Бекітуге арналған сұрақтар

1. Сабақты ұйымдастырудың ерекшелігі.

2. Сабақтың түрлері.
Әдебиеттер:

1.Информационные технологии в системе непрерывного педагогического образования. (Проблемы методологии итеории)/Под ред. В. А. Извозчикова. СПб.:Образование,1996.

2.Информационная культура: Новые информационные технологии. 11кл.: Пособие для обшеобразоват. учеб. Заведений /А.Г. Кушниренко, А.Г.Леонов, М.А. Кузьменко и др. – М.:
№ 6 дәріс

Тақырыбы: Мұғалімнің сабаққа дайындалуы және оны өткізу әдістемесі

Мақсаты: Мұғалімнің сабаққа дайындалуы және оны өткізу әдістемесін қарастыру

Дәріс мазмұны:

1. 
   Сабақка дайындалу және оны өткізу әдістемесі
   
2. 
   Сабақ жоспарының үлгісі
   
3. 
   Бақылау жұмысына сандық талдау жасау үлгісі
   
4. 
   Сабаққа өз бетінше талдау жасау үлгісі
   
5. 
   Сабакқа қысқаша талдау және бағалау үлгісі
   
6. 
   Мұғалімнің жеке жұмыс жоспарын жоспарлау бағыттары
   

Сабақка дайындалу және оны өткізу барысында мұғалім келесі: мәселелерді ескеруі қажет:

- кез келген сабаққа дайындалу оқу бағдарламасына сүйеніп, күнтізбелік-тақырыптық жоспар жасаудан, сынып ұжымының ерекшелігімен танысудан басталады;

- сабақка дайындалу барысында және оны өткізудің дидактикалық принциптерді ескеру керек;

- сабаққа дайындалуды оқу бағдарламасының белгілі бөліміне сай мектеп оқулығы мен әдістемелік әдебиеттер, дидактикалық материалдар, қолданбалы және ашық программалармем танысудан бастаған дұрыс;

- сабақтың білімділік, дамытушылык, практикалық, төрбиелік мақсаттарын, сабақтың түрін, өту әдісін айқыңдау қажет;

- нақты және жалпыланған оқу материалын оқушылар қандай әдістермен меңгеру керек; . өтілген тақырыптарды бір-бірімен байланыстыру үшін қандай жаттығулар ұсыну керек екенін алдын-ала ойластырған жөн;

- сабақ қа дайыңдалу кезіңде оны бекіту әдістерін, оқушы білімін тексеру мен бағалаудың, іскерлік пен дағды қалыптастырудың тиімді жолдарын пайдаланған дұрыс;

- үйге тапсырма беруде оның мазмұны мен көлемінің оқушы біліміне лайық болуына назар аудару керек. Үйге берілетін тапсырмаға міндетті түрде нұсқау беру кажет.

Оку материалының күнтізбелік-тақырыптық жоспары. Мұғалімнің жаңа оқу жылына дайындығы жоспар жасаудан басталады. Жоспарлау жүйесі жылдық немесе жарты жылдық, тақырыптық және сабақты жоспарлаудан тұрады. Әрбір оқу жылыңда мұғалім негізінен жаңа оқу жылына дайыңдық, оқу мазмұнының тақырыптары бойынша сабақтар жүйесін жасау, кезекті сабаққа дайыңдалу жұмыстарын жүргізеді.

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар алдын-ала ұсынылатын үлгі жоспар негізіңде ( үлгі жоспар мұғалімдерге арналған оқу-әдістемелік баспа материалдарыңда жарияланады) жасалады. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар оқу жылының бірінші, екінші жарты жылына жасалады. Бұл жоспарда информатика пәні бойынша өтілетін сабақ тақырыптарының аталуы, сағат саны, «өтілу мерзімі, оқу-әдістемелік және программалық жабдығы, пәнаралық байланыстар, көрнекіліктер, ескерту, т.б. қамтылады.

- тақырыпты терең түсінуге, оны әртүрлі көзқарастар негізіңде зерттеуге;

- тақырып бойынша алдын-ала қосымша материалдарды таңдап алуға;

- қажетті дидактикалық және көрнекі құралдар жасауға;

- өзіндік және бақылау жұмысының уақытын белгілеп өткізуге мүмкіндік береді.

Мұғалім оқу-әдістемелік және программалық кешен жасау үшін әрбір тақырып бойынша окулықтың, көмекші құралдың, қолданбалы программалардың мазмұнымен танысады, мазмұнға сәйкес есептерді шешеді, олардың жауаптарын тексереді. Оқу-әдістемелік және программалық кешенді жасау негіздерімен танысып, өзінің іс-тәжірибесіне қолданады.

1. Сабақ жоспарын жасау үлгісі

2. Бақылау жұмысын ұйымдастыру

3. Тапсырмалардың орындалу нәтижесіне талдау жасау үлгісі

4. Мұғалімнің жеке жұмыс жоспарын жоспарлау бағыттары
Әдебиеттер:

1.Информационные технологии в системе непрерывного педагогического образования. (Проблемы методологии итеории)/Под ред. В. А. Извозчикова. СПб.:Образование,1996.

2.Информационная культура: Новые информационные технологии. 11кл.: Пособие для обшеобразоват. учеб. Заведений /А.Г. Кушниренко, А.Г.Леонов, М.А. Кузьменко и др. – М.:
№ 7 дәріс

Тақырыбы: Информатиканы оқытудың дәстүрлі формалары мен әдістері

Мақсаты: Информатиканы оқытудың дәстүрлі формалары мен әдістерін үйрету

Дәріс мазмұны:

1. 
   Оқытудың дәстүрлі формаларына оқу процесін ұйымдастыру
   
2. 
   Информатиканы оқыту формалары
   
3. 
   Информатиканы оқыту әдістері
   

- демонстрациялық;

- лабораториялық жұмыс;

- жеке практикум түріне бөлінеді.

Жалпы алғанда, информатика пәні - білімнін үш көзін (сөз, бақылау, іс-әрекет) табиғи бірлікте қарастырады. Мысалы, нұсқауды (сөз) оқып, мұғалімнің әрекеті мен ЭЕМ-дегі өзгерістерді бақылау (заттық әдіс) арқылы оқушы компьютермен жұмыс істейді (практикалық әдіс). Бұл әдістер бір-бірін үнемі толықтырып отырады.

Дәстүрлі оқыту әдістеріне талдау жасағанда, оқытудың сөздік әдісінің өзіндік орны бар екені байқалады. Бұл әдіс Аристотельдің философиялық трактаттарын әңгімелеу арқылы баяндағанынан бастау алғаны белгілі. Сондықтан классикалық педагогикада бұл әдісті Аристотель әдісі немесе сөздік әдістер деп атайды. Төменде осы әдістердің бірқатарына талдау жасалған.

- өтілген тақырып, тарау, бөлім бойынша игерген білімді жалпылап, жүйелеу;

- қосымша әдебиеттермен жұмыс істеуге үйрету;

-өз пікірлерін айта білу;

- сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;

- баяндамалар, рефераттар, тезистер, мақалалар, хабарламалар жоспарын жазуға дағдыландыру.

Нұсқау. Компьютерлік сыныптарда жұмыс істеудің техникалық қауіпсіздігі, клавиатурамен жұмыс істеу тәртібі нұсқау арқылы берілгені дұрыс. Нұсқау ауызша немесе жазбаша түрде беріледі. Оқушылардың бір-бірімен пікір алмасуы сұхбаттық программа түріңде болуы мүмкін. Нұсқаудың дидактикалық функциясы -теориялық материалға сәйкес әрекеттердің қалыптасқан, дәстүрлі тәсілдерін меңгеру. Іс-әрекет үлгісін нұсқау ретіңде көрсетіп, оқушыларды практикалық жұмысқа даярлау кезінде кең көлемді талқылау болмайды. Себебі, оқушы іс-әрекетті орындайды немесе нұсқауда көрсетілген әрекеттерді қайталап шығады. Мұндағы кері байланыс ауызша бақылау жағдайыңда орындалады. Ол үшін міндетті түрде нұсқау берілуі қажет. Оқушының нұсқаусыз жұмыс істеуі компьютерде көп уақыт алады жөне ол өз іс-әрекетінің мәнін түсінбеуі мұмкін.

Текстпен өзбетінше жұмыс. Мақсаты - оқушыларды практикалық жұмыска дайындау. Дидактикалық функциясы - игерген білімді іс жүзіңде қолдана білу. Мұнда логикалық ойлаудың барлық формалары қолданылады. Оқушылардың өз бетінше білімін көтеруге өте тиімді форма ретінде аңықталады.

Бекітуге арналған сұрақтар.

1. Демонстрациялық сабақ қалай ұйымдастырады

2. Зертханалық жұмысты жүргізу

3. Жеке практикум ұйымдастыру

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 8 дәріс

1. Әлем туралы білім.

2. Іс-әрекет тәсілдерін жүзеге асыру тәжірибесі.

3. Шығармашылык, іс-әрекет тәжірибесі.

4.Сезімдік-құндылық қатынастар тәжірибесі

Алға қойған, анықталған мақсатқа жетуге бағытталған әрекет тәсілдері әдіс ретінде анықталады. Информатиканы оқыту әдістерін мұғалім мен оқушының оқып-үйрену кезіндегі әрекет айырмашылығына қарай екі түрге бөлуге болады: 1) оқыту әдістері (м ұғалім әрекеті) - оқушының әрекеті мен информацияны басқару әдістері; 2) оқу әдістері (оқушы әрекеті) оқушының оқу материалын танып-білу әдістері. Көбінесе екінші топтағы әдістерге баса көңіл бөлінеді. Себебі, бұл әдістер арқылы оқу процесінің мақсаты болып табылатын оқу материалын игеру қамтамасыз етіледі.

Информатиканы оқып-үйренудің әдістері оқушылардың өздерінің информатика жөнінде белсенді, дербес тану әрекетін іске асыруына бағытталған. Олар ғылыми әдістер және оқу әдістері болып екіге бөлінеді. Біріншісі, информатиканы ғылым ретінде зерттеп-білу қуралы. Екіншісі, орта мектеп информатикасын оқытуды жетілдіру үшін арнайы жасалған әдістер. Мысалы, эвристикалық әдісі, модельдеу арқылы үйрену әдісі, программалап оқыту әдісі.

Оқу мен оқыту, үйрену мен үйрету өзара бірлікте, қатар жүретін процестер. Информатикада оқыту ( үйрену) әдістері мен формаларына ерекше мән беріледі. Жалпы алғанда, оқыту әдістері оқушыларға информатикалық білім берудің, іскерлік пен дағды қалыптастырудың белгілі бір жүйесі десек, оқыту әдістеріне мұғалімнің үйретуші кеңесі, әңгімесі, дәрісі, түсіндіруі, жаттығу кезінде өзіндік жұмысты басқаруы жатады.

Салыстырмалы түрде информатика сабағында оқушы мен мұғалімнің бір-бірінен тәуелсіз жұмысы олардың бірлесіті атқаратын әрекетінен көп екені байқалады. Мысалы, оқушыларға жұмыска нұскау беру мұғалімнің әрекеті, осы нұсқауды пайдаланып, компьютерде жұмыс істеу оқушының әрекеті, оқушының компьютерде жұмыс істеуден алған нәтижелерін талдау, сақгау олардың бірлескен әрекеті.

Оқушының компьютерде жұмыс істеу барысыңда мұғалімнен тәуелсіз болуы, өз бетінше білім алуы ешқашан аяқталмайтын құбылыс және ол информатика курсының мақсаттарына енеді. Информатикада оқушының танымдық басқару функциясы айқын көрінеді. Компьютерде жұмыс істеп отырған оқушы өзіне жеке мақсат қойып, өз бетінше жұмыс істейді. Мұғалім оқушыға жағдай жасап, оның әрекетін басқару мақсатында жұмыс жүргізеді.

Оқушының белсенділігі мен өз бетінше әрекет етуі дидактиканың негізгі функциясы - оқытумен тығыз байланысты. Іс-әрекет тәсілдерін игерудегі репродуктивті оқытуда оқушы белсенділігі төмен болады, ол проблемалық-ізденімпаздық оқыту кезінде жоғарылап, өзінің шығармашылық іс-әрекетін дамыту арқылы ең жоғары деңгейге көтерілуі тиіс.

Оқыту әдістерін басқаша түрде жіктеуге де болады. Дәстүрлі әдістер информацияны қабылдау тәсілдеріне байланысты сөздік шолу және практикалык. әдістер болып бөлінсе, жіктелу барысында білім алу тәсілдері (теория жөне практика); кері байланыс орнату тәсілдері (бақылау, өзін-өзі бақылау); оқушылардың ойлау операциялары (логикалық аспект) енеді.

Оқытудың әдістері мен осы белгілерінің оқыту мазмұнына үйлесімділігі әлі де зерттелуде. Шындығында, барлық оқыту әдістерін үйлесімді қарастыру мүмкін емес, Сондықтан, оқытуд ың әрбір әдістеріне тән белгілер мен олардың информатиканы оқытудағы маңызды түрлері қарастырылады.
Бекітуге арналған сұрақтар.

1. Іс-әрекет тәсілдерін жүзеге асыру тәжірибесін қолдану мүмкіндіктері.

2. Шығармашылык, іс-әрекет тәжірибесі.

3.Сезімдік-құндылық қатынастар тәжірибесі

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 9 дәріс

1. Теория және практика

2. Бақылау жұмыстары
Информатикада теория мен практика жалпы ғылыми категориялармен қатар жүреді. Теория - компьютер әлеміне, информация қасиеттеріне түсінікгеме берудің, болжам жасаудың кұралы болса, практика - теорияны теориядағы болжау көзі жөне тексеру құралы болып табылады.

Мысалы, лекцияда деректер қорын баскару жүйесі (ДҚБЖ), оның қолданылуы, сұраныс беруі секілді теориялық мәселелер баяндалады. Ал практикада оқушы компьютер алдында өзінің теориялык, материалды игеруі мен компьютер ортасының берілген командаларға әсерін тексереді. Таза теориялық әдіске компьютерсіз алгоритмдердің дұрыстығын дәлелдеу жатады. Сондықтан алгоритмдерді тексеруде пракгиканың қажеттілігі шығады.

Бақылау - оқыту процесінің нәтижесін анықтау мақсатында оқу процесіндегі кері байланысты жүзеге асыруға мүмкіндік туғызатын әрекет тәсілі. Дидактикада бақылау әдістерінің бірнеше түрі қолданылады. Олар ауызша, жазбаша, тест түрінде болуы мүмкін. Бақылау мақсатына қарай ағымдық, аралық, қорытынды болып бөлінеді.

Информатика сабағына тән бақылау әдістерінің бірі -компьютерлік бақылау. Бақылау комльютер әлемін мақсатты да, жүйелі түрде оқушылардың қабылдау мүмкіндігін зерттейтін әдіс. Бұл әдіс зерттеу объекгісіне байланысты информация алудың ең маңызды әдістерінің бірі болғандықтан оқушыларда бақылау әрекетін қалыптастырады.

Компьютер әлемін зерттеу барлық басқа ғылымдар секілді объекгілерді танып білу, оларды бақылау мен сипаттау жұмыстарынан бастау алады. Жалпы жағдайда, оқушылар үшін бақылау мұғалім тарапынан, жолдастары тарапынан, компьютер тарапынан және өзін-өзі сынау арқылы жүргізілуі мүмкін.
Бекітуге арналған сұрақтар.

1. Теория және практика туралы нені білесіз?

2. Бақылау жұмысы қалай алып барылады.
Әдебиеттер:

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   

№ 10 дәріс

1. Алгоритм құру

2. Ашық программалар әдісі

Алгоритм құру әліппесінен бастап, оларды мысалдар арқылы оқытуы мұғалімнің дәстүрлі ісіне айналған. Бұл жағдайда игерілетін білім мазмұны мұғалімге анық болғанымен оқушының білімді игеру процесі жасырын өтеді. Оны алдымен тілдің құрылымын, синтаксисін, командалардың қызметін, қолдану тәсілдерін жан-жақты меңгеріп, алгоритмнің орындалу процесін дәптерде немесе тақтада жазып көрсеткен кезде айқындауға болады. Кейбір жағдайда, мысалы тіл құрылымының автоматты түрде орындалуы кезінде оқушылар берілген командалардың қызметін түсінбеуі мүмкін. Бұл кезде мұғалім сабақта командалардың орындалу процесін сипаттайтын көрнекіліктерімен бірге, компьютерде қалыптасқан тәжірибеге сүйенуі тиіс. Мұнда алгоритм құру мен оны өңдеу тәсілдерін үйретудің дидактикалық функциясы оқушылардың программалау іскерлігін қалыптастыру болып табылады. Дамыған іскерлік жоғарыдан төмен қарай қадымдап бөліктеу (анализ) және төменнен жоғары қарай біртіндеп жинақтау (синтез) операциялары негізінде жүзеге асырылады. Алгоритм құруға үйрету және оқушылардың ойлауын дамыту бағытындағы оқыту әдістерін қолдану кезінде теория мен практика үнемі тығыз байланыста болады.

Ашық программалар әдісі оқушыларды шығармашылық деңгейге бағыттап оқытуды мақсат деп, ал игерген білім мен қалыптасқан іскерлікті практикалық жағдайға көшіруді -алғышарт деп қарастыруымен ерекшеленеді.

Ашық программаны өндеу әдісі кейбір программалармен қолданушы ретінде таныс өңдеушінің, оның мәнді бір бөлігін ерекшелеп алып, машинаға тәуелді бөлігін жоғары деңгейлі программалау тілінде жазуынан байқалады.

Дәстүрлі оқыту әдісіңде алгоритм ұғымынан бастап, сызықтық, тармақталушы, қайталанушы алгоритмдерін, процедура құрылымдарын, т.б. меңгерген соң программалауға репродуктивті тәсілмен (игерген білім мен іскерлікті ең қарапайым мысалдарға қолдану) үйрету қалыптасқан. Демек, ашық программаны оқушының әрекетіне негізделген әдіс деп түсінуге болады.

Информатикада дайын программалық жабдықтарда қолдану жөне жаңа алгоритмдер мен программаларды бұрынғы программаларды жетілдіру негізінде дайындау тәжірибесі шығармашылықпен оқыту мәселесі түріңде өз шешімін тапқан.

1. Алгоритм құруды баяндау

2. Ашық программалар әдісін баяндау
Әдебиеттер:

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 11 дәріс

1. Проблемалап оқыту

2. Даралап оқыту

3. Саралап оқыту

Педагогика ғылымының дамуында "проблемалап оқыту" әдісі кең таралған. Бұл әдісте оқыту жөне таным әрекеттері өзара бірлікте қарастырылады. Проблемалап оқытудың логикалык негізі ойлау формалары болып табылады. Бұл әдістің басты мақсаты - информатика ғылымының негіздерін меңгеріп қана қоймай, информатика сабағында оқушылардың танымдық және шығармашылық қабілетін дамыту.

Проблемалап оқыту әдісі - оқушыларға пән мазмұнына байланысты дайын білімнің көшірмесін алуды үйрету емес, олардың ой-өрісін, логикалық ойлау қабілетін, шығармапшлық әрекетін дамытуға негізделген.

Мұндағы басты міндет - оқушылардың ойлау жүйесін жаттықтыру ғана емес, олардың ойлау жүйесін өздерінің шығармашылық қабілеттері арқылы жетілдіру және игерген білім қорын одан әрі тереңдетуге қажетті зейін-зердесін тәрбиелеу болып табылады.

Психологгар адамның ойлау операциясын екі түрге бөледі. Біріншісі - өмірдегі дайын өнімді игеру туралы ойлау операциясы. Мұны дайын өнімді көшірме меңгеру деп атайды. Жалпы алғанда, репродуктивтік оқыту әдісі дегеніміз осы. Екіншісі - шығармашылық ойлау операциясы. Мұндай ойлау операциясы адам баласының өз еңбегі арқылы қажетті өнімді өзі жасау үшін қолданылады.

Саралап оқыту деп - оқушылардың жеке басының ерекшеліктеріне сәйкес топтап оқытуды айтады. Бұл кездегі оқушылардың жеке қабілеті мен бейімі ескеріледі. Саралап оқыту әдісі әр оқушыны дербес ойлай алатын және өз бетінше белсенді жұмыс жасай алатын шығармашылык тұлға ретінде тануды қамтамсыз етеді.

Демек, бұл әдіс пән мұғалімінен өз бетімен жұмыс істей алатын оқушыларға жеке тапсырмаларды деңгейлеп дайындауды қажет етеді. Осы орайда көрнекті неміс педагогы Ф.А.Дистервегтің: "... нашар мұғалім шындық дүниені баяндап жеткізе алады, ал жақсы мұғалім қалай табуды үйретеді" деген сөзі ойға оралады.

Мысалы, 1) тұрақтыларды айнымалылармен ауыстыру үлгермі төмен оқушылар үшін қиындық туғызуы мүмкін. Бұл кезде үлгерімі төмен оқушыларға керісінше, айнымалыларды тұрақтылармен ауыстыруға тапсырмалар берген дұрыс. Бұл сырт көзге азғана өзгерту секілді көрінгенімен шын мәнінде программаға үлкен әсерін тигізеді; 2) егер цикл ішінде цикл қандай да бір мәні бар сан болса, онда оқушыларға есепті шешу қиындық туғызбайды. Ал осы санды айнымалыға ауыстырғанда есеп күрделі есепке айналады. Мұнда алгоритмнің қолдану аймағы кеңейеді және оқушының осы жағдайды сезінуі алгоритмдеудің мәнін арттырады. Осы жағдайға нақты мысалдар келтіруге болады.

1. Проблемалап оқыту әдісі дегеніміз не?

2. Даралап оқыту әдістемесі

3. Саралап оқыту әдісі .

Әдебиеттер:

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 12 дәріс

1. Оқу-рольдік ойындар

2. Оқыту технологиясы
Бекітуге арналған сұрақтар.

1. Оқу-рольдік ойындарды ұйымдастыру

2. Оқыту технологиясын оқыту ерекшеліктері

Ойынның дидакгикалық мақсаты - оқушылардың программалар мен құрылғылар жұмысын ЭЕМ-нің жағдайына енуі арқылы компьютерлік білімін іскерлігін және дағдысын дамыту. Қазіргі уақытта компьютерлік ойындардың түрлері көп. Статистикалық мәліметтерге қарағанда, АҚШ-тың "Interactive Digital Soltware Assocation" (IDSA)-нің мамандары үйінде компьютерлері бар 1500 американдық жанұяға сауалнама жүргізген. Нәтижесінде, американдықтардың 2/3 бөлігі компьютерлік ойындарды бос уақытты өткізу үшін "өте керемет" деп бағалаған. Оның үстіне олар әр ойындарды теледидарға қарағаңда пайдалы деп есептеген. Сонымен ойынды қолданушыларға жүргізілген зерттеу барысына мұқият қарасақ мынадай қызықты жәйттерді айтуға болады.

Оқу процесінде жоғарыда аталған ойын түрлерін емес, сұхбаттық, оқу-рольді ойындарын қолданған тиімді. Бұл ойындар оқушының "өзінің" жөне "баланың" әрекетін бақылап, берілгендерді талдау қабілетін дамытумен бірге, пәнге деген қызығушылығын арттырады, ынтымақтастық жағдайында жұмыла жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Бұл кезде оқушы басты рольды "өзі" ойнайды немесе «басқа» оқушының ойынын бақылайды. Ойын барысыңдағы рольдерінің ауысуы ұжымдағы жеке оқушылардың қарым-қатынасына оң әсерін тигізеді. Бұл кезде мұғалімнің қызметі ең қиын рольді өзі орындауы немесе олардың дұрыс орындалуын бақылауы кезінде көрініс табады. Сондай-ақ оқушылар а) ойынның ережелері мен мақсатын ауызша, сөзбен түсіндіру, ә) сыныптағы оқушылардың рольдік әрекеттерін бақылау; б) рольдік ойындарды орындауға әрекет жасау арқылы өзіндік ой қорыта алады және өз пікірін тұжырымдап айтуды үйренеді.

Бастапқыда "оқыту технологиясы" ұғымы оқытуды техникалық құралдарын және программалап оқьггу әдістері пайдалануға байланысты анықталды. Компьютерлер мен информатиканың ғылым ретінде дамуына байланысты "оқыту технологиясы" ұғымының ауқымы кеңейіп, оның мазмұны жүйелік талдау және оқыту процесін жобалауға байланысты толықтырылды. Технологияларға жақынн оқыту әдістемесі және оқыту әдістері деген ұғымдар оқу процесінің бір ғана сипаттамасын білдіреді. Сондықтан "оқыту технологиясы" оқу жоспарында көрсетілген оқыту мазмұнын жүзеге асыру әдісі, алға қойылған мақсаттарға ең тиімді жолмен жетуді қамтамасыз ететін түрі, әдістері және кұралдары жүйесі ретінде беріледі.

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 13 дәріс

1. Информатиканы оқыту формаларының әртүрлілігі

2. Оқыту формаларын дамыту және компьютер

3. Ойлау операциялары және ЭЕМ-мен жұмыс

- бірлесе әрекет жасайтын қатысушылар санына байланысты, жаппай (фронтальды) формада

- топтық (бригадалық) формада;

- жеке және жұптасып жұмыс істеу формасында;

- рольдік ойындар формасында.

Бұл кезде оқу процесінде қатысушыларға қатысты (кім басқарады? Мұғалім, оқушы немесе компьютер) жағдайлары анықталады.

Оқыту формаларын дамыту мәселесінде келесі жағдайлар қарастырылады. Біріншісі, жеке оқуды ұжымдық оқумен ұштастыру. Оқытудың бұл түрі компьютердің, программалардың көмегімен жеке оқыту мен ұжымдық оқыту арасындағы қайшылықты жоюға бағытталған. Бұл кезде арнайы жазылған оқу программалары бойынша әрбір оқушы жеке жұмыс істей алады. Екіншісі, оқыту процесін мұғалімнің басқаруынан оқушылардың өзін-өзі басқаруына беру. _:

Бұл оқъггу формалары жеке оқыту формасымен тығыз байланысты қарастырылады. Мұнда компьютер программаларының біртекгі алгоритмдерден бастап, гипертекстерге дейін әр түрлі нұсқаларда өзгеру мүмкіндігі оқушы танымын басқаруға мүмкіндік береді.

Оқушының ойлау процесін түсіну және оның кездесетін қиындықтары мен жұмыс барысында жіберетін қателерінің мәнің ұғыну үшін логикалық ойлау операцияларының ЭЕМ-ге байланысын жан-жақты қарастыру қажет.

Анадиз және синтез. Оқушыларда қалыптасқан бұрынғы түсінік мен енді берілетін жаңа түсініктердің арақатынасы негізіне өзіндік мәні бар анализ, синтез операциялары жатады. Информатика пәнінде бұл операциялар есептің қойылымын талдауда программалық құралдар көмегімен есеп шешімін синтездеуде ерекше көрініс табады. Анализ немесе талдау операциясын программада кездескен қателердің себебін анықтау үшін қолдануға болады. Бұл кезде программаның орындалу процесі қадамдарға жіктеледі де берілгендердің өзгеріп отыруы қадамдардың тізбегін өзгертеді. Осылайша алгоритм құрамына жасалған болжамның фактіден өзгеше болатын сәтін табу программадағы қатені табу ерекетіне айналады. Синтездеу операциясына оқушылардың берілген командалардың қызметін түсінуі және сол командалардың орындалуының ортаға әсерін бақылауы арқылы компьютерлік ортаның моделін ойша жасауы мысал болады.

Салыстыру және классификация Зерттелетін объектілердің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын ойша тағайындау салыстыру деп аталады. Салыстыру өте тиімді дидактикалық тәсіл. Мұнда алдымен ұғымдердың ұқсастығы содан кейін айырмашылығы көрсетіледі. Информатика пәнінің оқу мазмұнын салыстыра игеру өзара байланысты нақты тәсілдер арда жүзеге асырылады. Салыстырудың көмегімен жаңа ұғымдарды енгізіп, бекітуге болады. Информатикадан сабақ беру кезінде салыстыру тәсілін жүйелі және жоспарлы қолдану, білімді тереңдетіп қана қоймай оқушылардың ақыл-ойын, танымдық ойлау қызметін белсендіреді. Салыстыра отырып бақылау, өзгерісті байқау, адамның ойлау қызметінің негізін қалайды.

Бекітуге арналған сұрақтар.

1. Информатиканы оқыту формалары

2. Оқыту формаларын дамыту және компьютер қызметі

3. Ойлау операциялары және ЭЕМ-мен жұмыс жасау

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 14 дәріс

1. Информатика және есептеуіш техника кабинетінің жұмысын ұйымдастыру мәселелері

2. Жалпы білім беретін мектептер мен мектепке дейінгі мекемелердегі компыотерлік сыныптарға қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар

3. Компьютерге қойылатын дидактикалық талаптар

4. Жергілікті желінің дидактикалық мүмкіндіктері

Информатика және есептеуіш техника кабинеті —мектептегі "Информатика және есептеуіш техникасы негіздері" пәні бойынша сыныпта және сыныптан тыс сабақтарды өткізуге арналған оқу-тәрбие орны. Бұл кабинетте сабақ кестесіне сәйкес "информатика және есептеуіш техникасы негіздері" пәнінен сабақтар өту; факультативтік курстар, үйірмелер және басқа қосымша оқу түрлеріне сәйкес сабақтар жүргізу; есептеу техникасына байланысты оқушылардың өндірістік-практикалық жұмысын ұйымдастыру; компьютерлендіруге байланысты басқа пәндердің сабақтарын өту; жұмыс орнын басқаруды автоматтандыру жұмыстары жүргізіледі.

Информатиканы оқыту құралдары жүйесіне оқулықтар, оқу-әдістемелік материалдар, қолданбалы программалық қамтамасыздандыру құралдарымен бірге компьютерлердің өзі де кіріп, біртұтас кешенді жүйе құрайды. Бұл мұғалімнің оқыту мақсаттарына жетуіне мүмкіңдік туғызады. Атап айтқанда,

- әдістемелік-программалық қамтамасыз ету - информатика мұғалімінің оқу процесін тиімді басқаруына, оқу әрекетін бақылау мен бағалауды автоматтандыруына, нақты педагогикалық мақсатта программалық құралдарды оқу процесіне пайдалануына жол ашады;

- обьектілі-бағдарлы программалау жүйесі - оқушылардың оқу әрекеті мәдениетін қалыптастыруға, ақиқат дүниенің моделін құруға (мысалы, текстік редактор, берілгендер қоры, электрондық кесте, графикалық жүйелер) мұмкіндік береді;

- оқу, демонстрациялық жабдықтар - жаңа информациялық технологияларға негізделген оқыту әдістері, пәннің практикалық қолданыстары, оқу жұмыстары, ЭЕМ-ді басқару, ЭЕМ-нің құрылғылары мен оның бөліктерінің жұмыс принциптерін түсіндіруде көмек береді;

- телекоммуникация құралдары - дүниежүзілік информациялық желіге қосылу арқылы информациялық қорды пайдалану, информация алмасу, ғылым мен техниканың игіліктерін қолдануға мүмкіндік береді.

Оқыу процесінде ЭЕМ-дің техникалық сипаттамаларының өзіндік мәні бар. Атап айтқанда, компьютерге қойылатын сенімділік, тез әрекеттілік, бір бейнелілік, т.б. талаптар. Сенімділік - компьютерлік техниканың оқу уақытына кедергі келтірмей жүктелуі немесе қайта жүкгелуі, автоматты ақаулар кезінде жұмыс нәтижелерін жоғалтпауы, оқушы мен мұғалім психологиясына кері әсер етпеуі тұрғысынан көрінеді. Тез әрекеттілік мектеп ЭЕМ-нің программалық қамтамасыз етілуі, олардың тез әрекеттілігі тұрғысынан қамтамасыз етіледі. Мысалы, 8 разрядты процессорлармен жұмыс істеу кезінде жоғарғы деңгейлі программалау тілінде жазылған программаларды іске қосқанда, программаларды қайта жүктегенде, суреттерді, объектілерді енгізу кезінде біраз уақыт күту қажет болады. ЭЕМ-мен сұхбаттың біраз уақытқа созылуы (3-4 секунд) оқушыны абыржытады, шаршатады. Сондай-ақ жергілікті желіден алмасу барлық мектеп ЭЕМ-де баяу орындалады. Сондықтан мұндай жағдайда "бас машина" ретінде кәсіби дербес ЭЕМ-ді (ДЭЕМ) пайдалану орынды.

1. Информатика кабинетінің жұмысын ұйымдастыру

2. Компыотерлік сыныптарға қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар

3. Жергілікті желі ерекшеліктері

Әдебиеттер:

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

№ 15 дәріс

1. Информатикадан факультатив сабақтарды жүргізу әдістемесі

2. Информатикалық олимпиада

3. Информатикалық үйірме

4. Экскурсия

Информатиканы тереңдетіп оқыту 7-9 сыныптарда факультативтік сабақтар арқылы жүзеге асырылады. Факультатив сабақтар информатиканың негізгі сабақгарымен тығыз байланысты және оқу программасы бойынша жүйелі түрде байланысып отырады.

Факультативтік курстарды оқып- үйрену топтарына оқушылар өз қалауымен қабылданады. Факультативтік курс бір немесе бірнеше қатар (параллель) сыныптардың оқушыларынан кұралады. Топтардағы оқушылар санын мектеп директоры белгілеп береді. Факультатив сабақтарын ұйымдастыру үшін бір топтағы оқушылар саны 10-нан кем болмауы тиіс. Сынып жетекшілері мен пән мұғалімінің пікірін ескере отырып, факультатив жүргізетін мұғалім оқушыларды факультативтік курсқа қабылдайды. Факультатив курстар әрбір оқу жылының 10-қыркүйегінен кешіктірілмей мектеп директорының бұйрығымен бекітіледі.

Оқушылар үшін факультатив сабақтарды ұйымдастыру мектептің бірыңғай принципіне қайшы келмейді, керісінше, ол мектеп алдында тұрған бірқатар маңызды міндеттерді табысты шешуге жағдай жасайды. Бұл міндеттердің ішіндегі аса маңыздыларының бірі - дидактиканың жеке (даралап) оқыту принципіне сай келеді. Яғни, әрбір оқушының табиғи қабілетіне сәйкес ақыл-ойын, қабілетін дамьггуға бағытталған жұмыстар жүргізіліп, ғылым мен техникааның қазіргі жетістіктерін мектеп білімінде толығырақ қамтуға, оқыту ісінде оқушылардың шығармашылық тапсырманы орындауына көбірек көңіл бөлуіне, өз бетінше білім алуға деген ізденістеріне мүмкіндік береді.

Факультативтік сабақтармен тығыз байланысты сыныптан тыс жұмыстардың бір түрі информатика пәні бойынша өтетін олимпиада. Олимшада білімді оқушыларды анықтау мақсатында ұйымдастырылғанымен, онын басты мақсаты - аса қабілетті және даярлығы күшті екі-үш оқушыны табу ғана емес, мектеп оқушыларының басым көпшлігінін информатика пәніне деген ынта-ықыласын арттыу.

Оқушыларды олимпиадаға дайындау барысында олимпиадалық есептерді талдаған дұрыс. Себебі, мұндай талдау оқушылардың олимпиадалық есептердің түрлерімен таныс болып, оны шығарудағы өз күшіне деген сенімін арттырады.

Информатикалық олимпиада - оқушыны информатикалық білім алуға ынталандыратын, ойларының дамуына себеп болатын жарыс болып еселтеледі. Информатика олимпиадасы мектепішілік, аудандық немесе қалалық, облыстық, републикалық, халықаралық деңгейлерге бөлінеді.

Үйірмеге қатысушылар жаңа информациялық технологияның жетістіктерін пайдаланады, түрлі салалар бойынша баяндамалар жасайды, барлық оқушылар үшін қорытынды конференциялар өткізеді, танымдық ойындар, викториналық сұрақтар, тақырыптық кештер, т.б. ұйымдастырады. Үйірме жұмысының бағыты бойынша мәлімет беретін қабырға газеттері мен плакаттар шығарады, экскурсиялар ұйымдастырады, ғалымдармен кездесулер ұйымдастырады, олимпиада қорытындыларын жариялайды.

1. Информатикадан факультатив сабақтарды жүргізу әдістемесі

2. Информатикалық олимпиада

3. Информатикалық үйірме

4. Экскурсия
Әдебиеттер:

1. 
   Морева Н. А. Педагогика среднего профессионального образования: Учеб. пособие для студентов высш. пед. учеб, заведений. М.: Академия, 2001.
   
2. 
   С.К.Өстеміров. Кәсіптік педагогика.,Алматы, 2006ж.
   
3. 
   Введение в педагогическую деятельность: Учеб. пособие для студ.высш. пед. Учеб.заведений. М.: Академия, 2002. С. 66.
   

«Информатиканы оқыту әдістемесі» пәнінің

2019/2020 оқу жылы

Дайындаған: _______________

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

БЕКІТЕМІН «Педагогика мектебінің» деканы Махмутов Б.Л. ________________________ «____»____________2019 ж.

6В01501-Информатика мұғалімдерін даярлаудағы

Алматы, 2019
Білім алушыларға арналған пәннің оқу-әдістемелік кешені:

6В015-жаратылыстану пәндері бойынша мұғалімдерді дайындау бағытындағы 6В01501-Информатика мұғалімдерін даярлаудағы білім алушыларға арналған пәннің оқу-әдістемелік кешенін таңдау бойынша оқылатын пәндер каталогы негізінде дайындалды.

___. ____. 201 ж. хаттама № бекітілген.

Бағдарламаны жазған: ________________

«Информатика оқыту әдістемесі» білім алушыларға арналған пәннің оқу-әдістемелік кешенін ____________________ дайындады және Жаратылыстану және гуманитарлық мамандықтар кафедрасының мәжілісінде қаралып, ұсынылды.

___. ____. 201 ж. хаттама №

Кафедра меңгерушісі __________________ Шардарбекоа Д.

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН СИЛЛАБУСЫ

«Информатика оқыту әдістемес» пәні мектептегі информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесі, оның қазіргі жағдайы мен дамуболашағы, информатика ғылымының мектепегі оқу пәні ретінде оқытылуы туралы мәселелер қарастырылады.

• 
  студентте информатиканы оқыту әдістемесінің негізгі қалыптасу кезеңдері, құрылы мы негізгі категориялары, ұғымдары мен әдістері, информатика мұғалімдерін кәсіби даярлау дағы информатиканы оқыту әдістемесінің орны мен рөлі туралы біртұтас болжамды қалып тастыру;
  
• 
  бастауыш мектептегі пропедевтикалық, негізгі мектептегі базалық курсты және жоғары буындағы кәсіби курстарды тиімді оқытуға болашақ мұғалімдердің даярлығын қалыптастыру.
  

