фикрларни ишлаб чиқиш учун ва ёки илгари суриш учун «донишманд» бўлиш шарт эмас, аксинча донишмандликни талаб қилаётган манбаанинг моҳият бирлиги ва хосият бутунлиги ташхисини тўғри қўйиш кифоядир. Нима чексиз, бўм-бўш ва йўқ бўлиши мумкин? деган саволга факат бир тўғри жавоб бор, у ҳам бўлса чексиз масофадир. Яъни мутлақ йўқ нарса деб, факат масофага айтиш мумкин ва йўқлик деб, факат масофани билиш ва ёки олиш мумкин. Аслида чексиз масофа шу коинот тизимида бор бўлган майдон - чексизлик-дир. Аммо шу чексиз майдон масофасининг яна бир номи - бўм-бўш бўшлиқ- бу йўқлик эканлигини унитмаслик лозим. Чунки, доимий ва узлуксиз иссилик (қуёш иссиқлиги) кучини ишлаб чиқарувчи манбаа -айнан на шу чексиз масофанинг хусусият бирлиги йўқликдир. Яъни, бўм-бўш бўликнинг ўз-ўзига ва ўз асосига тинимсиз ва узликсиз, доиравий, хар томонлама торайиши оқибатида хосил бўлган борлиқ, яна кайта йўқ бўлмайди. Сабаби: бўм-бўш бўшлиқнинг якка-ю-ягона борлиги ҳам, би^рлиги ҳам ва бутунлиги ҳам - БОРЛИҚдир. Яъни, бўм-бўш фазовий бўшлиқ якка хусусият бирлиги ҳам ва хосият бутунлиги ҳам факат бир томонлама ва хар томонлама битта борлиқка тенгдир. Демак, бош-бошланғич холат - зурурий бўшлиқнинг туб моҳияти ва хосияти бўлган зарурийликдаги борлиқнинг туб моҳияти биттадан. Бир моҳиятга, бир хосиятга ва битта хусусиятга эга бўлган бўшлиқнинг зарурий бирлиги - борлиқ - бирлиги - қуёшдир. Қуёш моддадан келиб чиққан ва ёки моддалардан ташқил топтан жисм ҳам ва у нарса ҳам эмас. У - бўм-бўш бўшлиқнинг зарурий торайиши натидасида, бир марказда сиқилган холда, кизиб, иссиқлик ва ёруғлик таркатувчи маконнинг туб хосиятидир. Масалан, маконнинг туб хусусияти нима, деган саволга, биз юқорида уни бўм-бўш бўшлиқ эканлигини ва бу бўм-бўш очиқ майдон ўз-ўзига ва ўз асосига зарурий торайишини ва бу торайиш натижасида қуёш келиб чиқи-шини ва ташқил топишини айтиб утдик. Энди нима сабабдан, айнан моддасиз - бўм-бўш бўшлиқ йўқлигининг бор борлиқ - қуёшни келтириб чиқариши ва шунинг натижасида, унсурлар, заррачалар ва элементларнинг ташқил топиш сабабига келсак, айнан торайиш кучи нима эканлигини ва бу зарурий торайиш, нима сабабдан иссиқлик кучига айланишини текшириб куришимиз лозим бўлади. Бу масалани бум-бўшлиқнинг бир нуктага нисбатан йўқлик босими қанча иссиқлик кучига тенг эканлигини кўрсатувчи чизмасиз тасаввур қилиш кейин. Масалан, 4-чизмада, бўш-бўшлиқнинг бир нуктага ва бор нуктасига нисбатан босими кўрсатилади. Мана шу чизмада, бир нуктага ва бор нуктага нисбатан тинимсиз ва узликсиз тушаётган зарурий бўшлиқ босим массаси кучга тенглигини билдиради. Мисол учун, «геометрик аксиома»-ларда таъкидланганидек, бир кичиқ нуктага нисбатан томонларнинг кенглик босими, ўзининг бирлигига тенглигини билдирса, худди шу кенгликнинг тенги факат иссиқликка ва ёругликка тенгдир. Бир нуктага тушаётган босим чексиз майдон хусусияти ва масофа хосиятидир ва у узликсиз ва тинимсиз иссиқлик массасига эгадир. Агар, илк зарурийлик, муайян майдон, ўзига ўзи тораймаса, шу худудда хеч қандай ходиса юз кўрсатмайди ва юз бермайди. Шундай экан, моддасиз бўм-бўш бўшлиқнинг илк, бош-бошланғич холат вазияти торайишдир ва бу торайишнинг бир нуктага ва бор нуктага нисбатан зарурий юз