ISSN 1728-7804
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті
Казахский национальный педагогический университет имени Абая
ХАБАРШЫ ВЕСТНИК
«Филология ғылымдары» сериясы Серия «Филологические науки»
№ 1(59),2017
Алматы
ҒТАХР 17.09.09
Т.Қыдыр1,Т.Көшенова2 1Әл-Фарабиат.Қазақұлттықуниверситеті,Алматық.,Қазақстан 2Қ.А.Ясауи ат. Халықаралық қазақ-түрік университеті,Түркістанқ., Қазақстан
ОРТАҒАСЫРЛЫҚ ТҮРКІ ӘДЕБИ ЖӘДІГЕРЛЕРІНІҢ ДІНИ ТАНЫМДЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ (ХІ-ХV ғғ.)
Аңдатпа
Мақалада Қараһандықтар, Алтын Орда және Қазақ хандығы тұсында жазылған діни жәдігерлерге шолу жасалып, ондағы діни-танымдық мәселелер кеңінен зерделенген. Ислам өркениетінің аясында пайда болған шығармалар тақырыптарының алуандығымен, мазмұндарының тереңдігімен ерекшеленеді. ІХ-Х ғасырлардан бастау алатын түркі жазба ескерткіштері әдеби, діни және тарихи мәселелерді кеңінен қамтитыны анық. Әр жылдары жазыл- ған көне ескірткіштерде түркілердің, соның ішінде қазақ халқының болмысы, діни дүниетанымы, өмірге деген көзқарасы жан-жақты қамтылған. Тамырын тереңге жіберген руханият мәселелерінің бүгінгі күнде де өзектілігін жоғалтпағаны белгілі.
Қазақ тілінің даму барысында (қырлұқ-қыпшақ-оғыз, қыпшақ-оғыз, оғыз-қыпшақ, қыпшақ) жазылған бұл туындылар, негізінен, Мәуереннаһр аймағында жазылған. Сондай-ақ, Мысырды билеген мәмлүк-қыпшақтарының да жазба мұрасының қазақ әдебиеті үшін маңызы жоғары. Себебі түркі жазба тілінде жазылған бұл туындылар тілдік жағынан бүгінгі қазақ тіліне жақын келетіні анық. Сондықтан да мәмлүктердің жазба жәдігерлері түркітану саласында, соның ішінде қазақ әдебиеттануында кеңінен қарыстырылатыны соның айғағы.