«Инклюзивті білім беру» ПӘнінің ОҚУ Әдістемелік кешені барлық мамандық студенттері үшін пәннің ЖҰмыс бағдарламасы

«Инклюзивті білім беру»

ПӘНІНІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Семей 2013

Құрастырушы: 28.08.2013

п.ғ.к., доцент м.а. Тұрғанбаева Бейбітгүл Шәкәрімқызы
2.ТАЛҚЫЛАНДЫ:

2.1. Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Педагогика кафедрасының мәжілісінде қаралды.

Хаттама № 1 04.09.2013ж.

Кафедра меңгерушісі: ______________ /Джанбубекова М.З./

Хаттама № 1 «05» 09.2013ж.

Төрағасы: ________________ /Ахметова Т.Ш./
3. БЕКІТІЛДІ:

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданған және басып шығаруға ұсынылды.

Хаттама №1 18.09.2013ж.

ОӘК төрағасы: ____________ /с.ғ.д. Искакова Г.К./

Мазмұны

1. 
   Жалпы ережелер
   

3. Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулары

4. Курс форматы

5. Курс саясаты

6. Баға қою саясаты

7. Әдебиеттер

Инклюзивті оқытудың базалық құқық құжаты дамуында қандай да бір ауытқуы бар балаларға нәтижелі көмек құруға, оларды оқыту, тәрбиелеу, еңбекке және мамандыққа даярлау, бала мүгедектігін сауықтыруға бағытталған Қазақстан Республикасының мүмкіндіктері шектеулі балаларды «Әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетімді қолдау» заңы болып отыр. Қазақстанда және де басқа ТМД мемлекеттерінде бұл процестің құқықтық, ғылыми, оқу-әдістемелік, тәжірибелі мамандармен жетік қамтамасыз етілуі қарастырылмаған. Сондықтан, барлық балаларды жалпы білім беру процестеріне толық енгізу және әлеуметтік бейімделуге, жасына, жынысына, шығу тегіне, дініне, экономикалық статусына қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға; отбасыларын белсенді қатыстыру, баланың дұрыс дамуына педагогикалық және әлеуметтік қажеттіліктерін арнайы қолдау, баланың ғана емес, ортаның балалардың жеке ерекшелігіне және білімдік қажеттіліктеріне бейімделуі, яғни, жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат.

- жалпы білім беру мекемелерінде инклюзивті білім беру арқылы әлеуметтік-педагогикалық кәсіби қызметін дамытып, дарытуға мүмкіндік беретін болашақ мұғалімдердің құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту.

- балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге оқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру;

- арнайы қажеттілігі бар балалар үшін мектептерде, мекемелерде жағдай туғызып, оларды жалпы білім беру жүйесіне қосу.

4. 
   Пәннің негізгі міндеті
   

- ақпараттық-қатынастық технологиялар арқылы мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беру жүйесін жетілдіру

- арнайы қажеттілігі бар балалар үшін мектептерде, мекемелерде жағдай туғызып, оларды жалпы білім беру жүйесіне қосу.
1.5. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер білуге тиіс :

- білім жүйесіндегі дамытудың заманауи стратегиясын;

- инклюзивті білім берудің басты мақсаты мен ұғымдарын;

- инклюзивті білім берудегі педагогика мен психологияның категориялық аппаратын;

- инклюзивті білім берудің даму ошақтарын;

- инклюзивті білім берудің басты отандық және шетелдік тұжырымдамаларын;

- инклюзивті білім берудің мазмұнын, құрылымын, қайшылығын және қисынын;

- инклюзивті білім берудің заманауи инновациялық және авторлық білім беру тұжырымдамаларын;

- инклюзивті білім беру ортасында мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беру мен тәрбиедегі жалпы сұрақтарды;

- білім берудің психологиялық - педагогикалық практикасындағы инновациялық технологияларды қолдану ерекшеліктерін.

