Жамбыл облысы әкімдігі білім басқармасының ОҚУ-Әдістемелік кабинеті

57 
«Қазақ тілі» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары 
 
 Экология: ядролық және мұнай өндірістері. Шешендік сөздер 
1-нұсқа 
Тыңдалым мен айтылым 
Тапсырма 
1. Мәтінді тыңдаңыз. Мәтінде көтерілген мәселені, автордың негізгі ойын анықтаңыз. 
сұрақтар құрастырыңыз, өз пікіріңізбен баға беріңіз. 
2. Өз жұбыңды мұқият тыңдауға тырысыңыз. Оның мәтіні бойынша маңызды деп санайтын 2 
сұрақ қойыңыз. Оның мәтінінің басты идеясын анықтауға белсенді қатысып, пікіріңізді 
білдіріңіз. 
[10] 
А мәтіні 
 
Қазақстандағы экологиялық проблемалар 
Қазақтар – тумасынан табиғатты сүйіп өскен, қоршаған ортаға үлкен ілтипатпен 
қараған халық. Бұған, күні кешеге дейін, туған өңіріміздің табиғатының таза болғандығын 
айтсақ та жеткілікті сияқты. Өкінішке орай, ғылым мен техниканың ғаламат жетістіктері 
және шапшаң дамуы, адамзаттың барған сайын аш көздікпен табиғатты тонауы, 
биосферадағы жаратылыстың тепе-тендік заңдарын бұзды. Осылардың нәтижесінде 
жеріміздің ауасы тарылып, өзен-көлі бүлініп, жайылымдардың топырағы тілініп, қоршаған 
ортамыз көз алдымызда азып-тоза бастады. Мұның соңы азынаған желге, ащы және улы 
жаңбырға, ормандардың мезгілсіз қурауына, ауа райының бұзылуына, қоршаған ортаның әр 
түрлі улы қосылыстармен ластануына әкеліп соқтырды. Қоршаған ортадағы тепе-теңдіктер 
бұзылды. Адамдардың денсаулығы нашарлап аурулардың түрлері және саны көбейді. 
Мінеки енді осы экологиялық апаттан қалай құтылуға болады? Табиғатты қалай 
сауықтыруға болады. Бұл өте күрделі мәселе. Бұл үшін ең алдымен, адамдардың табиғатқа 
деген көзқарасын өзгертіп, дұрыстау керек, тәрбиелеу керек.
Қазақстан экологиясы үшін, Семейдегі полигон әкелген зардап-қасірет орны толмас 
өкініштерге ұрындырып отыр. Осы өңірде жарылған 500-ге жуық бомбаның сойқаны, 
адамдарды ақырзаман індетіне шалдықтырып, Жер-Ананы осьінен тайдырын жібере
жаздады. Егер жарылыс тоқтамағанда, әр сынақ табиғатқа өлшеусіз зиян әкеліп, улы тозаң 
мен аждаһа ошағы жарты әлемді ойрандап, Орта Азияны ядролық тозаңға тұншықтырып, 
ондағы халықттың түбіне жететін еді. Өйікені, осы полигон маңындағы қазақтардын көбі, 
дәрігерлердің өзі анықтай алмайтын аурулардан қырылғаны белгілі. Жарты ғасырға жуық 
жалғасқан атом от-жалын жер-суды ойрандап, неше түрлі аурулардың шығуына жол ашты. 
Осы залалды аймақта тұратын 1,5 миллионға жуық адам жазылмайтын дертке шалдығып, 
ұрпақтан-ұрпаққа жалғасатын кеселге душар болғаны жасырын емес. 
https://kitaphana.kz/refkaz/244-ekologia/3016-ekologialik-problemalar-.html
 
Ә мәтіні 

жүктеу/скачать 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: