«Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқтық», «Көп қорқытады да, терең батыра алады» деген аталар аманаты тағы да бар екенін білдіреміз.
Ата жолы - Керуеншілеріне насихат
Қиямет мезгілінің негізгі белгісі болып уақыттың қысқартынын пайғамбарымыз ескерткен екен. Ал уақыт қалай қысқаратынын және соған байланысты ықылым (климат) өзгерістерге түсетінін ғылымда дәлелдеп, қазіргі таңдағы бірде жер беті жылып кеті десе, кейбіреулері суып кетті,- деп жатқан ақпарттар да осы қияметтік кейбір жеке пенделерге, тұтас мемлекеттерге келген ауыр жағдай мен және жеке иманды адамзат баласына келіп жатқан ерекше құбылыс жаратқаның рахметімен көрнісін тауып жатқаны да сөзсіз. Бұл қияметтік өтпелі кезеңнің әлем кеңістігі теріс ақпараттар мен іске амалға айналған уақыттың ішіндегі ақ қара қуаттарының арасындағы қағтығыстан үш түрлі қозғалыстық негізден пайда болады. Сонымен негізгі Алланың құдірет қолы дегеніміз барлығын қамтып тұрған кеңістік ішіндегі бейнеленген тәңірлік сипаты уақыт болып, осы уақытқа барлық жартылыс нәрселері тікелей мерзімдік себеппен, өлімен, тозу, қирау, қайта туылу, жаратылымен байланып қойылған. Сондықтан осы құдіретті уақыттың тұтас бір дәуірлік кезеңінің білімін заман деп атап, ал ішкі қозғалыс себептерін, әрбір жанды жартылыс егелерінің және адамзат жанына тікелей қатысты мезгілдік сипатын және барлық үкімдермен қозғалыс себептернің кітаптарын оқып, намаздарын орындайтын адамзаттың екі арлық жұбын, көмес бейнелер, қозғалыс егелері денелерден тұратын, түс, аян, уақи-аят болып оқиғалармен көрініп, оқылытын кітаптар негізі болған құран кітабын жалпы аруақ деп атаған жөн. Және бұл кітаптар жүйесін, адамзаттың бейнеленген қуаттарға айналған құрандарының да саны, өлшемі болып оны 47-Мұхаммед деп атайтынын да естен шығармаңыз. Қазіргі таңда жер өз өсінен ауытқып және соған байланысты жер өрісінің айналымы, жер тербелісі де жиілеп, уақыт ішіндегі мезгілдік сипаты қуаттарының қозғалыстық, ағымдық жылдамдығы да шапшаңдауымен, ақпартық нұрдың жер бетінен түсуімен бүкіл өліктердің аруақтарының тез жетіліп, өсіп жатқанын және оны біз аңғармағанмен табиғатта неше түрлі құбылыстардың пайда болып жатқаны осыған дәлел бола алады. Сондықтан мұндай бір жылдық уақиғалардың бір күнге немесе бір сағтың ішінде орындалатыг мезгіліді қияметтік деп атайтынын да білгендеріңіз жөн. Олай болса, қиямет мезгіліне тән түрлі себептік жағдайлармен өлілер тіріліп, табиғат, жан-жануарлар әлемі де түрленіп, өзгерістер пайда болуымен бірге жақсылық та жаманшылықта тең дәрежеде көбейіп, күн санап өсіп келеді. Барлық әлемдік қозғалыс адамзат жанына, түрленуіне тәуелді болып, аруақтардың жандарының көтеріліп, көк мүлкіне әсер беруінен және жаннаттардан, жұлдыздардан жерге нұрдың жауыуынан адамзаттың ойлау қабілеті де рухы, жаны да қияметтік екінші жағдайға өте бастауы да сөзсіз. Сондықтан адамзаттың да осыған байланысты сәулелік, өрістік сипаттары өзгеріске түсіп, жер анадан бөлінген ерекше пайдалы, зиянды сәулелердің әсерінен де, ішкі дүниемізде де өзгерістер және бос кеңістіктер де пайда болып, жалпы тағдырымызға да қаласақ та, қаламасақ та осы бос кеңістердің толтыруымен; оң, теріс өзгерістер жүріп, яғни кітаптар ашылып, оқылып жанға жүктеліп, қиямет мезгілінің ақпараттық соғысының әлемдік деңгейде жүріп жатқанын біле бермейміз. Бұған нақты ғылымдық дәлел күн бетінің 6-дағы да жойылып, күн қызуының сәулелік сипаты артуымен, 1640-1710 жылдары да осындай жағдайдың 70-жыл бойы әлем халқы сынаққа түскені, жер әлемінің ыстықтық, суықтық алмасымы өзгеріске түсуімен және түрлі обалармен, аштықтармен, апаттармен белгілі болғаны тарихта мәлім екенін білгеніңіз жөн. Сонымен біздің заманымыздағы қияметтік жағдай өткен ғасырдың аяқ жағынан басталып әлем халқы қосымша жүктелумен және әрбір жыл өткен сайын, бұл жүктердің салмағы да ауырлап, оған төзе алмаған, көтере алмағандар арғы бетке, шамасына қарай жүктеліп, ақтала алғандар бақытты өмірдің дәмін татып киелі, қаны таза ұрпақтарды болашаққа лайық тәрбиелеуге кірісіп кеткендер де арамызда жеткілікті. Ал бұл қияметтік жағдай қазақ жерінде жақсылықтан нәр алып, Ақ ұлдың көш бастауымен керуен жүріп, бірақ жол торыған өз ағайындарымыздың сынақ болып, ниеттердің, сенімнің сыналуы да, иманның зейнетелуі мен оны кімнің қайда жұмсап, қандай қазына жинағанын халықтың түсініп және қазақ руханиятының, тілінің әлемдік жағдайда алдыңғы көш басына көтерілетін заман да жақын қалғаны хақ. Бұл жағдайда қанша көктен кесектер түсіп, түрлі жағдайлармен сыналғанмен жүрегі мөрленіп, құлақ көздері созылған қандай да болсын ғұлама ғалым немесе «хазірет, сопы» болсын, өз сенімін қайта түзеуге шамасы жетпейтіні де хақ. Сондықтан мұндай пенделерді Абай атамыз ; «Тәкледи иман келтірушілер», кітаптан оқып, молдалардан үйреніп соған сенумен ақылы тұзаққа түсіп, мың кісі мың түрлі амал қылса да, өз бетінен қайтапайтындар,-деп суреттеп көрсеткен. Енді тек ата-жолында құдайдың хикметтерінен өтіп, жүрегіне иман дәні себілгендер үшін ғана түсінікті болатын мынадай аз ғана мысал бере кетейін; Он жыл көлемінде бір мешітте жұма оқып, бір имамның ғана пәтуа пікірін естіп және көптеген кітаптарды; «Әулиеге зираттап құрбан шалу, серік қосу» яғни жынмен жүктелу және ата жолы істерін меңгергендер, шерік қосушылар яғни рухын, жанын араммен былғағандар дегендей пәтуаларға 4-5 рет ашық қарсы болғаным да бар. Және кейбір масхаб ғалымдарының інжіл және тәурат кітаптарын маңызын жойған, адасқан деген пәтуаларына да ашық қарсылық білдіріп және жазыған еңбектерімнің кейбіреулерін беріп ақырында;-Бұндай еңбекті біз жабылып оқып түсінбедік, сіз маған үнемі қарсы шығасыз, біз сендерді яғни ата жолдық ордаларды да тексеруге құқымыз бар және соталған тиым салынған қауымсыңдар,-дегендей ашық айыптаудан кейін; «Сен тимесең мен тимен бадырақ көз» деп мүлде пікір айтуды доғарып, жұма намазымызды орындап, айтқан теріс пікірлерді дереу ұмытуға тырысып келе жатқан жайым болды. Сонымен ораза айында әдеттегідей құранды жатқа білетін қариларды алдырып қатым құранды тарауих намазымен бірге оқытқан әрекетінен кейін, қариларды тасуға жалдаған жүргізушісі жол апатына ұшырап, сонан 1-апта емханаға жатып шығып, артынан қайта жалғастырған еді. Бұл жолы да жүргізушінің өзі, мешіт «намазханы» мас күйінде жолды кесіп өтіп бара жатқан пендені қағып, арты өлімен аяқталып әйтеуір кешірім сұрап, ораза айының шапағатымен әзер құтылған еді. Сол жағдайды баяндап имамыздың; «Осы қатым құран түсіруді тоқтатсақ деп ойладық, бірақ мұндай Алланың сынағынан өткен де дұрыс» деген пәтуасына енді іштей қарсылық білдіріп; «Құранды түгел жатап оқуға болмайтынын және оны аруақтың ескерумен дәлелдегенімді, мұндай пайғамбар өсиеті, әулиеріміздің ісінен теріс әрекеттереді тоқтатудың абазал екенін» айтып ескертпек болып, бірақ пікірімді ашық білдіруге өзімді тежеп, жастардан сөз естіп қалармын тыныш отырайын деп тоқтаттым. Бірақ енді мұндай ашық білдірілген адасқадығын ескерткен; Раббымыздың белгісіне мән бермей, енді имамыз өзі көлгімен қариларды тасып, ақыры құранды басынан аяғына дейін түгел зорлап оқытумен тарауих намазын аяқтады. Сонымен нәтижесінде құрбан айында алғашқы он күндігінде имаммыздың үйі отқа оранып; «Түтінсіз от жіберемін, бәрәбір құтыла алмайсыңдар!» деген үкімі түсіп, әйтеуір бала шағасы аман қалды. Бұл нені білдіреді? Масхаб имамдарының ұстанған бағытының және масхабтың жол емес екенін, көптеген амалдарының және құранды түгел жаттап, қарилықты меңгеру, өлеңмен тарауих намазын оқу, сияқты да масхабтық көптеген әрекеттердің иман келтіруге қайшы екендігіне ашық белгі түскені хақ. Бұндай жағдайда масхаб имам, дін ғалымдарымыздың дін сенімдері болғанымен, ал имандарының мұндай апаттардан құтқаруға әлсіз немесе жоқ екенін білдіріп және дін ниеттерінің де қайшылықтарын ескертіп, барлық қазақ дін муфтиятына және дін істеріне де келген сынақтың да түскенін білдіреді. Бұндай құрбан айында және алғашқы 10-күнінде от арқылы білдірілген; «Ыбырайым жолына қарсы тұрдың!» деген ірі белгінің түскеніне мән бермей және енді әрі қарай бұл масхабтық адасушылыққа дем беріп, қолдау көрсеткен, барлық ел басшыларының, жазушы, тілші, сөзші баспасөз мамандарының да, сөз бақшасы үйінің болмаса жан қоралары отқа оранатынын ашық ескертілді. Әрине мұндай жағдайда егер менің орнымда олар болса; «Көрдің бе, біздің сөзімізді құдайдың қалай қорғайтынын» деп, өз жамағатарын сүйішілейтін, баспасөз ақпарат бетерінде жабылып жазатын да еді. Мен керісінше; «Неге тағы да ескертпедім, айтуым керек еді?» деп іштей өкіндім және әйтеуір қолда барымен жамағаттың жинап жатқан асарына қосылып, жаратқаннан жеңілдігін сұрадым. Қанша дегенмен мешіттің қалыптасуына, ыстық суығына көніп, халықтың құлшылығына жағдай жасап, әйтеуір сенім жолында ниетіміз бір, ал ұлттық негізгі жартылыстық иманымыз ұқсас екені де