|
Ғылым тарихы мен философиясы курсының негізгі ұйытқысы
философиясы
Ғылым философиясы ғылым араларындағы байланыс пен философия білімінің əртүрлі бөлімдері үшін рөлі
дамуының қажетті негізі болып есептелінеді
Философия білімі тек ғылымның дамуының себепшісі емес, әрі
ғылыми білімнің ажырағысыз бөлігі
Ғылым философиясы ғылымды ашуға мүмкіндік береді
əлеуметтік институт ретінде
Ғылым - ғылым методологиясы мен логикасын ұғынуға, әрі мүмкіндік жасайды
ғылыми-зерттеу жұмыстың методологиялық мəдениетін көтеруге
Ғылым мен білім деген түсініктерінің арақатынасы
байланысты
Ғылымның атқаратын рөлі
Прогрессивті
Ғылыми білім мәні
Терең де мазмұнды
Ғылыми білімнің рөлі
Даму заңдылықтарын айқындаушы
Тарихи ең алғашқы ғылыми жүйе
Философия
Бағдарламаларды сақтау, құрастыру, жинау, сараптау жəне қайта өңдеу бойынша сезім мен ойлау іс-əрекеті
Таным
Сезім түйсіктері арқылы дүниені танып білу, сезіну арқылы танудың бір бөлімі
Сенсуализм
Субъективті идеализмнің шекті түрі
Солипсизм
Әлеуметтік маңыздылығы бар, жаңалық, жаңа идея, жаңа теория мен жасамды материалды объектерді жасау жолдары мен тəсілдер туралы ғылым
Эврилогия
Бұл тарихи-ғылыми ағым бойынша ғылымның дамуына сыртқы əлеуметтік-экономикалық факторлар əсер етеді жəне əскери істің қажеттіліктері себеп болады
Экстернализм
Білім дегеніміз
Материалдық жəне рухани құбылыстар туралы шынайы əрі нақты мəліметтер жиынтығы
Әмбебап құндылықтар, оның табиғаты мен адам өмірінде көрінісі мен қызметтерін, адамдардың жеке жəне ұжымдық мінез-құлықтарын зерттейтін гуманитарлық пəндер жүйесі
Рух туралы ғылымдар
Өмір мағыналы ортада канонға сəйкес емес белгілерге толы дəстүрлі емес интеллектуалды келешек қалыптасқан
Бейклассикалық (классикалық емес) ғылым
Ғылым тарихы магистрлер үшін білімнің маңыздылығын көрсететін компоненті
Магистрлік диссертациясын дайындау
Ғылым методологиясы магистрантқа түсінік бере отырып, қаруландырады
қағидаларымен
Ғылымның шынайы шарықтап дамуымен байланысты кезеңі
Жаңа заман кезеңімен
Тарихи-мəдени кеңістіктегі үстемді ой өріс түрінде жарияланған ғылыми интеллекттің өзгеше жағдайы
Классикалық ғылым
Білімнің дамуы стихиялық түрде өткен; таным нəтижелеріне ешқандай сынау-рефлексиялық қызмет өткізілмей, оны сынаудан айналдырмай, дəлелсіз догматикалық негізбен қабылдаған білім
Ежелгі Шығыс білімі
Адамзат іс-əрекетін негізгі жақтарында: пəндік, мақсаттық, процессуалдық жəне нəтижелік түрде зерттейтін көп түрлі ғылыми пəндер
Мәдениет туралы ғылымдар
Ғылымның негізгі мақсаты
Табиғат пен қоғамның объективі, адам санасынан тəуелсіз заңдарын ашу
Ғылыми білім рухани дүниенің құрамдас бөлігі есебінде қашанда ерекшеленеді
Логикалық тұрғыдан ұйымдасқандығымен
Ғылымға енетін қағидалар шартты түрде болуы тиіс
Дəлелденген
Жалпы білім қорын ғылымға дейінгі, яғни күнделікті өмірде туындаған түрі
Ғылыми білім
Ғылымның техникамен жəне өндіріспен байланыстыратын қажетті буын
Қолданбалы зерттеулер
Ғылыми білімнің өзгешелігі
Ұғымдар мен анықтамаларға бейімдеуі
Болашақта білімнің əр түрлі салаларына үстем болатын көзқарас
Бір-біріне тең
Ғылыми білімнің өзгешелігі
Нақтылығы
Ғылым теориялардың ашық жүйесі болғандықтан, оған ғылыми даму барысында үнемі еніп отырады
Жаңа теориялар
«Табиғатты біз түсіндіреміз, ал рухани өмірді түсінеміз» деген пікір авторы
В.Дильтей
