Ылым министрлігі



бет13/15
Дата27.10.2022
өлшемі0,6 Mb.
#155134
түріБағдарламасы
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Байланысты:
Жаңа дәптер

ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН




Мəтінді оқып шығып, сұрақтарға жауап беріңдер.

2002 ЖЫЛДЫҢ 22 МАУСЫМДАҒЫ ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН


Солтүстік жарты шарда 2002 жылы 22 маусымда ең ұзақ күнді атап өтсе, Авст- ралияда - ең қысқа күнді атап өтеді.


Бұл күні Мельбурнда*, Австралияда, Күн 7 сағат 36 минутта шығып, 17 сағат 08
минутта батады, жəне толық жарық күннің ұзақтығы 9 сағат 32 минутты құрайды.
Осы жылы Австралияда 22 желтоқсанда ең ұзақ күн болады. Күн бұл күні 5 сағат 55 минутта шығып, 20 сағат 42 минутта батады, ал толық жарық күннің ұзақтығы 14 сағат 47 минутты құрайды.
Астрономиялық қоғамның Президенті Перри Влахос мырза, Солтүстік жəне Оңтүстік жарты шарларындағы жыл мезгілдерінің ауысу құбылысы, жер осінің 23 градусқа иілуімен байланысты екенін айтты.
*Мельбурн – шамамен 38 оңтүстік кеңістігінде орналасқан Австралиядағы қала.


Сұрақ 1: ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН


Жер суретте көрсетілгендей күн шуақтарымен жарық болып тұрады.



Суретте жер осін, экваторды жүргізіңдер жəне Солтүстік жəне Оңтүстік жарты шарларын көрсетіңдер. Оларды белгілеңдер немесе қажетті жазулар жазыңдар.


0балл

Сұрақ 2: ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН


Қай пайымдау Жердегі күн мен түннің ауысуын көрсетеді? Ал Жер өз осінен айналып тұрады.




А Жер өз осінен айналып тұрады. В Күн өз осінен айналып тұрады. С Жер осі иілген.
D Жер Күнді айналып тұрады.
1 балл
КЛОНДАУ
Газеттен алынған мақаланы оқыңдар жəне сұрақтарға жауап беріңдер.


Тірі ағзаларға арналған көшірме машинасы ма?





«1997 жыл жануары» сайысы жарияланса, еш күдіксіз, Долли жеңімпаз аталатын еді! Долли – сіз суреттен көріп отырған, шотландиялық
5 қой. Бірақ Долли жай қой емес. Ол – басқа қойдың клоны. Клон – көшірмені білдіреді. Клондау – «бір ғана негізгі үлгіден» көшірмелеуді айтады. Ғалымдар қойды (Доллиды) «негізгі
10 үлгі» ретінде алынған пара-пар қойға сəйкес жасады.
Қойларға арналған «көшірме машинасын» шотланд ғалымы Ян Вильмут ойлап тапты. Ол ересек
15 қойдың (1-қой) өте кішкене кесегін алды. Ол бұл кішкене кесектен ядроны бөліп алды да, ол бұл ядроны
басқа (ұрғашы) қойдың (2-қой) аналық жасушасына енгізді. Бірақ оны
20 бастамас бұрын ол осы аналық жасушасынан туған, қозыдағы 2- қойдың мінез-құлық əсерлерін анықтауға болатын, аналық жасушадағы барлық материалдарды
25 жойып жіберді. Ян Вильмут осындай жолмен өңделген 2-қойдың аналық жасушасын тағы бір қойға (3-қойға) енгізді. 3-қой буаз болды да, дүниеге қозы - Долли келді.
30 Кейбір ғалымдар біраз жылдан кейін адамдарды клондауға болады деп болжайды. Бірақ көптеген үкіметтер адамдарды клондауға қарсы заң қабылдауды шешті.






Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет