1 процент немесе пайыз (%) - жүзден бір бөлік
Санның пайызын табу
1) Пайызды жай немесе ондық бөлшек түрінде өрнектейміз;
Мысалы: 25%= немесе 25%=0,25
2) Берілген санды осы бөлшекке көбейтеміз
a=b⸱
Мұнда а- табылатын пайыз
b- берілген сан ( 100% -ға тең сан)
Р- пайызға сәйкес сан
Мысал: 680 санының 25% табу керек.
680 – 100% -ға тең сан. 25%=
a=680⸱⸱
Жауабы: 680 санының 25%-ы 170.
Пайызы бойынша санды табу
1) Пайызды жай немесе ондық бөлшек түрінде өрнектейміз;
2) Берілген санды осы бөлшекке бөлеміз
a=b:
Мұнда а- берілген пайызы бойынша табылатын сан
(100%-ға сәйкес келетін сан)
в- пайызы берілген сан
Р- берілген пайыз
25%-ы 170- ке тең болатын санды тап.
25%= a=170: =170⸱4=680
Жауабы: 680 саны
ІV Бұрыштар. Көпбұрыштар
Ан: Бір нүктеден басталып екі сәуледен құралған фигура бұрыш деп аталады.
∠ AOB, оқылуы: " AOB бұрышы "; ∠ Е, оқылуы: " Е бұрышы "
Ан: Бұрышты құрайтын сәулелерді осы бұрыштың қабырғалары деп атайды.
ОА, ОВ сәулелері – АОВ бұрышының қабырғалары
Ан: Сәулелер басталатын нүктені бұрыштың төбесі деп аталады.
О нүктесі – АОВ бұрышының төбесі.
Бұрышты белгілеуде "бұрыш" , " ∠ " белгісімен жазылады.
Ан: Бұрыштың төбесінен басталып, оны өзара тең екі бұрышқа бөлетін сәуле биссектриса деп аталады
Мысалы 1. ∠ BOA=110°, ал ∠АОК=<КОС.
∠ АОК бұрышының градустық өлшемін табыңдар.
А К
В О С
Шешуі:
∠ BOС=180°, жазыңқы бұрыш
∠ АOС=<ВОС - <ВОА
∠ АOС=180° - 110°=70°
OК сәулесі - АОС бұрышының биссектрисасы.
∠ АOС=70° болса, онда ∠ АОК=35°,
∠ КОС=35°
Жауабы: ∠ АОК = 35°.
Мысал 2. ∠ АОВ жазыңқы бұрышы ОЕ сәулесімен ∠ АОЕ және ∠ ЕОВ бұрыштарына бөлінген. ∠ АОЕ=40°. ∠ ЕОВ бұрышы неше градус?
Е
40 ?
А О В
Шешуі: ∠ АОВ=180°
∠ АОЕ=40°
∠ ЕОВ= ∠ АОВ - ∠ АОЕ
∠ ЕОВ=180° - 40°=140°
Жауабы: ∠ ЕОВ=140°
Тапсырма 124, 131, 146, 150, 175, 200, 208, 215, 180 сандарынан
- 2-ге бөлінетін 2) 5-ке бөлінетін 3) 10-ға бөлінетін сандарды жеке-жеке жолдарға теріп жаз
2) Бөлшекті қысқартып ондық бөлшек түрінде жаз ;
3) Өрнектердегі ондық бөлшектерді жай бөлшекке айналдырып алып,есептеңдер
а)
4) Сыныптағы 28 оқушының 75% -і спортпен айналысады. Сыныптағы оқушылардың неше проценті спортпен айналысады?
5)Сағат 9-дан 10минут өткенде, оның сағаттық тілі мен минуттық тілі арасында қандай бұрыш пайда болады?
Тапсырма шешуі 124, 131, 146, 150, 175, 200, 208, 215, 180 сандарынан
- 2-ге бөлінетін 124, 146, 150, 200, 208,180
- 2) 5-ке бөлінетін 150, 175, 200, 215, 180
- 3) 10-ға бөлінетін 150, 200, 180
2) Бөлшекті қысқартып ондық бөлшек түрінде жаз
=;
3) Өрнектердегі ондық бөлшектерді жай бөлшекке айналдырып алып,есептеңдер
а) =8 - =8
4) Сыныптағы 28 оқушының 75% -і спортпен айналысады. Сыныптағы оқушылардың неше проценті спортпен айналысады?
75%=28 0,75=21 Жауабы: 21 оқушы
5)Сағат 9-дан 10минут өткенде, оның сағаттық
тілі мен минуттық тілі арасындағы бұрыштың
шамасы қанша болады?
Жауабы: 150°
Үй тапсырмасы: қайталау сабақтарында айтылған анықтамаларды еске түсіріп, жаттау
Достарыңызбен бөлісу: |