бериши, шу бўшлиқнинг бирликда ва борлиқда кенгайишини билдиради. Борлиқнинг кенгайиши - бўшлиқнинг зарурий ва доимий торайишининг нисбати ва туб аломати бўлса, бу холатда йўқ бўшлиқнинг бор борлиқка айланганлигини билидиради, албатта. Чунки, бўм-бўш бўшлиқ ўз-ўзига ва ўз асосига тинимсиз ва узликсиз торайиши натижасида, унинг шу торайганлик маркази сиқилиб кизийди. Ва бу кизув илк борлиқ - иссиқликдир, ёругликдир ва у нурдир. Бўш- бўшлиқнинг ўз-ўзига ва ўз асосига доимий ва доиравий торайиши натижасида сиқилган кок марказ - портлолмасдан порлайди ва у ўз навбатида иссиқлик ишлаб чиқаради. Узликсиз доиравий иссиқлик ишлаб чиқарувчи вазият - бу, шу борлиқ қуёш-нинг иссиги эмас, балки, юқорида таъкидлаганимиздек бўм-бўш бўшлиқнинг якка-ю-ягона бирлиги, бош-бошланғич холатнинг зарурий торайиши натижасидир. Агар, бош-бошланғич холат - бўм-бўш бўшлиқнинг туб вазияти доиравий, хар томонлама тинимсиз ва узликсиз торайиш бўлса, демак бу мукум холат, коинот қонунияти эканлигини билдиради. Ва шунга асосан, биз бу зарурий бўшлиқ ва мажбурий борлиқ бирлигини муайян назарий ва мукаммал фалсафий қонунга келтириб олишимиз лозим бўлади. Сабаби: чунки сиз билан биз, бош-бошланғич холатнинг қандай вазиятда ва кайси холатда мавжудлик хосил қилиш ходисасининг бош-бошланғич нуктасини назарий ва фалсафий топдик. Шундай экан, назарий, ҳамда фалсафий «қонун», шу бош-бошланғич холат бирлигини ифода этиши ва бу холат қандай вазиятдан келиб чиқишини қонунда акс эттириш, фалсафа ишининг амали тўғри ва аниқ бажарилганли-гини билдиради, албатта. Мисол учун, янги «қонун» хосил қилиш учун ва ёки туб моҳият ходисасига тўғри келадиган фалсафани топиш учун, айнан шу масаланинг ўзи - қонун ва қоиданинг асоси бўлиб хизмат қилади. Шундай экан, аслида нима тораяди деган саволга, факат бир жавоб бор, у ҳам бўлса, чексиз масофа майдони моддасизликдан, у, ўзига-ўзи ва у, ўз асосига тораяди, деган жавоб энг тўғри фикр хисобланади. Ва бу доимий торайишда бўлган масофа, очиқ, бўм-бўш майдоннинг нимаси бўлади? албатта хосияти бўлади. Ва бу чексиз масофанинг хосияти, бош-бошланғич холатда торайиш бўлса, худди шу бош-бошланғич туб вазият бирлиги кучга тенгдир. Ва шунга асосан биз: бош-бошланғич холатни: КУЧ - масофа хосияти ва у бўм-бўш бўшлиқнинг торайишидир, деб билиб, худди шу бош-бошланғич холатнинг ушбу туб холат вазияти бирлигини, ҳам назарий ва ҳамда фалсафий асос қилиб оламиз. Ва бу назарий ва фалсафий қонун-қоида асосида, бош-бошланғич куч масофа хосияти эканлигини ва бу масофа хосияти -бутун ва умумий бўшлиқнинг торайиши эканлигини биламиз. Умумий бўшлиқ - бу албатта коинот тизими ва коинот тизимининг масофадан иборат бўлган майдони ўзининг бўш-бўшлиғига зарурий торайиш ходисасини: «Бутун олам торайиши» деб ва уни бош-бошланғич холат ва вазият бирлигини: «Бутун олам торайиш қонуни», деб оламиз. Шундай қилиб, биз, сиз билан бош-бошланғич холатнинг муайян, мукум ва мухум, зарурий вазият бирлигини торайиш деб ва шу умумий торайишни: бутун олам торайиш қонуни қилиб олишимизга сабаб: бош-бошланғич холатнинг зарурий бирлик вазияти ва унинг мавжудлик усули, факат ва факат зарурий торайиш бўлганлиги учун, моҳият ходисаси қонуни қандай бўлса, худди шундай номланиш билан ифода этишлик, бош-бошланғич холат бирлиги ва бутунлик асосини тасаввур этишга ёрдам беради. Бизгача, илм-фанда, айникса «физика» илмида «тортишиш қонуни», «тортишиш назарияси» бўлиб, ушбу қонун, И.Ньютоннинг «жисмлар назарияси» асосига; жисмлар Ўртасидаги муайян хусусияти тўғрисидаги қонун эканлигини, сиз яхши биласиз. Аммо шу «тортишиш назарияси», олам мавжудлик усулига нисбатан: «Бутун олам тортишиши ва тортишиш қонуни» сифатида кулланилганлигидан ҳам хабарингиз бор ва у хакда муайян тасаввурга эгасиз. Фалсафа илмида; «инкорни -инкор қонуни», яъни, эски қонунни янги қонун орқали «инкор» этиш, эски назарияни янги назария билан билан бекор қилиш деган фикрий қонун, аслида, муайян «ғояга қарши факат ғоя, фикрга қарши факат фикр.. .»*-ни қарши қўйиш ва ёки куя олиш мумкинлигини билдиради. Биз, сиз билан қонунлар тўғрисида эмас, аксинча «қонун» асоси, бош-бошланғич холат вазиятнинг бирлиги ва бутунлик асоси нима эканлигини топиш ва шу мустақил ўзлаштирилаётган манбаанинг асосига тўғри келувчи энг макбўл ва асосли қонунни яратишдан иборатдир. (Юқорида келтирилган илова: «Ғояга қарши факат ғоя, фикрга қарши факат фикр...», «ФАЛСАФА-қомусий луғат»-дан олинди. 486-бет. 2004.) Бош-бошланғич холатнинг вазият бирлигини илмий ўрганиш, албатта хар доим назарийликка, фалсафийликка ва албатта илмийликка асосланиши табиий хол, албатта. Ким кайси нуқтаи-назарни ва қандай нуктани танламасин, коинот тизими очиқ тизим эканлиги ҳаммага беш кулдай маълум. Биз шу тизимни, юқорида таъкидлаганимиздек бўшлиқ деб, кенг-кенглик деб ва унинг шу тизимида энг мухум хусусиятлардан гужурийлик, ундовлилик ва кистовликлар, унинг борлигини билдирса, унинг энг мухум хосияти деб, зарурий торайишни олдик. Аслида, коинот тизимининг ушбу очиқ майдони ва чексиз масофаси бир хил вазиятда, яъни совук фазони ташқил этганлиги ва шу тизимда зарурий торайишдан ортик холат ва ёки азият йўқлиги кундек равшан. Олдинги айрим файласуфларимиз, айникса, «метафизика», шу бош-бошланғич холатни моддаларга тула «материя», деб олишганлигию ва шу асоснинг мавжудлик усули (формаси) қилиб кўрсатган: «тортишиш» ва «умумий тортишиш»-лар, нимага асосланганлиги ўз-ўзидан аён. Яъни «тортишиш» факат ва факат жисмлар Ўртасидагина бўлиши мумкин-лиги ва бу (тортишиш назарияси - қонуни) бош-бошланғич холат учун эмас, аксинча бош-бошланғич холат вазиятидан зарурий келиб чиққан борлиқлар Ўртасида, яъни мавжудликка келган, бир хил хусусиятга эга бўлган заррача-лар Ўртасида муносиб ўрин эгаллаганлиги сизга маълум. Биз, сиз билан кузатган бош-бошланғич холат бирлигида бундай жисмлар, у ёқда турсин, модданинг ном-нишони ҳам йўқ жой, бўм-бўш бўшлиқ эканлиги ва бу бўм-бўш бўшлиқда илк вазият «тортишиш» эмас, торайиш эканлиги, бизга илк бош-бошланғич қонун умумий торайиш эканлигини билдиради. Умуман олган «тортишиш» билан «торайиш» Ўртасида жуда катта, ҳам фикрий ва ҳамда ғоявий фарқ бор. Мана, мисол учун «тортишиш» тушунчаси бир томонлама ходиса аломатини билдирса, «торайиш» ҳам факат бир томонлама ходисанинг муайян бирлигини ва асосини аниқлаб келаяпди. Аммо «тортишиш» бош-бошланғич холат учун эмас, балки, мавжудликка келиб бўлган ходисаларга нисбатан кулланилаяпди ва кулланилган. А, бизнинг «торайиш» қонунимиз ҳам, бир томонлама ходисанинг бош-бошланғич холат вазияти қандай холатда бўлса, худди шу холат вазияти қандай бўлса худди шундай: зарурий ва умумий торайиш деб олаяпмиз. «Тортишиш» учун жисм лозим бўлса, «торайиш учун очиқ майдон ва чексиз масофанинг узликсизлиги ва бир хил хусусиятлилиги кифоя қилади. Очиқ тизим: коинот, фазо, само ва у бўм-бўш бўшлиқ эканлиги ва шу очиқ тизимнинг бош-бошланғич холат бирлиги ва унинг вазият бутунлиги: умумий торайиш эканлиги бизга маълум бўлган бўлса, очиқ тизимнинг умумий торайиши - борлиқ мавжудлигининг мутлақ асоси, айнан шу бўшлиқнинг бўш-бўшлиғига доиравий, доимий ва узликсиз торайиши мутлақ илмий асос бўлиб хизмат қилади. Яъни, бўшлиқ хар доим бўш-бўшлиққа доиравий ва доимий торайиш ходисаси, сиз билан бизга боғлиқ бўлмаган, зарурий бўшлиқнинг заруриятдаги энг мукум холати борлиқ эканлигини, албатта билдиради. Мисол учун, бўшлиқнинг бўш-бўшлиққа доиравий ва доимий торайиши қуёшни келтириб чиқаради ва қуёш тизимини зарурий хосил қилади. Демак, шундай экан, бош-бошланғич холат вазияти учун бир қонуният шартли қонун хисобланар экан. Ва бу қонун, узликсиз бўшлиқнинг, ўз-ўзига ва ўз асосига зарурий ва умумий торайишдир. Фалсафа (билиш) илмида нима-нимадан келиб чиқаётганлигини билиш, тушуниш ва тафаккур этишликнинг аҳамияти каттадир. Юқорида кузатилган борлиқ масаласининг бош-бошланғич холат бирлиги ва унинг борлиги бўм-бўш-бўшлиқ эканлиги маълум бўлган бўлса ва бу бўшлиқнинг иккинчи табиий номи «йўқлик» деб аталади. Чунки шу очиқ ти-зимда хеч нарсаси йўқ бўлган бўм-бўш тизимни бор деб бўлмайди. Унинг шу бирлиги, яъни унинг бўм-бўшлиги «йўқлик» тушунчаси билан ифодаланади. Йўқлик, бизга ва сизга маълумки, факат масофага, чексиз узунлик узликсиз-лигига айтилса, худди шу чексиз масофанинг энг мухум хосияти ва унинг хусусияти куч эканлиги ва бу куч, шу очиқ тизимнинг ўз бўм-бўш бўшлиғига зарурий ва умумий торайиши, айнан бош-бошланғич кучнинг асоси нима эканлигини ангалатиб келади. Яъни, очиқ коинот тизими бўшлиғидан нима зарурийликдан келиб чиқаётган бўлса, худди шу ходиса бирлиги кучдир. Демак бош-бошланғич куч масофа хосиятидир ва шу куч бўш-бўшлиқнинг ўз-ўзига ва ўз асосига доиравий ва доимий торайишидир. Шундай экан, бўшлиқ бирлигидан зарурий ва табииий хосил бўлувчи нарса куч эканлиги маълум бўлган бўлса, худди шу бош-бошланғич куч бўш-бўшлиқнинг ўз асосига торайиши натижасидир. Демак, агар, бош-бошланғич куч бўшлиқдан, зарурий, умумий торайишдан келиб чиқса, демак бу холатда, бўм-бўш бўшлиқнинг энг мухум хусусияти йўқликдан иборат эканлигини эътиборга олсак, йўқдан бор бўлувчи зарурий борлиқ - факат куч эканлиги маълум бўлади. Чунки, бўм-бўш-бўшлиқ, ўз-ўзига ва у ўзининг моддасиз асосига зарурий ва умумий торайганлиги билан, у шу торайганлик марказида кизиб борга, яъни иссиқлик кучига тинимсиз ва узликсиз айланад^ Шунинг учун ҳам: Йўқдан бор бўлувчи — куч. Яъни, бўм-бўш-бўшлиқдан зарурий келиб чиқувчи моҳият ва моҳиятлилик -кучдир. Ва бу зарурий куч - қуёшдир. § 2. Умумдоиравий, доимий ва зарурий бўшлиқ торайиши -БОРЛИҚ - қуёш бирлиги ва бутунлигининг туб асоси жүктеу/скачать 200,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|