- инклюзивті білім берудегі көкейкесті мәселені таңдай білу дағдысын қалыптастыру жолдарын;

- өздігімен іздену, зерттеу және өзекті мәселені шеше білу дағдысын;

-мүмкіндігі шектеулі балалар отбасының әлеуметтік-педагогикалық проблемаларын зерттеп білу және оларды шешуді.

1.6 Пререквизиттер:

Педагогикалық мамандыққа кіріспе, педагогика, психология, дидактика, тәрбие жұмысының теориясы және әдістемесі.

Инклюзивті білім беру жағдайында жеке пәндерді оқыту әдістемесі.

2. Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу

3. Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулары

1. Инклюзивті білім берудің ерекшелігі.

2. Инклюзивті білім берудің мазмұны, құрылымы, қайшылығы және қисыны.

Әдебиеттер тізімі:

Ж.Жанділдаева. Инклюзивті білім беру мазмұны. // Қазақстан мектебі, 2011, №7, 60-61 б.

7.К.Жарықбаев. Инклюзивті білім берудің мазмұны қандай? // Мектептегі психология, 2010, №5,18-20 б.

II. Жалпы білім беретін мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балаларға мінездеме беріп, инклюзивті білім беруге енгізу.

1. 
   Баланың жеке дара қасиеттерін ,ескере білу, оқыту, тәрбиелеу, еңбекке және мамандыққа даярлау.
   
2. 
   Инклюзивті оқытудың базалық құқық құжаты дамуында қандай да бір ауытқуы бар балаларға нәтижелі көмек құру. Кеміс балалардың психологиясы мен педагогикасы.
   

« История сурдопедагогики» А.Г. Басова, С.Ф. Егоров Москва Просвещение 1989 год.

« Обучение и воспитание глухих детей» под.ред. С.А.Зыкова Москва «Слепоглухонемые дети» А.И.Мещеряков Москва Педагогика 1974 год.

III. Жалпы білім беретін мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беру үрдісінде теориялық жағынан ықпал ету.

1. Дамуында мүмкіндіктері шектеулі балалардың білім алуына жағдай жасау мақсатында қызметті кадрлармен тиімді қамтамасыз ету

Арнайы білім беру бағдарламалары бойынша мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту.

3. 
   Жалпы білім беру мекемелерінде мүмкіндіктері шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеуді табысты ұйымдастырудың жағдайы.
   

Певзнер М.С. «Об отборе детей с временной задержкой темпа психического развития и стойкими церебрастеническими состояниями в специальные классы». // Дефектология, 2003, №6.

«Тілашар - Логопед» журналы №2(08) 2011 жыл.

№1, 2011 жыл, «Мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеудегі тиімділігін арттыру жолдарындағы» тақырыптарға арналған облыстық ғылыми-практикалық семинар материалдары.

1. 
   Жалпы білім беретін мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балалардың жұмыс орнын оңтайлы ұйымдастыру.
   
2. 
   Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрлігінің м.а. бұйрығымен бекітілген санитарлық ережесі.
   

1. Инклюзивті білім беруді іске асырып жатқан елдерде қарастырып отырған категориядағы балалардың даму деңгейін саралау.

2. Мүгедектердің құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерін қорғау саласындағы шетелдік заңнама.

Әдебиеттер тізімі:

Инклюзивное образование за рубежом -От мечты к реальности

Обзор материалов специального выпуска журнала «International Journal of Inclusive Education»

Н. С. Грозная, координатор редакционно-издательской деятельности Даунсайд Ап.

«Мүгедектердiң құқықтары туралы» конвенция.

1. 
   Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының (2012.09.01. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен) 8-бабы «Білім беру саласындағы мемлекеттік кепілдіктер»
   
2. 
   Қазақстан Республикасының «Кемтар балаларды әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы» 2002 жылғы 11 шілдедегі № 343-ІІ Заңы.
   

1. 
   Мүмкіндігі шектеулі балаларға көрсетілетін әлеуметтік, медициналық және педагогикалық көмектің жаңа жолдары.
   
2. 
   мүмкіндігі шектеулі оқушылардың білім алуына кедергісіз аймақтар қалыптастыру.
   

1. 
   Қазақстан Республикасының Білім беруді дамытудың 2011-2020ж. арналған бағдарламасы.
   
2. 
   Бала Құқықтары туралы Конвенция.
   

Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау министірінің «Ерте жастағы балалардағы психологиялық-физиологиялық ауытқушылықтарын скринингін ұйымдастыру ережелерін бекіту туралы» 29.01.2003 жылы шыққан заңы.

1. 
   Мүмкіндігі шектеулі оқушыларды үйден оқытуды жаңа технологиялар көмегімен ұйымдастыру
   
2. 
   Мүгедек балаларды оқытуды ұйымдастырудың негізгі принциптері.
   

Ә. Ермағамбет. // «Психикалық дамуы тежелген балалардың психологиялық-педагогикалық сипаттамасы». // Дефектология, 2008, №4.

1. Шетелдегі инклюзивті білім берудің деңгейі.

2. Әлемдік практикада мүгедектердің білім деңгейі мен олардың қоғамдық өмірге қатысу деңгейі.
Әдебиеттер тізімі:
Адамның дамуы туралы ұлттық есеп- 2009 жыл. ОҚШАУЛАНУДАН ТЕҢДІККЕ ҚАРАЙ: ҚАЗАҚСТАНДА МҮГЕДЕКТЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ.

Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. www.egov.kz.

Дзюбаева Т.В., Бердалина А.У., Хафизова К.М. Особенности обучения вклассах ЗПР. // Психология в школе 2010 , №5(29) 34-37 б.

Инклюзивное образование за рубежом -От мечты к реальности

Обзор материалов специального выпуска журнала «International Journal of Inclusive Education»

Н. С. Грозная, координатор редакционно-издательской деятельности Даунсайд Ап.

Инклюзивті білім берудің ерекшелігі.

Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады.. Инклюзивті оқыту- барлық балаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өміріне белсене қатысуға мүмкіндік береді.
2-тақырып. Инклюзивті білім берудің халықаралық тәжірибесі.

Инклюзивті білім берудің халықаралық тәжірибесі .

Ресейдегі инклюзивті білім беру.

Америка Құрама Штаттарында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту. Арнайы білім беруді Швецияда ұйымдастыру.

Арнайы білім беруді Францияда ұйымдастыру.

Арнайы білім беруді Италияда ұйымдастыру.

Бала жас болған сайын оның шаршаған белгілеріде ерте пайда болады. Сонымен, 5-6 жастағы балалар үшін уақыт 10-15 минут құрайды. Бұл жастағы балалардың қызмет ету мүмкіншілігі өте аз. 7-12 жастағы балалар үшін компьютерлік сабақтардың үздіксіз ұзақтылығы – 20 минут, ал олардан үлкен балаларға – жарты сағаттан аспау керек. Сабақтың ұзақтылығында балалар мен жасөспірімдердің көру және жалпы шаршау белгілері пайда болады. Егер балада неврологиялық бұзылуы, тырысқақ реакциясы, көру қабілеті бұзылу бар балаға компьютерлік сабақтар туралы сұрақты сақтықпен шешу керек, өйкені компьютер денсаулығына байланысты осы барлық ауытқуларды күшейтуі мүмкін. Екінші ереже — жұмыс орнын оңтайлы ұйымдастыру. Ең алдымен, компьютер экранына сол жақтан жарық түсетіндей етіп орналастыру керек. Экранның жарықтығына қарамастан сабақ қараңғы емес, жақсы жарық комната өту қажет. Компьютермен жұмыс істеу орнына сол жақтан, табиғи жарық бір бүйірден түсетіндей етіп орналасуы керек. Компьютерді қолданушының алыс арақашықтыққа көзқарасты ауыстыру мүмкіншілігі бар кезде жұмыс орны сәтті орналасқаны болып табылатыны — жұмыс уақытында көру жүйесінің жеңілдету ең бір тиімді әдісі.