растық. Сондықтан бұл белгіні жариялаудың да себебі, енді осындай жоғарыдағы басшылардың, және сырттан келген азғырушылардың көмегімен сынаққа түсіп жатқан, дін қандас- қарындастарымыздың және бұл жағдайдың; «Жұт жеті ағайынды» болып, жан ұяларынан да енді құрбандықтар алуымен белең алатынын, қияметтік сынақтардың екінші жұбы; «Отсыз түтіннің де» тұманмен иіс болып бірге келіп, адам тәндерінде, рухында бекіп жатқанын, жанын іштей жейтін кеміргіштерге айналып, азапқа салатынын да, бұдан әрбір аруаққа жандық, рухтық құран кітаптарына қарсы шыққан барлық ел басшы, сөз басшыдан бастап, дін имамдарымен, «хазірет, сопылармен» бүкіл ел тұрғындарына, ортақ сынақ екенін ескертіп, керісінше пайғамбарымыздың; «Зұлымдыққа түскендерді құтқарыңдар!» деген өсиетін орындауға тырысып амал қылған абзал болар еді. Осы ескертулерді әрбір дін имамдары, аруаққа қарсы болған ел тұрғындары түгелдей хабарланып танысқаны да абзал болар еді. Мүмкін араларында жүректерінде тағдырдан берілген ұлтық иман дәнін жоғалтпағандар болып, алдында тұрған қайғы-қасіретерін аянмен аруақтан ескертілер. Ал, өкінішке орай көптеген аруаққа, Алланың құдіретті қолының денесіне, орындаушы себептеріне, бенелеген Құран-кітаптарына қарсы тұрып, ашық ата жолын мазақтауға үлесін ерекше қосқандарға Құдайдың соты басталып, аруақтық кітаптары ашылып, қандай алтын берсе де құтыла алмайтын жағдайға түскені де хақ. Сондықтан болашақта ондай Құдай жазасын бергендерге де, қандай ашық зұлымдық істесе де табалаудан, мысқылдаудан да аулақ болғаныңыз жөн. Керісінше «Құдай аясын» деп тілеңіз! Сондықтан да қазіргі таңдағы ата жолында ниеттің қарапайым ғана түрі болған, кім қандай айып тағып, кінәлап, мазаққа айналдырса да, өз ағайынын, дін қандасын жер есіктеріне жалғап, ең болмаса табанына таңба алуға, алдап та болса мәжбүрлеу керек, азаптарына бір пендені болса да жеңілдетіп, құрбандықтың қанымен тағдырын тазалап, зұлымдықтарынан, қосылған шеріктерінен арашалау керек. Бұл жағдайдың қазақ елінде тарихи шежіреміздің, дін ұстанымыздың шарты болғандығына дәлелді; «Кеш мезгіл, келе жатты екі кісі, Сөйлесіп, кеңесерлік болып ісі. Арсылдап бір ит шығып қақпа астынан, Бөлінді екеуінің әңгімесі. Жүгірді және бір ит соны көріп, Артынан тағы ит шықты оған еріп. Жиылды сол арада қырық елу ит, Бірінің даусын естіп, бірі келіп. Біреуі жүргіншінің сонда тұрып, Ойлады қуалауға таспен ұрып. Жолдасы жанындағы оған айтты: Қарама, не қыласың мойын бұрып. Өшігер олар қайта мұнан жаман, Тыймассың кесек атып, лақтырып. Үндемей жайымызға жүре берсек Өздері қояр әлі үріп-үріп. Бұл сөзді екеуі де қабыл етті, Иттерден қырық елудей қадам өтті. Басылып бірте бірте дауыстары, Кешікпей алды-алдына тарап кеті. Тағы да бір сөз айтар келді ретім, Жаратқан түрлі мінез құдіретім! Біреудің малын яки бағып күндеп, Күншілдер жоқ па шулап итше үретін Күндесін, шуылдасын, қылсын өсек, Етпелік сөйлеп жүр деп сөзін есеп. Иттердей үріп-үріп тарап кеткен, Қояды шулап-шулап, үндемесек. (Міржақып Дулат ұлы.) Сондықтан «Сабыр түбі сары алтын» дегендей атамыздың өсиетін жадымызға тоқып алып бір мысқал болса да халық басына келіп жатқан жүкті жеңілдетуге жұмылғанмыз жөн. Абай атамыздың «Жаманға қарап жақсы болмайды, жақсыға теңеліп жақсы болады да» деген өсиетіне ескерсек, жаманға қарап дінді бағалау, жаманға қарап өзін дәрежелеу, пенделік иттердің тірлігі ғана болып шығады. Баспасөз, теле арна беттерінде де осындай ата-жолында, еліміздің салтында кездесетін төменгі топтардың сәл ғана қате болған қылықтары бүкіл руханият негізімізге орасан зиянын тигізіп, тажалдық топтардың халықты азғыруға ашық пайдаланып жүргенін білгендеріңіз жөн. Жақында ата жолына барып, бір сұңқардан зияратауға артық ақша талап еткенінен зұлымдыққа түскенмін,-дегендей пәтуамен хабар теле арнасындағы «Біз» деген бағдарламадан тағы шайтан адамдарының әрекеті халыққа жария болды. Осы жағдайды көре сала, жазбаларымды алып, Алматыдағы Хабар орталығына барып, Құдай оны қайдан Астанадан айдап әкелгенін сол Рахат атты жүргізушімен кездесіп; «Егер миллион қазақ жаман, арсыз болса, онда бүкіл қазақ және ұлтық дәстүріміз дін ұстанымыз дұрыс болмағыны ма? Көшеден өзінің де кім екенін ажыратып, ұлтын танымаған шайтандарды ұстап алып, пәтуасын халыққа жариялап, мазақ болғандарыңды қашан қоясыңдар? Ата жолы дегеніміз Алла жолын, аманат пен уәдесін орындаған барлық пайғамбарлар жолын жалғастырған әулиелеріміздің жолы, рухани байлығымыздың өзі емес пе?» деп сауал қойдым. Ол: «Бұл мемлекетіміздің ұстанымы» деп ақталды. Және жүре сөйлесіп, өздерінің бағытын дұрыстығын, үстемдігін қылығымен-ақ білдірді. Енді оларға тікелей халықтың пікірін жеткізу де мүмкін емес екені қазақ тілі түгіл, өзінің адамдық парқын, кім екенін, не үшін өмірге келгенін ұмытып қалған қатынға, көшеде кездескен жастарға, мастарға жын-шайтандары қосылып кеткендерге, ата-жолын пайғамбарымыздың бейнелеген құранын бағалатудан кімдерге пайдалы? Және көшеден іздеп тауып алған араммен жүктеліп жынданғандары өз міндетін (ролін) дұрыс ойнай алмай жатқаны халыққа ашық белгілі болмас үшін, мүмкін жындыханадан барып алса, дұрыс болар еді, деген ақыл берсек, олардың ішінде небір дарынды әртістердің бар екенін және олардың ойлаған мақсат, мүделерінен де асыра орындап бере алатынын; осындай ауырғандарды 10-даған жыл зертеген тәжрибемізден белгілі болғаны сөзсіз. 7-8 жылдан бері ата жолы қандай болатынын көрсетейік келіңдер, зертеңдер деп шақырғанға қайсың құлақ астыңдар? Үйде отырып-ақ, осындай ата-жолын даттап жүрген барлық ғалым, ел басқарушы, тілшілердің рухани ауруын, тағдырындағы күнәлік сынақтарын, жасырын істеген қылмыстарын, алған параларын аруақтан сұрап, болмаса өздеріңнің тазармаған жындарыңнан сұрап, халыққа жария қылып, ғаламторға жасырын таратып жіберіп зұлымдыққа, зұлымдықпен жауап берсек не болар еді? Әрине бұл адамгершілікке де дәстүрімізге де, иманға да қайшы болып, сондықтан амал жоқ олар сияқты тажалдық әрекетке барудың да қажеті жоқ. «Таспен атқанды аспен ат!» деп аманат қалдырған аталарымыз. Нағыз Ата жолындағылар аталар аманатын, ұлттық салтын бұзбаумен ғана ерекшеленеді. Енді осындай халыққа келіп жатқан қасіретті дайындаушылардың кімдер екенін, тажалдардың мекені қайда екенін, өзіңіз болжап, анықтап көріңіз. Бұндай әрекеттермен тажалдардың қылығы ел басшымызға да үлкен қауіп төндіріп, әдейі бүкіл қазақтың абыройын айрандай төгуге, ақиқаттың ақталатынын біліп, әлем халықының алдында сондай көрегендікпен қапайым аяғының астына қарамағандығын әшкере қылып, әдейі масқараға айналдырып, кек алуға ұйымдастырылып жасалып жатқан әрекеттер екені де хақ. Ал ата жолының ішіндегі осындай армыздағы жүрген шайтан жамғатарының әрекеттіне себеп болған, дінсіз қылықтармен, көптеген ақылы толмаған жастармен, шайтанға қызмет қылған қатындардың аруақтың атын жамылып, жалған көріпкелдікпен, емшілікпен айналысқан әрекеттерімен ашық күресіп, халыққа өзіміз әшкерлегеніміз де ақылға, дінге де лайық болар еді. Енді осы ата-жолына да келген тажалдық әрекеттің негізі де, әрбір орданы жеке-жеке құжат алып, бір-біріне қоспай және оны басқарған аққу, сұңқарлардың халық садақасымен жүктеліп, жүректерінің жабылып, аяндарының тоқтауына әкеліп соқтырған, құрбандық малдарымен, сауаптарымен жинаған қасиет, діл білімі болып қалыптасатын, ұрпақтарына мұра, мирас өздеріне ғұмыр мықты тағдыр болып қалыптастын иман байлықтарын, дүние байлықтарына, өткінші қызық мақтандарға айырбастап алудан ата-жолының да жалпы сынағы пайда болды. Ал, пайғамбарымыздың өзі Раббымыздан; «Енді садақаларын ал, бата беріп тазарт!» деген үкімі келмейінше, елден жиналған садақадан тамақ алуға да пайдаланбаған, сүннеттік үлгісі қалған. Масхаб, мүфтият, мешіттер негізінде де дін ұстанған ағайын, бауыр, имамдарымыздың осындай садақамен тіршілігін айырудан құлақтары созылып, жүректері жабылғаннан қарапайым құран аяттарын да теріске алып зұлымдыққа түскен себебі де, осындай халықтың мұң мұқтажынан, ауруларынан түскен пара-ақшамен артық жүктелуден және тек мешітерде отырып тілмен ғана ианның көлігі болатын; «Тіл»-«Ек» қуаттарын жинаумен ғана айналысудан пайда болып жатырғанын білсеңіздер абзал болар еді. «Тіл»-ді жер ана есіктерінен, аналарымыздың зияратарынан. ал «Ек»-тің тазарған түрін тек бақсылыты меңгерген әулие баба бастарынан ғана шежіре ағашына жалғанып, толық алуға болатынын біле бермейміз. Ол үшін пайғамбарымыздың намазы болған «аяқ- талдыру», жер бетін кезіп «хажылық» (қажылық емес) жасау яғни дінді меңгеруді, намаздарды толық орындап аяқтау; «Бақ қарап қыдырды алу» деген «Бақара» және «Һұд»-11 сүресіне, 109 аятына да тікелей қатыстылығын жадыңызға тоқып қойыңыз. Сондықтан мұндай зұлымдыққа түскен дін бауырларымыздың арасында үгіт насихат жүргізіп, ордалардың өз-ара бірігіп, ортақ қор ашып, халықтан түскен артық демеушілік қаражаттарды да соған құйу арқылы