Бифуркациялық өзгерістер, уақыттың қайталанбауын, тұрақсыздықты қарастыратын жаңа дүниеге көзқарас
Синергетика
Ғылымға негізделген қоршаған ортаға қатысты теориялық көзқарас
Ғылыми көзқарас
Әлемнің, құдайлардың, батырлардың пайда болуы жайлы ежелгі халықтар ертегісі
Миф
Ғылымның дамуы туралы негізгі концепциялар бағыты бөлінеді
2
Тарихи-ғылыми ағым бойынша ғылымның дамуына сыртқы əлеуметтік-экономикалық факторлармен жəне əскери істің қажеттіліктері себеп болды
экстернализм
Философиялық ғылымның өзара əрекетін келесі саласымен салыстыра түсінеміз
ғылымтану
Ғылым философиясының қалыптасу себептері
әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар
Ғылым философиясы ХІХ ғ.– ХХ ғ. бірінші позитивист
Огюст Конт
ХІХ ғ. аяғында позитивизмнің пайда болған екінші түрі
эмпириокритицизм
Неопозитивистердің айтуынша, философия - ол
нақты теория
Махизмнің салушысы австриялық физик, философ
Эрнст Мах
Тарихи-ғылыми ағым бойынша ғылымның дамуы ғылыми идеялардың өзіндік заңдылығымен негізделген тарих
интернализм
Эмпириокритицизмді салған - швейцарлық философ
Рихард Авенариус
ХХ ғ. 40-шы жылдардан неопозитивизм аталады
талдау философиясы
Неопозитивистер пікірінше, нақты логикалық техника арқылы нақты ғылымдардың ережелерінен сезім ұсыныстармен салыстырылатын сөйлемдерге көшу:
философияның мақсаты
Неопозитивистер пікірінше, мағыналарын анықтауға арналған нақты ғылымдардың ережелерін талдау қызметі
философияның пәні
Рационализм тұжырымдамалары авторы
Р.Декарт
Эмпиризмді негіздеуші
> Ф.Бэкон
«Əдіс мазмұнның сыртқы түрі емес, ол оның жаны мен анықтамасы» тұжырымы авторы
Г.Гегель
Адам білімі - объектіге бет бұрған соң - ол
теория
Адам білімі субъектіге қатысты болса – ол
методология
Білім қалыптастыру процесі - оны адамның-танушының қызметінің нəтижесі деп түсініп, онтологиялық тұрғыдан негізделетін
методология
Бүкіл заттар мен құбылыстардың өзгеруі, бір-біріне көшуі туралы қағида
даму қағидасы
Бүкіл əлемдегі процестер, табиғат пен қоғамның жалпы заңдылыққа, себептілікке негізделетіндігін анықтау
детерменизм қағидасы
Таным процесінде субъект пен объект арасындағы қатынасты дұрыс түсінуге бейімдейді
объективтеу қағидасы
Таным процесінде бүкіл байланыспен, қатынастар мен заттардың қасиеттерін ескерту қажет
жан-жақты қағида
Эмпириялық бақылау білімінің негізінде құрылады
эпистемология
Таным адамның өзгерту қызметімен, дүниені шығармашылық себеппен меңгеру деп түсіну
тəжірибе қағидасы
Бұл тəжірибенің, практиканың немесе бақылаудың қорытындысы деп айтуға болады
теория
Ғылыми теориялар құрастырудың логикалық жалғастығын реттейтін жалпы əдіс
абстрактылықтан нақтылыққа көшу
Əдіс - дегеніміз
белгілі бір мəселені шешу үшін таңдап алынған жол
Логикалық анализдеу арқылы ғылыми танымды ашу болып табылады
эпистемология міндеті
Болмыстың барлық жақтарын зерттеуге жəне таным процесінің барлық кезеңдерінде қолданылатын әдіс
жалпылама диалектикалық əдіс
Ғылымның барлық саласында пайдаланылғанымен, таным процесінің барлық кезеңінде қолданыла бермейтін әдіс
жалпы ғылыми əдістер
Нақты құбылыстарды бір ғылымның шеңберінде зерттеуге қолданылатын әдіс
жекеше əдістер
Ғылыми танымның эмпириялық деңгейінде кең колданылатын ең қарапайым əдіс
бақылау
Зерттеу объектісін белгілі бір мерзім аралығында нысаналы ұйымдасқан түрде жүйелі бақылай отырып, ондағы өзгерістерді қадағалайтын әдіс
