2.XX ғ. Басында қазақ халқының ұлттық сана-сезімінің оянуындағы «Айқап» журналының орны мен рөлі. ХХ ғасырдың басындағы халық ағарту ісі қоғамдық және саяси ахуалмен тығыз байланыста болды. Патша өкіметінің 1906ж қабылданған оқу-ағарту ісіндегі ережелері , негізінен, ұлттық аймақтарды орыс-қазақ мектептерінің кеңеюіне жағдай жасағымен, керісінще діни мектептерге және медреселерге әрқилы кедергілер туғызды. Ал өкіметтің жергілікті халықтың білім алуына арнайы бөлген қаржысы тым шағын болды.
Ағарту ісін дамытуда «Айқап» журналы белгілі орын алды. Семей, Верный, Орал, Орынбор, басқа да қалаларда орын жоқ, жарық көрген әртүрлі саяси бағыт бағыт ұстанған газеттер Қазақстанның шаруашылық және саяси өмірін суреттеуде үлкен рөл атқарғанын атап өткен жөн.
Е.П.Михаэлись, В.А. Обручаев, Н.Пантусов, Н.Я. Коншин және де басқа көптеген орыс ғалымдары қазақ халңының тарихи мен материалдық-рухани мәдениетін херттеуде тамаша мұра қалдырды. «Айқап» журналында өзі өмір сүрген заманның көкейкесті мәселелерін көтеріп еңбектер жазды.