аруақтардың ұлықсатымен ғана ел игілігіне, керуен жолын қалыптастыруға, жетім-жесірлердің, мұқтаждардың ғана қажетіне жұмсау керек. Тек осындай жағдайда ғана жасалған сауаптардың және берген зекет, қылған намаз амалдарға байланысты, иман байлығын көкке жинап, қиналғанда, тарыққанда ғана ғайыптан пайда болатын несбе, ризық болып мұқтаждыққа байланысты ғана жұмсалатын қазына байлық және болашақ ұрпақтардың да алдынан шығатын рухани дүние болып қалыптасады. Мұндай тарихи оқиғаның бұрынғы замандарда аталарымыз бастан кешіргенін және ата жолының бұл шарасы діндердің арасын жалғайтын,еліміздегі және әлемдегі бүкіл ұлттардың туысқандығын қалыптастыратын, әлемдік ортақ діні ісі, христян діні мен ислам дінін біріктіруге негізделген жаратқанның үкімі екенін, қиямет мезгілінің келесі бір жағдайға өтетін көпір екендігін Ғиса пайғамбарымызға түсірген нұсқаулар мен Інжіл кітабы да растайды. Інжілден; Орда-қауымдастар және міндеттері. «Қазір сендерге біраз уақыт азап шегіп, қуғын-сүргін көруге тура келгенмен, осы сөнбес үмітке қуаныңдар! Азап шегулеріңнің мақсаты-шын жүректен сенгендеріңді дәлелдеу. Жойылып кетуі мүмкін алтын (жан киімі) отқа балқытылған кезде сыналып тазаланады. Сол сияқты, алтыннан әлде қайда бағалы сенімдерің (Ақ арыстық) де бастан кешкен азаптарың арқылы сыналып, берікте шынайы екендігі дәлелденеді. Сонда Иса Масіх қайта оралып, анық көрінетін күні Құдай сендерді мадақтап, даңқ пен құрметке бөлемек. Сендер басыбайлы қызметшілер, қожайындарыңа мойынұсыныңдар; тек мейрімді де ақпейілдіктеріне ғана емес, сондай-ақ, жәбірлерлеушілеріне де толық құрмет көрсетіңдер! Кейбіреулерің әділетсіз қиналғанда Құдайдың еркі солай екенін білгендіктен азапқа төзе білсеңдер, Ол соған риза. Бірақ егер жасаған жамандақтарыңа лайықты соққыға шыдасаңдар, оның несі мақтанарлық? Ал жақсылық жасай тұра азап шегіп, соған шыдасаңдар, бұл Құдайға ұнайды. Ол сендерді сол үшінде шақырды. Мәсіхтің Өзі бізге бола азап шегіп, үлгі қалдырды, сондықтан Оның(Раббымыздың) ізімен жүруіміз керек. «Ол бірде-бір күнә жасаған да емес, аузынан өтірік шыққан да емес». Мәсіх Өзіне(Құдай еркіне, рухына) тіл тигізгендерге жаман сөз қайырмады, ағаш көрген кезде де оларды қорқытпады. Қайта, Ол ісін әділ Соттаушыға(Құдайға) тапсырды. Біз күнәнің құлдығынан құтылып, әділетті өмір сүре алуымыз үшін Мәсіх айқыш ағашта күнәларымыздың айыбын өз тәнімен көтеріп тұрды. Осылай Оның жаралары арқылы рухани дертімізден сауықтық. Өз бетімен жүріп адасып кеткен қой сияқты едіңдер, ал қазір өздеріңді бағып жетелеп, жандарыңды қорғап жүретін «Бағушыларыңа» (аруақтарыңа) қайта оралдыңдар.» «Қорыта айтқанда, бәрің өзара ниеттес, қуаныш пен қайғыға ортақтас, бір-біріңді туған бауырлардай сүйетін, қайрымды да кіш пейіл болыңдар. Жамандық жамандықпен, қорлыққа қорлықпен емес, ақ батамен жауап беріңдер. Себебі Құдай сендерді шақырғанда Өзінің ақ батасына ие болсын деп мақсат еткен еді. Егер жақсылық жасауға