Биологиядық мембрана аркылы пассивті тасымалдану. Нернст-Планк теңдеуі.Активті тасымалдану Уссинг тэжірибесі. Электронды-иондық насостар

Тірі биологиялық система – бұл ашық система, сондықтан биологиялық мембрана арқылы заттардың тасымалдануы - өмірлік керек жағдай. Мембрана арқылы заттардың тасымалдануымен жасушадағы метаболизм процесі, биоэнергетикалық процесстер, биопотенциалдардың пайда болуы, нерв импульсінің генерациялануы, т.б. тығыз байланысты. Биомембрана арқылы заттардың тасымалданының бұзылуы әр түрлі патологиялық ауруларға әкеліп соғады, оларды емдеу процесі дәрілердің жасушалық мембрана арқылы өтуімен тығыз байланысты. Дәрілік препараттардың эффективтілігі негізінен осы мембрана арқылы олардың өтімділігіне байланысты болады.

Заттардың тасымалдануын анықтауда электрохимиялық потенциал ұғымы маңызды роль атқарады.

Берілген дененің μ_х – химиялық потенциалы деп – сан жағынан Гиббс энергиясына тең осы заттың бір моліне келетін шаманы айтады.

Математикалық түрде химиялық потенциал температура мен қысым және басқа да заттардың мөлшері тұрақты кезде Гиббс энергиясынан (G) заттың K – мөлшері арқылы алынған жеке туындысына тең болады. m₁(ℓ≠k)

(1)

Араластырылған С-концентрациясы бар заттың ерітіндісі үшін

Мұндағы μ₀ – стандарттық химиялық потенциал, ол берілген заттың концентрациясы 1- моль/л ерітіндідегі химиялық потенциалы.

Электрохимиялық потенциал деп электр өрісіне орналастырылған берілген заттың бір моліне тең Гиббс энергиясының шамасын айтады.

Араластырылған ерітінді үшін

Мұндағы: F = 96500 Кл/моль – Фарадей саны

Z - электролиттегі ионның заряды

φ - электр өрісінің потенциалы

T - температура

Биологиялық мембрана арқылы заттардың тасымалдануын екі негізгі түрге бөлуге болады.

1. Пассивті 2. Активті

Пассивті транспорт /тасымалдану/ - бұл заттардың электрохимиялық потенциалы көп жерінен оның аз жеріне тасымалдануы.

Пассивті