ҚР «ҚР Балалардың құқықтары туралы» Заңы, 2002 ж.;

2011-2020 жылдарға арналған ҚР Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы;

2011-2015 жылдарға арналған ҚР Білім және ғылым министрлігінің Стратегиялық жоспары;

2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 Мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты;

ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2012 жылғы 8 қарашадағы «Қазақстан Республикасында бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» № 500 бұйрығы;

Тапсырма. Инклюзивті білім берудің ерекшелігі.

Тапсырма. Инклюзивті оқыту арқылы барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеріп, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім үрдісін дамыту шаралары.

Тапсырма. Мүмкіндігі шектеулі оқушылармен логопед, психолог, әлеуметтік педагог пен медициналық қызметкердің жұмыс істеу жүйесі.

Тапсырма. Ресейде мүгедек балаларды оқытудың инклюзивті білім беруден басқа да нұсқалалары туралы мәлімет. (2сағ).

Интернат-үйлер»; үйден оқыту; қашықтықтан оқыту

Тапсырма. Оқытуға қабілетсіз балаларды анықтау жолдары (2сағ).

Векслер тесті. Вудкоктың тесті. Бендер тесті. «Сеган тақтасы».
СӨЖ № 6

Тапсырма. Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері. Мүгедек балаларды оқытуды ұйымдастырудың негізгі принциптері. (3сағ).

Тапсырма. Кемтар балаларды қамқорлаудың жаңа жолдары.

Мүмкіндігі шектеулі балаларға көрсетілетін әлеуметтік, медициналық және педагогикалық көмек.

СӨЖ № 8

Тапсырма. Қазақстан Республикасында инклюзивті білім беруді дамыту қажеттілігін негіздеу. (1сағ).

6. 
   Баға қою саясаты
   

• 
  Дәріс сабағына қатысу төмендегідей бағаланады:
  
• 
  дәріс сабағы – 0 баллға тең.
  
• 
  Тәжірибелік сабақтың жауабы – 15 баллмен бағаланады.
  
• 
  ОСӨЖ бірінші және екінші аттестацияда екі реттен тапсырылады – 20, 25 балл.
  

• 
  СӨЖ-де бірінші және екінші аттестацияда екі реттен тапсырылады – 60,60 балл.
  

1. Руководящие принципы политики в области инклюзивного образования. Париж, ЮНЕСКО, 2009г

2. Бгажнокова И.М. «Школа для детей с нарушениями интеллекта: тенденции перспективы развития» Дефектология 2004ж

3. Жарықбаев Қ. Жалпы психология, 2000

4. Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау туралы. ҚР 2002ж №343 заңы

5. Қазақстан Республикасының Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарына арналған мемлекеттік бағдарламасы.-Астана, 2010.

6. Саламан Декларациясы ЮНЕСКО 1994 ж


Қосымша әдебиеттер:
1.Білім туралы – Қазақстан Республикасының Заңы.- Астана, 2007

2.Қазақстан-2030, Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы. Алматы:Білім, 1998, 96 б.

3. Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. www.egov.kz.

4.Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау туралы. ҚР 2002ж №343 заңы

5. Концепция развития инклюзивного образование в РК. www.egov.kz.

6.Ж.Жанділдаева. Инклюзивті білім беру мазмұны. // Қазақстан мектебі, 2011, №7, 60-61 б.

7.К.Жарықбаев. Инклюзивті білім берудің мазмұны қандай? // Мектептегі психология, 2010, №5,18-20 б.

8.Дзюбаева Т.В., Бердалина А.У., Хафизова К.М. Особенности обучения вклассах ЗПР. // Психология в школе 2010 , №5(29) 34-37 б.

9. Білім берудегі менеджмент // - Алматы, 2010. №2, 27-31б.

10.Ахмедалиева, Д. У. Мүмкіндіктері шектеулі балалармен жұмысты ұйымдастыру // Әлеуметтік педагог. - 2010.-№1. - . 15-17