ынталы болсаңдар, кім сендерге нұқсан келтірмек? Тіпті әділдік үшін азап шегетін болсаңдар да, соларың арқылы жарылқанасыңдар. «Өздеріңді қорқытқандардан еш қаймықпаңдар не уайымдамаңдар!» Қайта жүректеріңнен Мәсіхке (Иманға) қасиетті Иеміз (Раббымыз) деп ерекше орын беріңдер! Іштеріңдегі үмітті (аруақты, батаны) түсіндіруді сұраған кез келген адамға жауап беруге әрдайым дайын болыңдар. Тек ілтипат құрмет танытып сөйлеңдер. Мәсіх (тазартушы аруақ, рух) жолындағы сендердің ізгі жүріс тұрыстарың туралы жаман айтып, айыптағандар өздерінің айтқандарынан ұялатындай болу үшін ар-ұждандарыңды таза ұстаңдар. Егерде жақсылық жасай тұра, азап шегулерің Құдайдың еркі болса, бұл жамандық жасап, азап шекеннен әлде қайда жақсы. Сол сияқты сендер, әйелдер, (аққулар) күйеулеріңе мойынұсыныңдар. Осылайша күйеулеріңнің кейбіреулері Құдай сөзіне (бата, аян) құлақ аспаса да, айтқан сөздеріңмен емес, игілікті мінез құлықтарыңмен оларды Мәсіхтің (Раббымыздың) иелігіне айналдырыңдар. Олар таза да ізетті мінез-құлықтарыңды көргенде ғана осылай болмақ. Сендердің көріктерің сыртқы әшекейлерге: шашты еркшелеп жинау, алтын әшекей бұйымдар тағып, көз тартарлық әдемі киімдер киюге тәуелді болмасын. Қайта, көріктерің көңілдеріңдегі көзге көрінбес ізгі қасиеттеріңнен тұрсын: мейрімді де сабырлы жан дүниелеріңнің мәңгі солмайтын көркі Құдай алдында аса бағалы. Ежелгі заманда үміттерін Құдайға артып, Оған бағышталған әйелдер өздерін дәл осылайша әшекейлеген. Солардың бірі Сара еді; ол Ыбырайымның айтқандарына құлақ асып, оны қожайыным деп атайтын. Егер сендер ешқандай қорқынышқа көнбей, адал өмір сүрсеңдер, Сараның рухани ұрпағы боласыңдар. Сол секілді сендер, күйеулер, әйелдеріңе ілтипатпен қамқорлық көрсетіп бірге өмір кешіңдер! Жан-тәндеріңнің нәзік екенін түсіне отыра, оларды ерекше қастерлей біліңдер, себебі Құдай рахым етіп сыйлаған мәңгілік өмірді сендермен бірге олар да иемденеді. Тәңірге сиынған кездеріңде ештеңе кедергі болмас үшінде осылай істеңдер!»«Ең бастысы, бауырластарым, ант етуші (қарғанушы, лағнеттеуші) болмаңдар! Көк пен жердің немесе басқа да нәрселердің атымен ант етпеңдер. Қайта, сендер «иә», «жоқ» дегенде шынмен жоқ болуға (қабыл болып кетуге) тиісті. Әйтпесе Тәңір сендерді жауапқа тартпақ. Кейбіреулерің азап шексе, онда Құдайға сиынсын, (намаз оқып, құран бағыштасын) көңілді болғанда мадақтау жырлары мен әндерді айтсын. Қайсы біреулерің ауырып қалса, қауым жетекшілерін (емшіақу, сұңқар) шақыртсын. Олар маңдайына Жаратқан Менің атынан май жағып (шырығдан,шырақ жағып, құран бағыштап) оның үстіне қолдарын жайып сиынсын (аласталсын). Сеніммен сиынғандарыңа бола Иеміз науқастың денсаулығын қайтадан қалпына келтіріп, сауықтырмақ. Егер ол күнә жасаған болса, кешірілмек. Сондықтан сауығып кету үшін, жасаған күнәларыңды бір-біріңе айтып мойындап, бір-бірің үшін сиыныңдар! Әділ адамдардың (аққу, сұңқарлардың ақ жолдың ғылымын меңгеріп ақ-әулиелік сатыға шығуы)