Жалғаудың түрлері 1-апта (жатыс септік,көптік жалғау)



Дата16.12.2022
өлшемі0,7 Mb.
#163035
Байланысты:
Т2 4 СЫНЫП 1-апта ОҚУШЫҒА


Жалғаудың түрлері
1-апта (жатыс септік,көптік жалғау)
Тақырыпқа қатысты сұрақтар:

  1. Септік жалғауы дегеніміз не?

  2. Жатыс септігінің жалғауларын атаңыз.

  3. Жалғаудың қандай түрлері бар?

  4. Көптік жалғауының түрлерін атаңыз.

Жаңа сөздер

Оңтүстік

Юг

Орталық

Центр

Солтүстік

Север

Алыс

Далеко

Батыс

Запад

Оң жақ

Правая сторона

Шығыс

Восток

Сол жақ

Левая сторона

Аудан

Район

Бұрылыс, қиылыс

Поворот, пересечение



Грамматика

Жалғаудың 4 түрі бар: көптік жалғау, септік жалғау, тәуелдік жалғау, жіктік жалғау


Септік жалғаулары сөйлемдегі сөздерді бір-бірімен байланыстырады.
Септік жалғауы заттық ұғымдағы сөздерге жалғанады.



Жатыс септігі

-да,-де,-та,-те



Оңтүстік+те,


солтүстік+те,
батыс+та,
шығыс+та

Оң жағ+ы+н+да


Сол жағ+ы+н+да
Бұрылыс+ы+н+да



Көптік жалғау
-лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер



Саяхатшы+лар


Қала+лер
Адам+дар
Өзен+дер
Қазақ+тар
Мемлекет+тер



Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңдер
Алматы - өте әдемі қала. Ол еліміздің оңтүстік – шығысында орналасқан. Алматының төрінде әйгілі «Медеу» мұзайдыны бар. Онда түрлі спорт ойындары өтеді. Қаланың ортасында әдемі алаңдар, биік ғимараттар, театрлар, цирк, музейлер орналасқан. Абай мен Байтұрсынов көшелерінің қиылысында Балуан Шолақ атындағы Спорт сарайы бар. Алматының шығыс жағында Талғар ауданы бар. Оңтсүтік-батысында Қарасай ауданы жалғасып жатыр.



1. Мәтінде қай қала туралы айтылады?
A. Алматы
B. Талғар
C. Қарасай
D. Абай

2. Мәтін бойынша мұзайдын қаланың қай бөлігінде орналасқан ?
A. ортасында
B. төрінде
C. қиылысында
D. оңтүстік-шығысында



Жаттығулар:
A) Сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Сен қайда тұрасың?
2. Сенің көшеңде ескерткіш бар ма?
3. «Медеу» мұзайдыны қай қалада?
4. Сенің ата-әжең қай қалада тұрады?
5. Қай аймақта түйені көп өсіреді?
6. Балуан Шолақ Спорт кешені қаланың қай жерінде орналасқан?
7. Атырау қаласы қайда орналасқан?
8. Жеміс-жидек қай аймақта жақсы өседі?
В) Көптік жалғау мен жатыс септігі жалғауларын табыңыз.
Бурабай – Көкшетаудағы ең әсем жер. Бурабай көлі емдік қасиетімен танымал. Суы – таза, жұмсақ, тұщы. Бурабайда демалыс орындары көп. Бурабай аудан орталығынан алыс. Адамдар Бурабайға демалу үшін барады.
С) «Әсем табиғат» тақырыбында мәтін құраңыз. Сөз саны – 20.



ҮЙ ЖҰМЫСЫ:
I
a)Сөйлемдерді көшіріп жазып, есімшелердің астын сыз, олардың етістіктің қай Берілген сөздерге көптік жалғауларын жалғап, көшіріп жазыңыз.
Қала, көше, адам, көлік, мемлекет, споршы, ойын, бұрылыс, қиылыс, орын
II
b) Қарамен берілген сөздерді қатыстырып сөйлемдер құра (дәптерге).
Қала, көше, адам, көлік, мемлекет, споршы, ойын, бұрылыс, қиылыс, орын


III
c) Суретке байланысты жатыс септігін қатыстырып, он сөйлем құраңыз.


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет