Уақытша үкімет жүргізген шаралары
Уақыты
|
Қабылданған шаралар
|
1917 жылы 14 наурыз
|
«Бұратаналарды тыл жұмысына алуды тоқтатты»
|
1917 жылы
18 наурыз
|
«1916 ж көтеріліс кезінде қазақтарға күш көрсеткен орыстарға кешірім беру туралы» қаулы
|
1917 жылы
20 наурыз
|
«Азаматтардың дін ұстауына, дінге сенуіне, ұлтқа байланысты құқықтарды шектеудің күшін жою туралы»
|
1917 жылы
5 мамыр
|
«Қара жұмысқа алғандарды еліне қайтару туралы» қаулы
|
1917 жылы
8 қыркүйек
|
«Жетісу облысының 1916 ж көтеріліс кезіндек зардап шеккен халқына қазынадан 11 млн. 150 мың сом бөлу туралы» қаулы / 5 млн сомы жергілікті халыққа, 6 млн 150 мың сомы орыс халқына
|
Уақытша үкімет жүргізген іс шаралар
Уақытша үкіметтің қазақ өлкесінде жергілікті органдары 1917 наурыз-сәуірде құрылды
Әлихан Бөкейханов
|
Уақытша үкіметтің Торғай облысындағы комиссары
|
М Тынышпаев
|
Уақытша үкіметтің Жетісу облысындағы комиссары
|
М Шоқай
|
Уақытша үкіметтің Түркістан өлкесіндегі комиссары
|
Ұйымдар
«Иттифок-и-муслимин»
|
17-20 қыркүйек
|
-Ресей құрамында мұсылман елдерінің одағын құру
|
«Кадеттер» партиясы
|
ақпан
|
-Бөлінбес біртұтас Ресейді сақтау
-Конституциялық монархияны жақтау
-Семейде Своводная речь газетің шығарды
|
«Эсер» партиясы
|
көктем
|
-Жерді кім өндесе, соған беру мәселесі
|
«Үш Жүз» партиясы
|
1917 ж күзде
|
-жетекшісі Көлбай Тоғысыов
-мақсаты большевиктік бағытты қолдау
|
«Алаш» партиясы
|
1917 ж
|
-төрағасы Ә Бөкейханов
-мүшелері: А Байтұрсынов, М Дулатов,Ш Құдайбердиев, М Тынышпаев, Х Ғаббасов
|
1917 жылы құрылған ұйымдар
Ұйымның атауы
|
Орналасқан жері
|
Ұйымдастырушылары
|
«Қара жұмысшылар одағы»
|
Верныйда
|
Ж Бабаев
|
«Солдаттардың орыс-мұсылман ұйымы» 800 солдат
|
Сергиополь/Аягөз
|
|
«Жас арбакештер одағы»
|
Петропавл
|
|
«Қазақ жастарының революциялық одағы»
|
Әулиеата мен Меркеде
|
Тұрар Рысқұлов
|
«Жас қазақ»
|
Ақмолада
|
А Асылбеков
С Сейфуллин
|
«Талап»
|
Петропавл/Қызылжар
|
|
«Жас жүрек»
|
Спасск
|
|
1917 жылы өткен сьездер
Уақыты
|
Өткен жері
|
Қаралған мәселелер
|
1917 ж
27- сәуір- 7 мамыр
|
Қазақтардың Семей облыстық сьезі
|
Автономия құру, Ресейдегі ұлыстардың еркіндігі, теңдігі және ерекшелігіне қарай қайта құру мүмкіндігі. Дала ген-губернаторлығы және приставтар, урядниктерді тарату
|
1917 ж
Сәуір
|
Қазақтардың Жетісу облыстық сьезі
|
Қазақ-орыс қатынастарын реттеу, босқындарды Қытайдан қайтару сот ісі, білім мен ағарту ісі, аграрлық мәселе, өзін-өзі басқару.
|
1917 ж
21-26 шілде
|
Орынборда жалпы қазақ сьезі
|
Мемлекетті басқару, автономия құру, жер мәселесі, білім беру, сот ісі, дін мәселесі, Алаш саяси партиясын құру оның бағдарламасын жасау, халық милициясын құру, Қытайдағы 83 мың босқындарды қайтару.
|
1917 ж мамыр
|
Мұсылмандардың Бүкілресейлік сьезі
|
-Соғысты тоқтату, ұлттық-аймақтық-федерациялық негіздегі демократиялық республика құру, мұсылман әйфелдерніің ерлермен тең құқылы болуы/оған 250 молда қарсы болды, көп әйел алушылқ пен қалыңмалға тыйым салды, 8 сағаттық жұмыс күнін енгізу, міндетті және тегін жалпыға бірдей ана тілінде бастауыш білім беру.
|
1917 ж
17-20 қыркүйек
|
Түркістан және қазақ мұсылмандарының сьезі
|
-Иттофик-и-муслимин/ мұсылмандар одағы партиясы құрылды, салық мәселесі, 8 сағаттық жұмыс күнін енгізу, Түркістан Федерациялық республикасы парламенттік республика негізінде құрылуы тиіс болды
|
1917 ж
22 қараша
|
Қоқан қаласында Бүкілтүркістандық төтенше сьезі
|
Түркістан автономиясы құрылды. Ислам мемлекеттік дін деп жарияланды
|
1917 ж
5-13 желтоқсан
|
Орынбордағы жалпы қазақ сьезі
|
Территориялық-ұлттық автономия құру. Қазақ облыстарының автономиясына Алаш атауын беру. Автономиялы Алаш облыстарының территориясын Алаштың мемлекеттік меншігі деп жариялау. Алашорда уақытша Кеңесін 25 мүшеден құрып, оның 10 мүшесін орыс өкілдерінен сайлау
|
1918 ж
21 наурыз- 3 сәуір
|
Орынбордағы Кеңестердің Торғай облыстық 1-сьезі
|
Қызыл Армия бөлімдерін құру. Жергілікті өкімет органдары туралы. Жер және азық-түлік мәселесі.
|
1818 ж наурыз
|
Кеңестердің Ақмола уездік сьезі
|
Алашорда автономиясын теріске шығарған қарар қабылдау
|
1918 ж
20 сәуір- 1 мамыр
|
Ташкенттегі Түркістан өлкесі кеңестерінің 5-сьезі
|
Түркістан Автономиялы Кеңестік социалистік республикасы жарияланды. Республика құрамына Сырдария, Жетісу облыстары енгізілді
|
1918 ж наурыз
|
Торғай облыстық кеңестерінің сьезі
|
Базарларда, көшелерде, пәтерлерде жеке саудаға тыйым салу
|
Кеңес үкіметінің орнауы
Бейбіт жолмен Қарулы күрес жолмен
Оңтүстік пен солтүсттік Верный, Орал, Семей
Себептері
-Өнеркәсіп орталықтары жақын болды
-Өнеркәсіп пен теміржол жұмысшыларының саны көп болды
|
-Сібір, Орал, Жетісу казактары мен офицерлері мен кулавктар біріккен контр-революциялық күштер басым болды
|
Кеңес үкіметінің орнауы
Уақыты
|
Жері
|
Орнау түрі
|
1917 ж 30 қазанда
|
Перовскіде/Қызылорда
|
Бейбіт жолмен
|
1917 ж 1 қарашада
|
Ташкентте
|
Бейбіт жолмен
|
1917 ж 16-17 қарашада
|
Шымкентте, Петропавлда
|
Бейбіт жолмен
|
1917 жылы 6 қарашада
|
Әулиеатада
|
Бейбіт жолмен
|
1917 ж қаңтарда
|
Павлодарда
|
Бейбіт жолмен
|
1917 ж 2 желтоқсанда
|
Бөкей ордасында
|
Бейбіт жолмен
|
1917 ж 25 желтоқсанда
|
Қостанай
|
Қарулы күреспен
|
1917 ж желтоқсан аяғында
|
Көкшетауда
|
Қарулы күреспен
|
1917 ж 8 қаңтарда
|
Ақтөбеде
|
Қарулы күреспен
|
1917 қаңтарда
|
Қостанайда
|
Қарулы күреспен
|
1918 ж қаңтардың аяғы
|
Ырғыз, Торғайда
|
Қарулы күреспен
|
1918 ж 16-17 ақпанда
|
Семей, Өскемен, Қарқаралы
|
Қарулы күреспен
|
1918 ж 18 қаңтарда
|
Орынборда
|
Қарулы күреспен
|
1918 ж наурызда
|
Жетісу облысында кеңес үкіметі орнады
|
Қарулы күреспен
|
1918 ж 2-3 наурызда
|
Верныйда
|
Қарулы күреспен
|
1918 жылы 15 қаңтарда
|
Оралда
|
Қарулы күреспен
|
|
-Оралда Кеңес үкіметі азамат соғысы жылдарында ғана біржолата орнады.
-1917 ж қазан 1918 ж наурыз аралығында Кеңес үкіметі өлкеде түгел орнап бітті.
Білім және ғылым (20-30 жылдары)
1924 жылы
|
«Сауатсыздықты жою» қоғамы ұйымдастырылды
|
1931 ж желтоқсан
|
15 жастан 50 жасқа дейіңгі сауатсыз еңбекші халыққа жалпыға бірдей міндетті сауат ашу
|
1926 ж мамыр
|
«Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің жарғысын» қабылдады
|
1930-1931 ж оқу жылында
|
Отырықшы аудандарға жалпыға бірдей білім беру енгізілді
|
1931 ж көктемде
|
Көшпелі аудандарда жалпыға білім беру енгізілді
|
1920 ж орта шенінде
|
Татар, өзбек, ұйғыр, неміс, эстон бастауыш мектептері жұмыс істеді
|
1932 ж күзінде
|
Балалар үйлеріне 68 мың бала орналастырылды
|
1928 жылы
|
Тұңғыш жоғарғы оқу орны педогогикалық инсититут ашылып, кейіннен Абай есімі берілді
|
1931-1932 жылдары
|
Орал мен Қызылордада педогогикалық институттар ашылды
|
1929 жылы
|
Алматыда зоотехникалық-мал дәргерлік жоғарғы оқу орны ашылды
|
1930 жылы
|
Алматыда ауылшаруашылық жоғарғы оқу орны ашылды
|
1931 жылы
|
Алматыда медициналық жоғарғы оқу орны ашылды
|
1934 жылы
|
С М Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті ашылды
|
Ұлы Отан соғысы қарсаңында Қазақстанда 20 жоғарғы оқу орны, 118 орта арнаулы оқу орны жұмысістеп, оларда 40 мыңдай адам оқыды
|
Нәтиежесі
|
Білім беру ісіне қаржы едәуір ұлғайды. Интернаттар мен жатақаналар желісі көбейді. Оқушыларға степендиялар беру, оқулықтармен, киіммен, көлікпен тегін жабдықтау түрінде материалдық көмек көрсетілді
|
Кемшіліктері
|
Сталиндік қуғын-сүргін салдарынан инженер-техник, ғылым және өнер адамдарының қатары сиреп қалды. Революцияға дейін қалыптасқан зиялылар тобы жойылып кетті. Жазалаудан әдебиет пен өнердің көрнекті қайраткерлері де көп зардап
|
1920-1930 жылдар
|
Қазақстан ғылымының қалыптасқан кезеңі болды
|
1926 жылы
|
Қазақстанды зерттеу қоғамы құрылып, өлкенің тарихы, этнографиясы, экономикасы зеріттеле бастады
|
1926-1927 жылдары
|
КСРО Ғылым академиясының кешенді экспедициясы бүкіл Қазақстан аумағында статистикалық-экономикалық, топырақ-ботаникалық, геологиялық гидрогеологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізді
|
Достарыңызбен бөлісу: |
