Хасанов М. Ғылым теориясы indd
кемшіліксізобъектілермен
жүктеу/скачать 1,92 Mb. Pdf көрінісі
|
dokumen.pub 9786010412965
| кемшіліксізобъектілермен
жұ мыс жа сайтынын атап өт ті. Бұл объек ті лер по зи ти вис тік ғы лы ми та ным тұр ғы сы нан ал ған да хат та ма лық ұсы ныс тар мен анық та ла ал май ды, сол үшін мән сіз деп есеп те лі не ді. Ве на үйір ме сі мү ше ле рі нің көп ші лі гі мен жа қын қа рым-қа- ты нас та бол ған дық тан, Поп пер ло ги ка лық по зи ти вис тер дің мақ- сат та рын іш тей бі лу жә не тү сі ну мүм кін ді гі не ие бол ды. Со ның ар қа сын да ол по зи ти вис тер дің ғы лы ми та ным бой ын ша ло ги ка- лық докт ри на ла ры ның дәр мен сіз ді гі жә не өмір ге қа бі лет сіз ді гін бір ден тү сін ді. Ло ги ка лық по зи ти вис тер дің ғы лы ми та ным ды із- деуде гі таң да ған жо лы ның бо ла ша ғы жоқ ты ғын тү сін ген Поп пер бас қа жол ды дұ рыс кө ре ді, яғ ни ғы лы ми бі лім нің да му ын тал- дау ға кө ше ді. По зи ти вис тер ге ұқ са майт ын бұл жол да фи ло со фия ғы лы ми бі лім ді қа лып тас ты ру жә не да мы ту қыз ме тін ат қа ра ды деп са най ды Поп пер. Әдіс те ме нің мін де ті ғы лы ми бі лім нің өсу ме ха ни зм де рін зерт- теу деп мә лім дейді Поп пер, сөйт іп ғы лы ми та ным ды құ райт ын тү сі ніл ген жә не қа был дан ған ақи қат қа не гіз де ле ді. Ол «ғы лым- ның ақи қат қа қа ты сы жоқ, өйт ке ні ғы лы ми-зерт теу қыз ме ті әлем ту ра лы бол жам дар ды ту ды ра ды, ық ти мал теория лар мен заң дар- ды құ ру ға не гіз бо ла ды» деп сен ді ре ді. Сон дық тан да фи ло со- фия ның мін де ті – ақи қат қа жа қын дау ға мүм кін дік бе ре тін жол- 3-бө лім. ғы лым ның позити вис тік тұжы рым дамалары 70 ды та бу. Поп пер дің ло ги ка лық-әдіс те ме лік тұ жы рым да ма сын да фальсификацияпринципі ме ха низ мі бар. Эм пи ри ка лық де рек- тер мен те ріс ке шы ға ры ла тын заң дар ға на ғы лы ми бо ла ала ды деп са най ды ол. Теория лар дың ғы лым фак ті ле рі мен те ріс ке шы ға ры- луы осы теория лар дың ғы лы ми лы ғы ның өл ше мі бо ла ды деп көр- се те ді «Ғы лы ми жа ңа лық тың ло ги ка сы» ең бе гін де. Фаль си фи ка ция жә не де мар ка ция теорияла ры ның идея лық маз мұ ны ға лым дар ды дү ниета ным дық өл шем ге алып ба ра тын- дай үл кен мән ге ие. Поп пер дің «ашы лым ның қи сы ны» тұ жы рым- да ма сы ның не гі зін де ғы лым да еш қан дай ақи қат тың да жә не ақи- қат ты ашу өл ше мі нің де жоқ ты ғы ту ра лы се нім идеясы жа тыр. Сон дық тан ғы лы ми қыз мет тің мә нін ақи қат ты із деу деп тү сі ну қа жет емес, ол қа те лік тер мен ша та су шы лық ты анық тау ға ба ғыт- та ла ды. Бір қа ра ған да, теория лар ды те ріс ке шы ға ру жә не жа ңа теория- лар ды із деу үде рі сі ғы лы ми бі лім ді да мы ту ды көз дейт ін по зи тив- ті үде ріс ре тін де кө рі не ді. Алай да поп пер лік ғы лым тү сі ні гін де бұл да му жо ға ры да атал ған се беп ке қа тыс сыз жү ре ді, ол та би ға- ты бой ын ша өз гер ме лі бо ла ды. Бір теория ның ор нын екін ші сі мен ал мас ты ры луы – ғы лым да- ғы бөл шек тік үде ріс. Бір-бі рін ал мас ты рып оты ра тын теория лар өза ра са бақ тас тық қа ие бол майды, ке рі сін ше, жа ңа теория ес кі теория лар ға мүл дем ұқ са майт ын дық тан жа ңа деп ата ла ды. Ес кі- нің ор ны на кел ген жа ңа теория ның мә ні мен құн ды лы ғы оның мә се ле ні ше шу де гі жо ға ры қа бі лет ті лі гін де. Егер жа ңа теория ше шуі тиіс бол ған мә се ле лер ді кү тіл ген нен де асы ғы рақ ше ше тін бол са, он да бұл тео рия, сөз сіз, прог рес сив ті деп са на ла ды. Осы- дан жүктеу/скачать 1,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|