Жарықтың дифракциясы жарықтың түзу сызық бойымен таралудан ауытқуын немесе жарықтың тосқауылды орағытып өтуін айтады



бет3/3
Дата14.04.2020
өлшемі157,58 Kb.
#62534
1   2   3
Байланысты:
Жарықтың дифракциясы,.docx

Суретте көрсетілгендей, m-ші зонаның сыртқы шетінен Р нүктесіне дейінгі қашықтық bмынадай:

bm = b +m/2, (6.3)

мұндағы − толқын бетінің О төбесінен Р нүктесіне дейінгі қашықтық. Екі көрші зонадан Р нүктесіне келіп жететін тербелістер қарама-қарсы фазада болады. Сондықтан да әр зонадан келіп түскен толқындардың көрші зонадан түскен толқындармен фаза айырымы - ге тең болады.

Френель зоналарының ауданын есептейік. m-ші зонаның сыртқы шекарасы толқын бетінде биіктігі hm сфералық сегмент құрайды (6.3-сурет).

6.3-сурет. Френелдің m -ші зонасы.

Бұл сегменттің ауданын Sm деп белгілейік. Онда m-ші көршілес екі зонаның ауданданының айырымы мынадай:

ΔS= Sm - Sm-1,

мұндағы Sm-1 − (m-1)-ші зонаны айқындайтын сфералық сегментінің ауданы. 6.3-суреттен Пифагор теоремасына сәйкес:

,

(а − толқын бетінің радиусы, rm − m-ші зонаның сыртқы шекарасының радиусы). Теңдеуді түрлендірсек:



, (6.4)

бұдан . (6.5)

Түрлендіру кезінде, m -нің бастапқы мәндері үшін  -ның аз шама екенін ескеріп, 2 бар қосындыны ескермейміз. Онда (6.5) өрнек

(6.6)

болады. Сфералық сегмент ауданы S = 2Rh -қа тең (R – сфера радиусы, h – сегмент биіктігі). Олай болса(6.3-суреттен R=a)



, (6 7)

мұндағы Sm – m-ші зонаның ауданы. Френель зоналарының өсімшесі (көрші зоналардың өзгерісі):



. ( 6 8)

Бұл ΔSm m -ге тәуелді емес. Бұл онша үлкен емес m үшін Френель аумақтарының аудандары шамамен бірдей екенін көрсетеді.

(6.4) өрнегінен зонадан радиусын тапсақ, онда екенін көреміз. (6.6)-теңдеугеhm үшін мәнін қойып, m-ші Френель зонасының сыртқы шекарасы радиусының өрнегін табамыз:

. (6.9)

Жарық көзі өте алыста орналасса, яғни а  , онда (6.9) етеңдеуінен келесі өрнек шығады:



. (6.10)

Бұл өрнек (6.10) жазық толқын үшін Френельдің m-ші зонасыныңа радиусы. а=в=1 м және 0,5 мкм деп алатын болсақ, бірінші зонаның радиусы r1=0,5 мм екенін көреміз. Сондықтан, бірінші зонадан басқа барлық зоналардан түскен толқындардың интерференциясының нәтижесі нолге дейін әкеледі және S - тен Р нүктесіне жарық ағыны SР жіңішке тар канал ішімен түзу сызықты жүретіндей болады. Сондықтан, Гюйгенс-Френельдің толқындық принципі біркелкі ортада жарықтың түзу сызықты таралуын түсіндірді. Келесі зоналардың радиусы -дей өседі. Сонымен, Френель зоналарының аудандары шамамен бірдей болады.

Қорытқы амплитуданы есептеуге арналған Френель зоналары тәсілі төмендегідей қорытындыларға әкеледі:

Толқын шебінің (фронтының) толық ашық жағдайында қорытқы толқынның интенсивтілігі осы нүктеде тек қана бірінші Френель зонасы туғызған интенсивтіктің 1/4 бөлігіне тең болады.

экрандағы дөңгелек тесіктің ауданы тек қана бірінші Френель зонасы сиятындай етіп алынса, бақылау нүктесінде интенсивтік толық ашық фронт интенсивтігінен салыстырғанда төрт есе көп болады.

Егер барлық жұп (не барлық тақ) Френель зоналарын жапса, онда қорытқы амплитуда Е0=E13+E5+ ... (не Е0=E24+E6+...) болады, яғни интенсивтік артады.



Егер барлық жұп (не барлық тақ) алаңшалардың фазаларын қарама-қарсы фазаға өзгертсек, онда Е0=E24+E6+... болады, яғни өте үлкен интенсивтік артауы болады.

 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет