66. Жарықтың жұтылуы деп кез келген заттан өткенде жарық энергиясының басқа түрге айналуының нәтижесінде қарқындылығының азаюын айтамыз. Негізінде молекулалардың жұтылу спектрлері үздіксіздік сипатта болады , бірақ жарык кванттарының максимал жұтылғандығын көрсететін жарық толқынына сәйкес максимум мәндерді де анықтауға мүмкіндік береді. • Ақуыздар жұтылудың максимум мәніне 280 нм – аумағында жетеді • Нуклеин қышқылдары – 260 нм аумағында , родопсин – 500 нм аумақтарында • Хлорофилл: толқын ұзындықтары 430 және 680 нм да жұтылудың екі максимумы болады. • Жұтылу спектрінің көмегімен фотобиологиялық үрдістерді зерттеу әдістері спектрофотометрия деп аталады. Жұтылу спектрлері арнайы құрал – спектрофотометрмен алынады. 67. Фотоэлектрлік түрлендіргіштер деп жарықтың әсерінен бойында электр Қуаты пайда болатын жартылай өткізгіш құрылғыны айтады. Жартылай өткізгіштердің электрлік қасиеттері аймақтық теория негізінде түсіндіріледі. Оған сәйкес валенттік аймақ пен өткізгіш аймақ бір-бірінен энергетикалық саңылау арқылы ажырайды және бұл аралықты тыйым салынған аймақ деп атайды Қазіргі кезде фотоэлектрлік түрлендіргіштерде кремний қолданылады. Таза кремнийде сырттан қосылған атомдар болмайды. Техникалық таза кремнийдің құрамында аз мөлшерде сырттан қосылған атомдар болады, олар өздерінен электрондарды ажырата алады және керісінше қосып ала алады. 68. Фотоэффект дегеніміз – түскен жарықтың әсерінен заттан ( металдан және Сұйықтардан ) электрондардың ұшып шығу құбылысы. 1. Сыртқы фотоэффект құбылысы деп электромагниттік сәулелердің әсерінен заттың өзінің бойынан фотоэлектрондарды сыртқа шығаруын айтады. 2. Ішкі фотоэффект құбылысы деп электромагниттік сәулелердің әсерінен жартылай өткізгіштер мен диэлектриктердің ішіндегі электрондардың бөлініп , осы заттың ішінде қалу құбылысын айтады.
69. Фотоэлектрлік құбылыстар, фотоэффект — электрмагниттік сәуленің затпен әсерлесуі нәтижесінде пайда болатын электрлік құбылыстар (электр өткізгіштігінің өзгеруі, ЭҚК-нің пайда болуы не электрондар эмиссиясы). Бұл құбылыс қатты денелерде, сұйықтықтарда, сондай-ақ газдарда да байқалады. Фотоэлектрлік құбылыстар қатарына рентген сәулелерінің фотоэффектісі мен ядролардың фотоэффекті де жатады. Қатты немесе сұйық денелердің жарық сәулесін (фотондарды) жұтуы нәтижесінде электрондардың бөлініп шығу құбылысы сыртқы фотоэффект делінеді. Мұны 1887 ж. Г.Герц ашқан. Сыртқы фотоэффектіні тәжірибе жүзінде А.Г. Столетов (1888) толық Зерттеп, оның бірнеше заңдарын тұжырымдап берген. А.Г. Столетов ашқан фотоэффектінің бірінші заңы былайша тұжырымдалады: максимал фотоэлектрлік ток (қанығу фототогы) түскен жарық ағынына тура пропорционал болады. Формуласы: Iқан.=kФ 70. 1905 жылы А.Эйнштейн сыртқы фотоэффект құбылысын жарықтың кванттық теориясы тұрғысынан түсіндіріп берді. Сыртқа қарай бөлініп шыққан электронның максимал кинетик. Энергиясының (Емак) шамасы электронға берілген фотонның энергиясы (hv) мен шығу жұмысының (φ) айырымына тең (Емак=hv–φ) екендігі тәжірибе жүзінде дәлелденді. Сыртқы фотоэффектінің бұл екінші заңы, яғни Эйнштейн заңы былайша тұжырымдалады: фотоэлектрондардың максимал энергиясы түскен жарық жиілігіне сызықты тәуелді болып өседі және оның қарқындылығына байланысты болмайды.
