Хасанов М. Ғылым теориясы indd
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
- Бұл бет үшін навигация:
- Л. Витгенштейн
| ғылымменжал-
ғанғылымның ара сын да ғы айыр ма шы лық ты анық та ғым кел ді, се бе бі ғы лым жиі қа те ле суі, ал жал ған ғы лым кез дей соқ ақи қат- ты ашуы мүм кін екен ді гін жақ сы біл дім». Бұл сау ал ға ең кең та ра ған жауап, ғы лым ның жал ған ғы лым- нан (не ме се «ме та фи зи ка дан») айыр ма шы лы ғы ол фак ті лер- ге, эм пи ри ка лық әдіс тер ге сүйене ді. «Ве на үйір ме сі» ая сын да қар қын ды да мы ған тұ жы рым да ма ХХ ға сыр дың ірі фи ло со фы Л. Витгенштейн та ра пы нан ұсы ныл ды. Ол «шы найы ба қы лау ба ры сын да ұсы ныл ған не ме се ве ри фи ка циялан ған ұсы ныс тар- ды ғы лы ми деп та ну ға бо ла ды» дей ді. Осы жер ден ғы лы ми лық қа үміт кер кез кел ген теория тә жі ри бе мен тек се рі луі қа жет де ген ді ұға мыз. Поп пер бұл те зис ті сын ға ала ды. Оның ойын ша, ба қы лаудың өзі қан дай да бір теория лық қойы лым мен бол жам ның ар қа сын- да орын да ла ды. Еш нәр се ге сүйен бей жай ба қы лау жүр гі зу ге бол- майды. Ба қы лау бар лық уа қыт та жос пар ла нып, бел гі лі мақ сат қа ар на ла ды, ол өз бас тауын ра ционал ды ой лау дан бас тайды, біз бір мін дет тен ке ліп шы ғып, оны ше шу ге қа жет деп тап қан нәр се ні ба қы лай мыз. Сон дық тан, Поп пер бой ын ша, схо лас ти ка мен ка зу ис- ти ка дан ер кін жә не ба қы лаушы та ра пы нан та би ғат қа қой ыла- тын сауал дар ға не гіз дел ген сын шыл дық бі лім ді жа ңар ту ға не гіз бо ла ды. «Та би ғат, – дей ді ол, – қан дай да бір теория ның ақи- қат ты ғы ту ра лы нақ ты жауап бе ре ал май ды, ол тек «жоқ» деуі мүм кін». «Ғы лы ми жа ңа лық тың ло ги ка сы» ең бе гі нің ал ғы сө зін де Поп- пер өзі нің ғы лым фи ло со фия сын ға рыш на ма ға, «дү ниета ным ға, 69 3.4. Карл Поп пер дің сы ни ра ци она лиз мі әлем нің бір бө лі гі ре тін де өзін-өзі (өз бі лі мін де) та ну ға қа тыс ты си пат тайды. Бү кіл ғы лым ға рыш на ма, мен үшін фи ло со фия ның ма ңы зы, ғы лым нан кем емес». Поп пер дің идеалы – сы нау ер кін ді гін ұстана тын ашық қо- ғам да ғы ашық ғы лым. Ғы лым ның ашық ты ғы де ге ні міз – ға лым- дар дың фи ло со фия лық пі кір та лас тар ға қа ты суы жә не «ме та фи- зи ка лық зерт теу бағ дар ла ма сын» жа сауы. Ға лым дар фи ло со фия мен дұ рыс ма ғы на ға құр мет пен қа ра ған кез де ға на ғы лым ашық жүйе бо ла ала ды. Мұ ны мен, дұ рыс ма ғы на ның фи ло со фия лық докт ри на ла ры мен жо ра мал да ры на сын мен қа ра мау қа жет деу ге бол майды. Ғы лы ми «шын дық та» тә різ ді фи ло со фия лық тұ жы- рым дар да үне мі өз де рі нің өмір сү ру ге құ қық ты лы ғын дә лел деп тұ руы тиіс. Олар өза ра бә се ке лес тік ке тү се ді жә не өз де рі нің ба- тыл дық, анық тық, өнім ді лік се кіл ді қа сиет те рі бой ын ша сын ға ұшы рай ды. К. Поп пер по зи ти вис тер дің ғы лы ми бі лім ді ло ги ка лық тал дау докт ри на сы ның әл сіз ді гі не бір ден на зар ау дар ды. Ол ғы лым ның не гі зі нен жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|