бақылау
Зерттеліп жатқан объектіге адамның, зерттеушінің тікелей əсер етіп, ондағы процестерге араласуы
ғылыми тəжірибе
Эксперименттің бір түрі, бірақ мұнда объектінің өзі емес, оның орнын басатын үлгі зерттелетін әдіс
модельдеу
Зерттелуге тиіс объектіні ойша түрлі құрамдас бөліктер мен жақтарға бөліп қарастыруды, сол негізде оның түрлі қасиеттерін, ішкі байланыстарын анықтау əдісі
анализ
Объектінің əр құрамдас бөлігін жіктеп қарап, зерттеп алғаннан кейін бастапқы тұтастыққа қайта көшу керек әдісі
синтез
Фактілерді анализ жасап талдағаннан соң теориялық синтезге көшу жүзеге асырылады
индукциялық əдіс
Нəтижеден кері қарай жүріп жеке-жеке тұжырымға келу әдісі
дедукция әдісі
Зерттеуге жататын заттың, объектінің маңызды бір жағын, қырын ойша бөліп алып қарастыру
абстракциялық ойлау əдісі
Ғылымға тəн негізгі түсініктердің, категориялардын бəрі де осы əдістің нəтижесінде қалыптасқанын айта кеткен жөн
абстракциялық ойлау əдісі
Мəні объектінің пайда болу, қалыптасу жəне даму жолын тарихи тұрғыдан барлық бұрылыстары мен кездейсоқтықтарын ескере отырып, даму кезеңдерін хроникалық ретпен зерттеп шығуға келіп саятын әдіс
тарихи әдіс
Тарихи процестің басты мазмұнын, өзегін қамтитын
логикалық әдіс
Объектіні өте күрделі, өзіне тəн құрылымы, құрамындағы элементтердің жүйелі байланысы бар құбылыс ретінде қарастырады
жүйелік-құрылымдық əдіс
Адамның күнделікті практикалық іс-əрекеті негізінде өмірге келген əдістері
синтез
Қоршаған дүниені, субъект пен объект арасындағы байланысты, шындықты, ақиқатты дұрыс əрі айқын тануды мақсат ететін философияның бөлімі
гносеология
Ғылыми тұрғыдан дəйектелген болжамға негізделген теория
гипотеза
Материалды немесе идеалды объект, оның танылатын объектпен бағыттық байланысының нəтижесі, мəселенің шешім негізін құрастырады
тәсіл
Жалпы логикалық əдісі
анализ
Жалпы логикалық əдісі
дедукция әдісі
Бұл зерттеу əдістің негізінде материалдауға келмейтін образдардың комбинациясы
ойлау эксперименті
Эмпириялық зерттеу əдісі
эксперимент
Пəндік аймақ туралы жалпы таңбалы модельді құрастыру, соның құрылысы мен заңдылықтарын таңбалық операциялар арқылы айқындау әдісі
формалдау
Объекттің нақты болу қажеттіліктерін шығару туралы елестердің ойлау құрылысы әдісі
идеалдау
Алғашқы ежелгі грек натурфилософы - табиғатты зерттеген Милет мектебінің өкілі
Фалес
Философияны математикамен біріктіріп, дүниенің сандық құрылысы туралы сұрақ қойған
Пифагор
Ғылыми теорияны құру тəсілі, сондай оның негізінде ақиқат түрінде дəлелсіз қабылдалынатын ережелер әдісі
аксиоматикалық əдіс
Ғылымның мəдени-технологиялық функциясы
адам материалын өңдеу
Батыс өркениеті - бірінші түрде, техногенді өркениет, өзінің бастамасын алады
Антика
Көптүрлі адамға тəн құдайлардың орнына бəріне ортақ табиғи-мəңгі жəне көптүрлі табиғат ұсынылған кезең
Антика
Мифологияда нақтылықты елестетсе, натурфилософияда оны ... тырысады
түсінуге
Шығыс көзқарасында əлем және адам дегеніміз
космос бөлігі
Натурфилософтар бойынша алғашқы бастама
от
Антика дүниесінде кейіптеу ауыстырылады
абстракциямен
Табиғатты тұтас түрде түсінуге бағытталған ойлаудың ең алғашқы тарихи түрі
натурфилософия
Эмпиризм атынан эмпириялық философиясының бағдарламасымен шыққан ойшыл
Френсис Бэкон
Рационалистік принциптің атынан шыққан ойшыл
Рене Декарт
Достарыңызбен бөлісу: |