• 
  информатиканы оқыту үдерісінде оқушының жеке тұлғалылығын дамыту жолдарын;
  
• 
  негізгі нормативті құжжаттарды, тұжырымдамалар, информатикадан мемлекеттік білім беру стандарты және олардың негізінде жасалған оқу бағдарламалары мен оқулыұтарды;
  
• 
  мектепте білім берудің әртүрлі деңгейлерінде мектеп информатикасын оқытудың мазмұндық, әдістемелік тұстарын;
  
• 
  информатика сабағын ұйымдастыру, жоспарлау, өзіндік талдаулар жүргізу тәрізді мұғалім жұмысының мазмұнын,
  
• 
  оқу мекемесінің информатика кабинетінің жабдықтарын және оны ұйымдастыру жұмыстарыныңнегізін;
  
• 
  оқыту нәтижелерін бақылау және бағалау түрлері мен міндеттерін, бақылау құралдарын жасау және пайдалана білу, оның ішінде қазіргі АКТ құралдарын оқушылардың білімі мен біліктілігін шынайы бағалауда пайдалана білуі керек.
  
• 
  әртүрлі жастағы оқушылар үшін сыныптық және сыныптан тыс информатика сабақтарын ұйымдастырудың негізгі әдістерін;
  
• 
  информатикадан мектеп оқушыларының жетістіктерін бақылау және бағалаудың негізгі тәсілдерін;
  
• 
  оқу ордасында ақпараттық-білім ортасын құрудың негізгі технологияларын;
  
• 
  оқу үрдісіне қазіргі АКТ құралдарын енгізу технологияларын меңгеру қажет.
  

7. 
   Студенттердің өзіндік жұмысы (СӨЖ)
   

1. Информатика мектептегі оқу пәні.

2. Мектепте информатика пәнін енгізудің мақсатымен міндеттері.

3. Информатика бойынша мектеп бөлімінің жалпы стандарты.

4. Информатика негіздерін оқытудың құрылымы.

5. Бастауыш мектептегі информатика негіздері.

6. Компьютерлік сауаттылық.

7. Мектепте информатиканы дифференциалдық оқыту.

8. Мектептегі информатика курсының болашағы.

9. Информатика оқулықтарына шолу.

10. Жалпы орта білім беру жүйесіндегі компьютерлік телекоммуникация.

11. Мектеп информатика қабинетін жабдықтау.

12. Информатика курсы бойынша оқу процесін жоспарлау.

13. Оқыту нәтіжесін тексеру және бағалауды ұйымдастыру.

14. Программалау негіздерін оқыту әдістемесі.

15. Алгоритмдеу негіздерін оқыту әдістемесі.

16. Компьютердің құрылысын оқыту әдістемесі

17. Ақпараттық технологияны оқыту әдістемесі.

18. Орта мектепке ЭЕМ және программалау.

19. Информатиканың орта мектепте ғылыми және оқу пәні ретіндегі ролі.

20. Орта мектепте информатика және ЕТ оқытудың жалпы мақсаттары.

21. Microsoft Excel –де арифметикалық амалдарды орындау.

22. Мектеп информатика курсының қазіргі бағдарламаларын талдау.

23. Мектептегі ЕТ кабинетінде жұмысты ұйымдастыру

24. Информатикадан үйірмелік жұмыстар.

25. Орта мектепте информатика курсын программалық қамтамасыз ету.

26. Мектептегі информатика курсындан программалау негіздерін оқытудың маңызы.

27. Электрондық кестелерді үйрену әдістемесі.

28. Педагогикалық білім жүйесінде информатиканы оқыту әдістемесі.

29. Информатика негіздерін оқытудың бөлім тақырыптарын анықтау.

30. Мектеп информатика кабинетін жабдықтау әдісі.

31. Информатика курсы бойынша оқу процессін жоспарлау әдісі.

32. Орта мектептің 7 сыныпына информатикадан бағдарлама жоспарлау әдісі.

33. Орта мектептің 8 сыныпына информатикадан бағдарлама жоспарлау әдісі.

34. Орта мектептің 9 сыныпына информатикадан бағдарлама жоспарлау әдісі.

35. Орта мектептің 10 сыныпына информатикадан бағдарлама жоспарлау әдісі.

36. Орта мектептің 11 сыныпына информатикадан бағдарлама жоспарлау әдісі.

37. Информатиканың философиялық – дүниетанымдық негіздері

38. Ақпаратты материяның жалпы семантикалық қасиеті ретінде түсіну

39. Қоғам мен табиғаттың ақпараттық заңдарының бірлігі

40. Ақпараттық дүниетаным

41. Ақпараттың жалпы теориясының негіздері

42. Ақпарат ұғымы және оның түрлері. Ақпараттық процестер

43. Ақпаратты берудің үздіксіз және дискретті түрі

44. Ақпаратты өлшеу және санау бірлігі

45. ЭЕМ ақпараты өңдеудің әмбебап құралы

46. Ақпаратты кодтау

47. Информатиканың математикалық негіздері

48. Ақпаратты беру түрлері. Санау жүйесі

49. Информатиканың логикалық негіздері

50. Информатиканың геометриялық негіздері

51. Информатиканың семантикалық негіздері

52. Информатиканың алгоритмдік негіздері

53. Ақпараттың барабар түрі

54. Семиотиканың негізгі ұғымдары

55. Интеллектуальды процестердің семантикалық аспектілері

56. Ақпараттық модельдеудің негіздері

57. Ақпаратты- логикалық және ақпараттық модельдеудің негізгі ұғымдары