Дәріс №1. География ғылымдарының жүйесі, оның тұтастығы. Сұрақтар
жүктеу/скачать 152,5 Kb.
|
Дәріс География
- Бұл бет үшін навигация:
- Халықтың кеңістік құрылымы (орналасу мен қоныстану)
- Урбанизация, субурбанизация, рурализация
| Өмір сүру сапасы және көші қон.
Өмір сүру сапасы деп – халықтың тіршілігіне, сыртқы ортаға әсер ететін кешенді баға бере отырып, халықтың кеңістіктегі қозғалысын анықтауды айтамыз. Мысалы, халықтың көші-қон үрдісіндегі шешім қабылдау себептері. Әр адамның бір жерден екінші жерге қоныс аударуын өмір сүру сапасымен түсіндіре отырып, оның алты параметірін атауға болады. Олар: халықтың әл-ауқаты, қауыпсіздік, еркіндік , өзінің мүмкіндігін (талабын) қолдану, денсаулық және өмір сүру ұзақтығы. Халықтың кеңістік құрылымы (орналасу мен қоныстану) Орналасу деп – белгілі бір аумақтағы елді мекендердің өзара қарым-қатынасы мен байланысы, тығыздығы. Халықтың орналасу формалары аумақтың табиғат ерекшеліктеріне, шаруашылықтың даму деңгейіне және елді-мекендердің түрлеріне байланысты. Олар: -ауылдық елді мекендер – қоғамның аграрлық даму деңгейіне байланысты -қала мен қалалық кенттер – қоғамның индустриалдық даму деңгейіне байланысты -қала маңайы және урбандалдған кеңістік – қоғамның постиндустриалдық даму деңгейіне (офис және ақпарат) байланысты. А.Ю Скопинаның кітабындағы 51 суретті қарасаңыз елді мекендер формасының әр түрін:дисперсиялық ареалдық ,дәліздік, ошақтық , топтық , желілік, шоғырлық , жоғары шоғырлық Урбанизация, субурбанизация, рурализация Қалада өмір сүру (урбанизация) қала маңайында өмір сүру (субурбанизация), ауылдық елді-мекендерде өмір сүру (рурализация). Қала салудың теоретигі Э. Ховардың «Три магнита» деген кітабында әр елді – мекен түрлерінің өмір сүруге тиімді және тиімсіз жақтарын білуге болады (53 сурет, Скопин А.Ю кітабін қараңыз). Экономикалы, әлеуметтік және саяси географиясы қаланы өмір сүруді максималдық тұрғыда қаматамасыз ететін халықтың жоғарғы деңгейде шоғырланған, тығыздалған елді-мекен деп қарастырады (Ю.Г Скопин кітабын қараңыз) яғни, қаланың қалыптасуы мен дамуы деп -біріне –бірі қарсы екі мақсатты шешуге – тұрғындардың өмір сүруге қажетті жағдайын жоғарғы деңгейін шешу арқылы шектелген аумақта халықтың шоғырлануын айтамыз. Қаланың орналасуын кеңістікте ұйымдастыруы мен бірге оның ішкі функционалдық құрылымы дамиды, яғни, маманданған ішкі қалалық аудандар мен зоналар құрылады. жүктеу/скачать 152,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|