Ќызылорда облысындаєы


Аралқұм – құдық. Дариялық Тақыр жазығының шығыс бөлігінде. Арбек



бет128/203
Дата06.02.2022
өлшемі2,27 Mb.
#34994
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   203
Аралқұм – құдық. Дариялық Тақыр жазығының шығыс бөлігінде.
Арбек – құдық. Қызылқұмның солтүстік бөлігінде. Кісі есімінен қойылған атау.
Артық ата, Артық төбе – орта ғасырлардан сақталған көне қала орны. Сырдарияның сол жағалауында, Ақкөл деген жерде орналасқан. Алғаш 1900 жылы Н.В.Рудаев, 1947 жылы А.Н.Бернштам басқарған Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы зерттеген. Соңғы рет 1971 жылы Оңтүстік Қазақстан кешенді археологиялық экспедициясы толық зерттеді. Қала орнының батыс және оңтүстік-батыс қабырғалары ұзынша келген төртбұрышты төбе. Үш бөліктен: цитатель, шахристан және рабадтан тұрады. Қалашықтың үстіңгі қабатынан табылған қыш ыдыстардың сынықтары Қаңлы-Хорезм дәуірінен бастап, Әмір Темір билік құрған кезең мүліктеріне сай келеді. Зерттеушілер арасында Артық ата көне Артук қаланың орны болуы керек деген пікір бар.
Арыс – тұзды көл (сор). Бетпақдала шөлінің батысында орналасқан. Көл табанын қалыңдығы 15 см-ден 50 см-ге дейін тұз қабаты басып жатыр, ауданы – 124,5 шаршы км, ұзындығы – 21,1 км, ені – 9,5 км. Атау ар және ыс деген екі компоненттен жасалған. Оның бірінші сыңары иран және орал-алтай тілдерінде ар – «өзен» мағынасын білдірсе, екінші компоненті де сол көне тілдерде ыс<ус<ос – «өзен. Сонда Арыс мағынасы: «өзен-өзен» болады. Екінші бір пікір бойынша, атау көлдің арысқа ұқсас, созылып жатуына байланысты дейді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   203




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет