Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердi¤

41
§ 15. СЫН ЕСIМНI¤ СҐЙЛЕМДЕГI ЈЫЗМЕТI
Сын есiм сµйлемде, ±детте, аны³тауыш ³ызметiн 
ат³арады. Мысалы: 
Сѕйы³тау, ³оґыр шашыныґ ара-
сынан бас ³ѕй³асы ³ылаґданып кµрiнедi.
(
М.¡.
) деген 
сµйлемдегi 
сѕйы³тау, 
³
оґыр 
деген сын есiмдер ³ан-
дай? деген с¾ра³³а жауап берiп, аны³тауыш болып т¾р.
Сын есiмдер сµйлемде ³олданылуына ³арай баян-
дауыш та болады. Мысалы: 
С±тжанныґ пiшiнi жа-
быґ³ы.
(
С.Б.
) деген сµйлемде 
жабыґ³ы
сµзi ³андай? 
деген с¾ра³³а жауап берiп баяндауыш болып т¾р.
Сын есiм етiстiктен болІан мїшенiґ алдында келiп, 
iс-±рекетiнiґ сынын бiлдiрсе, ³алай? деген с¾ра³³а жа-
уап берiп, пысы³тауыш ³ызметiн ат³арады. Мысалы: 
Омар саба³ты жа³сы о³иды
деген сµйлемде 
жа³сы
сµзi ³алай? деген с¾ра³³а жауап берiп, пысы³тауыш бо-
лып т¾р. Сын есiмдер сµйлем iшiнде кµптiк, т±уелдiк, 
септiк жалІауларында ³олданылып, зат есiмнiґ ор-
нына ж¾мсала бередi. Мысалы: 
Жа³сыдан ³ашпа, 
жаманІа баспа 
деген сµйлемде 
жа³сыдан
деген сын 
есiм шыІыс септiгiнде (-дан), 
жаманІа
деген барыс 
септiгiнде (-
²а) т¾рып, неден?, неге? деген с¾ра³тарІа 
жауап берiп, зат есiмдердiґ ³ызметiн ат³арып т¾р.
Сын есiмнiґ сµйлем iшiнде зат есiмнiґ орнына 
ж¾мсалуын сын есiмнiґ заттануы деймiз.
ЗаттанІан сын есiмдер зат есiм с¾ра³тарына жауап 
берiп, сµйлемде бастауыш та, толы³тауыш та болады. 
Мысалы: 
Жомарт жо³тыІын, жїйрiк то³тыІын 
бiлдiрмес. ¡дептiге елiкте, ±депсiзден жирен
де-
ген сµйлемдердегi 
жомарт, жїйрiк 
дегендер кiм?, 
не? деген с¾ра³тарІа жауап берiп, бастауыш, 
±дептiге
(кiмге?), 
±депсiзден
(кiмнен?) деген сын есiмдер 
толы³тауыш болып т¾р.

жүктеу/скачать 0,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: