Жылдарға арналған Абай ауданының даму бағдарламасы

- 1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі дайындықтан толық қамтудың жоқтығы;

Ауданда 106 спорт ғимараттары қызмет етеді: спорт кешені (ЖӨСМ), Абай қ. 1 стадион, 33 спорт залдары, олардан 23 жалпы білім беру және орта арнайы мекемелер, 2 кәсіпорындарға, 1 спорт кешеніне (ЖӨСМ), 6 ату нысаналары, 11 хоккей корттары мен 54 жазықтық спорт ғимараттары, олардан 11-ы жасанды жабынмен, олар 16 мыңнан астам адамдарды жаппай спортпен қамт мүмкіндігін береді.

2011 жылмен салыстырғанда спорт құрылғыларының саны 12 бірлікке өсті:

• 
  2012 жылы 3 көп қызметті корттар орнатылды (Абай қ, Топар к., Көксу а.) және табиғи жабынмен 2 спорт алаңдары орнатылды (Абай қ.);
  
• 
  2013 жылы 2 көп қызметті корттар орнатылды (Южный к., Құрма а.);
  
• 
  2014 жылы 4 көп қызметті корттар орнатылды (Абай қ., Юбилейное а., Жартас а., Есенгелді а.) және табиғи жабынмен 1 спорт алаңы (Абай қ.).
  

2014 жылы дене шынықтыру және спортты дамытуға жергілікті бюджеттен 8365,0 мың теңге бөлінді. бұл қаражат спорт жарақтарын сатып алуға, спорт-жаппай іс шараларын өткізуге, облыстық және республикалық жарыстарға спортшыларды дайындау және қатысуы үшін, және ауданның құрама командасына хоккей нысанын сатып алуға бағытталды. 86 спорт іс шараларына 13 мыңнан астам адамдар қатысты.

Барлық әлеуметтік топтағы тұрғындар үшін дене тәрбиесі және спортпен айналысу үшін жағдай жасалуда, дене тәрбиесі-сауықтыру және спорт құрылғыдары тиімді пайдаланылуда.

Егде жастағы азаматтардың денсаулығын сақтау және бекіту үшін демалыс және мереке күндері үстел теннисі, шашка, шахмат және басқа да іс шаралар өткізіледі. 2012 жылдан бастап шахмат бойынша Қарағанды қаласының «Соғыс балалары» ардагерлер құрама командаларымен және Абай қаласының құрама командалары арасында матчтар өткізіледі.

ҚР Үкіметінің «Қазақстан Республикасы тұрғындарының физикалық дайындық Президенттік тесті туралы» қаулысын ендіру бойынша белсенді жұмыстар жүргізілуде. Президент тестін тапсыру кезінде 19 мыңнан астам адамдар қатысты.

2015 жыл басынан бері 87 спорт-жаппай іс шараларына 13 мыңнан астам адам қабылданды. «Сары Арқа» аудандық ауылдық жазғы спортакиада өткізіледі, онда спорттың 17 түрі кіреді, 800 астам адамдар қабылданады және «Қарлы Қыс» ауылдық спартакиадасы, оған 250 астам адамдар қатысады. Абай ауданының құрама командасы «Сары арқа» облыстық жазғы ауылдық спартакиада 10 еселі чемпионы және «Қарлы қыс» облыстық жазғы ауылдық спартакиада сегіз еселі чемпиондары болып табылады. Наурыз мейрамы, Қазақстан халқының бірлік күні, Жеңіс күні, Конституция күні және Шахтерлар күнін мерекелеуге құрметіне шахмат, шашка, тоғызқұмалақ, жеңіл атлетике, шағын-футбол, футбол, армрестлинг, гир спорты, волейбол, стритбол, пауэрлифтинг, үстел теннисі, баскетбол, бокс, NOMAD MMA, казақ куресі, татар куреш бойынша аудандық жарыстар өткізіледі.

