Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердi¤
Есте са³тап жазу²а дайынды³
жүктеу/скачать 0,7 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі 7сынып
- Бұл бет үшін навигация:
- ЕТIСТIК ЖЎНЕ ОНЫ¤ ТЇРЛЕРIНЕН V–VI СЫНЫПТАРДА ҐТКЕНДI ЕСКЕ ТЇСIРУ, ЈАЙТАЛАУ Етiстiктi еске тїсiру їшiн сѕра³тар
- ЕТIСТIКТI¤ ШАЈТАРЫ § 19. ЕТIСТIКТI¤ ШАЈТАРЫ ТУРАЛЫ ТЇСIНIК
- -ды, -дi, -ты, -тi, -ма³, -мек, -ба³, -бек
| Есте са³тап жазу²а дайынды³:
1. М±тiндi о³ы. Не туралы о³ыІаныґды кµз алдыœа елес- тет. 2. М±тiннен жазылуы ³иын сµздердi тап. Бºл сµздердiґ жазылуын есте са³та. 3. М±тiндi жаттап ал. 4. ЖаттаІан м±тiндi iштей ³айтала. Сµздердi ж±не тыныс белгiлерiн ойша «о³ы». 5. Жазу барысында сµздердiґ маІынасын Іана емес, олар- дыґ жазылуын да есте са³тауІа тырыс. ЕТIСТIК ЖЎНЕ ОНЫ¤ ТЇРЛЕРIНЕН V–VI СЫНЫПТАРДА ҐТКЕНДI ЕСКЕ ТЇСIРУ, ЈАЙТАЛАУ Етiстiктi еске тїсiру їшiн сѕра³тар: 1. Етiстiк маІы на сы жаІынан ненi бiлдiредi? 2. Етiстiк ³андай с¾ра³тарІа жау ап бередi? 3. Етiстiк тїбiрiнiґ ³андай ерекшелiгi бар? 4. Етiстiк тудыратын ³андай ж¾рна³тар- ды бiлесiґдер? 5. Етiстiктiґ саба³ты ж±не салт болып бµлiнуi неге бай ланыс ты? 6. Бо лым сыз етiстiк ³алай жасалады? 7. Етiс ненi бiлдiредi? 8. Етiстiґ ³андай тїрлерi бар? 9. Етiстердiґ саба³ты ж±не салт етiстiкке ³аты сы ³андай? 10. Бiр тїбiр етiстiкке бiр не ше етiс ж¾рнаІы жалІану ы ныґ м±нi ³андай? 11. Есiм шенiґ ерекшелiгi неде? 12. Кµсем шенiґ ³андай ерекшелiгi бар? 13. Есiмше мен кµсем шенiґ ¾кса с тыІы мен айырмашылыІы ³андай? 14. Есiмше ³алай жасалады? 15. Кµсем ше ³алай жасалады? 16. Есiмшенiґ сеп телуi, т±уел денуi мен жiкте луi ара ларын да ³андай айырма- шылы³ бар? 17. Кµсем шенiґ жiктелiп немесе кїрделi етiстiктiґ негiзгi етiстiгi болуы мен ³имылдыґ ама лын, ма³сатын бiлдiрiп, ж¾мса луы ара сын да ³андай айырма- шылы³ бар? 61 ЕТIСТIКТI¤ ШАЈТАРЫ § 19. ЕТIСТIКТI¤ ШАЈТАРЫ ТУРАЛЫ ТЇСIНIК Етiстiктiґ ³имыл, iс-±рекеттi бiлдiретiндiгi белгiлi. Ал iс-±рекет, ³имыл белгiлi бiр кезеґде iске асады, орындалады. Јимылдыґ µту кезеґi сµйлеушiнiґ хабар- лау кезiмен немесе сµйлеп т¾рІан с±тпен ай³ындалады. Сµйлеп т¾рІан с±тке байланысты ³имылдыґ µту кезеґiн бiлдiру етiстiктiґ шаІы деп аталады. Сµйлеп т¾рІан с±тпен байланысты ³имылдыґ мезгiлi, ша³тыґ маІынасы мынандай болуы мїмкiн: 1) їнемi ³айтала- натын, даІ дыІа айналІан iс-³имыл; сµйлеп т¾рІан кез- де болып жат³ан ³имыл, iс-±рекет; 2) сµйлеп т¾рІан с±ттен б¾рын болып кеткен ³имыл, iс-±рекет; 3) сµйлеп т¾рІан кезде ±лi болмаІан, бiра³ кейiн болуІа тиiстi ³имыл, iс-±рекет. Мысалы, Ґнер-бiлiм бар жѕрттар. Тас тан сарай салІызды. (Ы.А.) ЖазІытѕры ³ал- майды ³ыстыґ сызы. Масатыдай ³ѕлпырар жердiґ жїзi. (Абай) Ендi бїгiн ³арасам, Айналам ба³ыт кеґ жатыр. Бiрiмен-бiрi туыс³ан. Јол ѕстас³ан ел жатыр (Жамбыл). Б¾л сµйлемдегi салІызды, ³алмайды, ³ѕлпырар, жатыр деген етiстiктерi мезгiл (ша³) маІынасын бiл- дiруi жаІынан бiрдей емес. СалІызды деген салІызу ³имылыныґ сµйлеп т¾рІан с±ттен б¾рын болып кет- кенiн бiлдiрсе, ³алмайды, ³ѕлпырар етiстiктерi ³ ал- мау, ³ѕлпыру ³имылдарыныґ ±лi болмаІанын, сµй леп т¾рІан с±ттен кейiн болатынын, ал жатыр етiстiгi б¾л ³имылдыґ сµйлеп т¾рІан с±тте болып отырІа нын бiлдiрiп т¾р. Етiстiктiґ ша³тары есiмше, кµсемше т¾лІалары мен етiстiк тїбiрiне -ды, -дi, -ты, -тi, -ма³, -мек, -ба³, -бек, жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|