2015 жылы ауданның құрама командалары облыстық спартакиаларға және жарыстарға қатысты: XXV «Қарлы қыс 2015» облыстық қысқы спартакиадасы, Саран қ. мемлекеттік қызметшілер арасындағы шоқтық Спартакиада, білім жұмыскерлерінің арасындағы облыстық Спартакиада, Балқаш қ. VI облыстық әйелдер Спартакиадасы, жазғы, қысқы Президенттік көп сатылы жарыстар волейбол, баскетбол, футбол, шахмат, шашка және облыстық жеңіл атлетикалық эстафета.

Ауданның құрама командасы «Сары-Арқа» облыстық жазғы спортакиадасының 10 және «Қарлы қыс» облыстық қысқы спортакиадасының 10 дүркін чемпионы болып табылады.

2015 жылы XXIX «Сары-Арқа 2015» облыстық жазғы спортакиадасында ауданның құрама командасы 2 орынды иеледі.

Ауылдарда жаппай спортты дамытуға ерекше көңіл бөлінуде. Жылсайын «Сары Арқа» аудандық ауылдық жазғы спортакиада өткізіледі, онда спорттың 18 түрі кіреді, 800 астам адамдар қабылданады және «Қарлы Қыс» ауылдық спартакиадасы, оған 250 астам адамдар қатысады.

Ауданда ЖӨСМ базасында жүргізілетін келесі спорт түрлері дамуда: бокс, жеңіл атлетика, баскетбол, волейбол, дойбы, дайдо джуку кудо, тоғызқұмалақ, қазақша күрес, хоккей, футбол.

Абай ауданының ЖӨСМ 50 оқу-жаттықтыру топтарында, 15 оқытушы жаттықтырушы басшылығымен 728 адам айналысуда.

2014 жылы мектеп тәрбиеленушілері 82 халықаралық, репсубликалық, облыстық жарыстырға қатысты, олардан 26 адам сыйлықтармен, 49 – күміс марапатымен, 26 қоламен марапатталды.

Ауданда барлығы 2321 мүгедектер бар, олар көбіне шашка және шахмат бойынша жарыстарға қатысады.

Сонымен қатар ауданның дене тәрбиесі және спорт саласы бойынша бірқатар түйінді мәселелер бар:

1. Дене тәрбиесі және спорт базасының материалдық-техникалық жағдайы бүгінгі күнде дене тәрбиесімен айналысатын тұрғындар талаптарын қанағаттандыра алмай отыр.

2. Білім беру ұйымдарының 12,5% бейімделген спорт залдары, 9% мүлдем спорт залдары жоқ.

Дене шынықтыру және спортпен жүйелі түрде айналысушы тұрғындарды қамтуды өсіру мақсатында Абай қ. 320 орынға арналған дене шынықтыру және сауықтыру кешенінің құрылысы қажет.

2013 жылы Абай қ. 320 орынға арналған дене шынықтыру және сауықтыру кешенінің құрылысына жобалық сметалық құжаттама әзірлеуге аудан бюджетінен 8,8 млн. теңге сомасында қаржы бөлінді, жобаның жалпы құны 370,2 млн. теңге. ФОК құрылысы 2015 жылы жоспарлануда.

Ауданда атты спортпен шұғылдану үшін жастар мен балаларды тарту және жария ету мақсатында алаң салу қажет:

• 
  Спорттың ұлттық түрлерін дамыту үшін Ақбастау а., Есенгелді а., Көксу а. спорт нысандары мен 3 кілемдер сатып алынды.
  
• 
  4 көп қызметтік корттар орнатылды (Абай қ., Юбилейное а., Жартас а., Есенгелді а.), табиғи жабынмен 1 спорт алаңы (Абай қ.)
  
• 
  Абай қ. «Жігер» қалалық стадионына балалар жүзу хауызы мен ролледр орнатылды.
  

2015 жылы Абай қ. жабық хауыз құрылыс басталды.

- спорт ғимараттарында материалдық-техникалық базасының әлсіз жарақтануы;

- ауылдарда спорт ғимараттарының, спорт керек-жарақтарымен жабдықтарының жеткіліксіздігі

-ауданның елді мекендеріндеспорт инфрақұрылымының болмауы.

Абай ауданының мәдениет бос уақыт өткізу орталығының құрылымына 19 объекттер кіреді, оның ішінде мемлекеттік жүйе – 19 объекттер, 15 мәдениет Үйі және үйірмелер, 2 видеомобил «Зерде».

2014 жылдың 15 желтоқсанына Топар к. «Энергетик» мәдениет Үйі Абай аудандық мәдениет – бос уақыт өткізу орталығының балансынағ Абай ауданының коммуналдық меншігіне өтті, осыған байланысты бос уақыт өткізу мәдениет объекттерінің мемлекеттік желісі 1 бірлікке өсті.

2012-2015 жылдары мәдениет-бос уақыт өткізу қызметін қаржыландыру

(мың теңге)

Кезең	Мәдениет саласына жергілікті бюджеттен жалпы қаржыландыру көлемі, мың теңге	оның ішінде матеиалдық-техникалық базаны нығайтуға қаржыландыру көлемі, мың теңге	Оның ішінде мәдениет ұйымдарын күрделі және ағымдағы жөндеу, мың теңге
2012ж.	165325	3000	884
2013ж.	245598	14388	30808
2014ж.	280048	13292	59048
2015ж. 9 айы	150114	4170	-

2012-2015 жылдар кезеңіне Абай ауданының мәдениет-бос уақыт өткізу қызметін дамытуға жергілікті бюджеттен жалпы 1 млрд. 31 млн.412 мың теңге сомаға бюджеттік қаражат бөлінді, оның ішінде үйірме мекемелерінің материалдық-техникалық базасын нығайтуға 44 млн. 556 мың теңге.

Абай ауданының көркем өнерпаздық қатысушылары үшін қаражат бөлуге сахналық кастюмдар тігілдіүйірме мекемелерінде жиһаздар жаңартылдытеатр орындықтары ауыстырылды, арнайы техникалар мен аппаратуралар сатып алынды. Көше іс шараларын өткізу мақсатында кәсіби жиналмалы көше сахнасы сатып алынды.

Ауылдық үйірмені қайта жабдықтау үшін Самарка ауылында ескі тұрмыстық кешен ғимараты 2300 мың теңгеге сатып алынды.

Абай қ. аудандық мәдениет Үйі Интернетке қосылған.

2014 жылы Мәдениет үйлері және үйірмелер жанында жұмыс істейтін үйірме қалыптастыршыларының саны 5 бірлікке өсті, бүгінгі күнде олардың жалпы саны 99 бірлікті құрайды, оның ішінде ауылдарда 81, оларға қатысушылардың санымен 1400 мыңнан астам адам, соның ішінде 1005 адамдар ауылдарда – 6 жастан 75 жасқа дейінгілер.

Ауданда 5 этномәдени бірлестіктер жұмыс істейді:

1. 
   Құрма а. «Родники» этномәдени бірлестігі;
   
2. 
   Көксу а. «Хвилинка» этномәдени бірлестігі;
   
3. 
   Абай қ. «Ляйсен» этномәдени бірлестігі;
   
4. 
   Абай қ. «Русалица» этномәдени бірлестігі;
   
5. 
   Қарабас к. «Сударушки» этномәдени бірлестігі;
   

- "Народный" Құрма ауылдық округінің «Поющие сердца» хоры, Абай қ. аудандық мәдениет Үйі жанындағы «Виктория» ардагерлер еңбек хоры, Жартас а. ауылдық мәдениет Үйі жанындағы «Русский сувенир» хореографиялық ұжымы.

-"Образцовый" дәрежесі , Абай қ. аудандық мәдениет Үйі жанында жұмыс істейтін «Дидар» хореографиялық ансамбльін алып жүреді.

2015 жылдың 6 айына кітапханаға 998 дана санында 999 379,26 теңге сомасына жаңа әдебиеттер түсті, оның ішінде мемлекеттік тілде-541 дана, 536 689 теңге сомасына.

2011-2015 жылдар кезеңіне Абай ауданының көркем өнерпаздық қатысушылары халық аралық, республикалық, өңірлік, облыстық, аудандық фестивальдағда, конкурс байқауларға белсенді қатысты.

Тек, 2014 жылы 2 аудандық, 3 облыстық, 1 халықаралық байқауларға қатысты: хореографиялық конкурс – «Жас Қанат» фестивалы, «Үлкендер мен балалар айрылмас достар» дәстүрлі байқауы, «Виват, талант!» жас атқарушы конкурсы, «Жас Қанат» бағдарлама жүргізушісі және вокалист байқауы, «Звездная радуга Сары Арки» хореграфиялық ұжымының арасында байқау, «Ақ көгершін» байқауы.

2013-2014 жылдар кезеңіне аудан бюджетінің қаражаты есебінен 4 мәдениет объекттеріне жалпы 97 млн.700 мың теңге сомаға жөндеу жұмыстары орындалды, оның ішінде:

2013 жылы аубдан бюджетінің қаражаты есебінен Абай қ. «Жігер» қалалық стадионының саябақ аумағына, 2100,0 мың теңге сомаға «Шахтерская слава» саяжолына көркейту жұмыстары атқарылды, 6331,0 мың теңге сомаға алаңы 1300 ш.м. пластикалық шыны хоккей алаңын орнату жұмыстары жүргізілді. Сол жылдары Қарабас к. МҮ 11916,0 мың теңге сомаға ғимараттың екінші жартысына ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.

2014 жылы аудан бюджетінің қаражаты есебінен жалпы 59048,0 мың теңге сомаға Абай қ. «Жігер» қалалық стадионының аумағын көркейту жұмыстары жүргізілді, оның ішінде:

- хоккей алаңына (ролледр) жан-жақты жабындар орнату - 16380,0 мың теңге;

- ірге тасымен хауыз орнату - 12725,0 мың теңге;

- стадионының саябақ аумағын көркейту - 29943,0 мың теңге.

2013 жылы моноқалаларды дамыту бағдарламасы шеңберінде жалпы 19,8 млн. теңге сомаға Абай қ. «Юбилейное» КЗ ағымдағы жөндеу және АМҮ шатырына ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Жұмыспен қамту жол картасы 2020 бағдарламасы шеңберінде 2013 жылы жалпы 59,4 млн. теңге сомаға Ақбастау а. АК шатырына және Құлайғыр а. АМҮ ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді. 2015 жылы Южный к. МҮ шатыры мен жылу жүйелеріне ағымдағы жөндеу жұмыстары 15,1 млн. теңге сомаға атқарылды.

- мәдени – бос уақыт өткізу жүйесі тұрғындардың қажеттілігіне жауап бермейді (Юбилейное ауылдық округінде 1300 адамнан астам тұрғындарының санымен ешқашан үйірме мекемелері болмады, Құрма және Сарепта ауылдық округтерінде жеке меншік ғимараттары жоқ);

- мәдениет объекттерінің материалдық-техникалық базасы әлсіз, әсіресе ауылдарда, мәдениет ұйымының қызметі сапасында көрсетіледі және қазіргі заман талаптарына сай келмейді (75% астам объекттер бейімделген ғимараттарда тұр ,70% астам объекттер жөндеу жұмыстарын талап етеді, ауылдық клубтар қазіргі заманғы жабдықтармен, музыкалық құралдармен, сахналық костюмдермен қамтамасыз етілмеген);

- мәдениет объекттерінің штаттық санын дамыту және ұйымдарды кадрлық қамтамасыз ету мәселесі, мамандандырылған кадрлардың жетпеуі, әсіресе ауылдық жерлерде (кадрлар тапшылығы 17% құрайды).

Абай ауданының тұрғындарына кітапханалық қызмет көрсетуді Абай ауданының ішкі саясат, мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі «Абай ауданының орталықтандырылған кітапхана жүйесі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі (КМК) жүзеге асырады.

Орталықтандырылған жүйеге 16 мемлекеттік кітапханалар кіреді, олардан 13-ауылдық, 3-қалалық.

Ауданның мәдени тіршілігіне оң фактор кітапханаларды жаңа әдебиеттермен жүйелі толықтыру болып табылады. Толықтыруды қаржыландырудың негізгі көзі – мәдениет Минситрлігімен қалыптастырылатын аудандық бюджет және мемлекеттік тапсырыс.

Аудан халқына кітапханалар кезеңдік басылымдарға еркін тегін қол жетімділікті ұсынады, олардың саны жылсайын 3 млн. теңге сомаға 1000 астам дананы құрайды.

14 ОКЖ кітапханалары Megaline технологиясы бойынша Интернетке тұрақты жетімділікпен қамтамасыз. 2- кітапханаларда Қазақтелеком Интернет қызметі бойынша жүзеге асырылады.

«Абай ауданының адамдары, жиындары, деректері» ақпараттық-библиографиялық бағдарламасы шеңберінде: кітап авторларымен келісім шартқа сәйкес жергілікті жазушылардың 5 кәтаптары цифрланды. Кітаптар www.abaycbs.kz сайтына ұсынылды.

Кітапхананығ электрондық тізімдемесі – ақпаратты шұғыл іздестіруде маңызды құрал. Орталық кітапханада басылымдарды тізімдеу жүргізілуде. Создан электронный каталог по программе РАКАЖ (Республикалық автоматтандырылған кітапхана-ақпараттық жүйесі) бағдарламасы бойынша электрондық тізімдемесі құралды. Көлемі – 10 200жазбаны құрайды.

Кітапханалардың жұмысының мақсатты көрсеткіштері олардың тұрғындар арасындағы талабы болып табылады. Кітапхана қызметіне нақты сұраныстың куәгері кітапханаға келушілер санының артуы болды.Сонымен, 2011 жылы келушілердің саны 21365 адамды құрады, 2012 ж. – 21 269, 2013 ж. – 21125, 2014 ж. 21450. 4 жыл ішінде 85 құрады. 2015 жылдың 9 айына кітапхана 17106 оқырмандарға қызмет көрсетті.

Ақпараттық, мәдени-ағарту орталықтары бола, Абай ауданының мемлекеттік кітапханалары өз жұмыстарын әзірленген мақсатты жобалар мен бағдарламаларға сәйкес тұрғызды. Жылсайын кітапхана іс шараларының саны өсті. Сонымен, Абай ОКЖ кітапханалары 2012 жылы – 1574, 2013 жылы – 1533, 2014 жылы. – 18352015 жылдың 9 айына 1471 іс шаралар өткізілді. Оқырмандар арасында қызығушылығымен әдебиет үлгілері, әігімелеулер, кітап тұсау кесері, ақпараттық-тану сағаты пайдаланылды.

Ақпараттандыру бағдарламасы бойынша Абай ауданының мемлекеттік кітапханаларын жаңарту мақсатында бағдарламалық қамтамасыз етумен 4 жаңа компьютерлер, цифрлау материалдары үшін А3 форматтағы сканер А3, орталық кітапханада слайд-таныстыруды көрсету үшін ждобалаушы сатып алынды.

2014 жылы Құлайғыр ауылының сәнді кітапханасында балалар оқу бұрышы құрылды. Осы мақсатпен арнайы балалар кітапхана жиһазы сатып алынды.

Абай ауданының кітапханаларын дамытуда маңызды жиын 2014 жылы «Қарабас к. Сәнді кітапханасын құру» жобасын іске асыру болды. Интернет-секторды, балалар оқу бұрышын ашумен, кітапхана жиһаздарын жаңартумен кітапханаларды толық модерлендіру жұмыстары жүргізілді. Слайд-таныстыруды көрсету үшін экран мен жобалаушы, сандық фотоаппарат сатып алынды, эстетикалық бейне үшін терезелерге перделер, балалар бұрышына кілемдер және кілемше алашалары сатып алынды.

Жүргізілген SWOT талдауының нәтижесінде аумақтың кітапханалық қызмет көрсету саласын дамытудың негізгі мәселелері анықталды:

- кітапханалардың материалдық-техникалық базасы әлсіз, әсіресе ауылдарда, ақпараттық-кітапханалық қызметі сапасында көрсетіледі;

- кітапхана процесстерін ақпараттандыру және автоматтандырудың әлсіздігі, технологиялық жаңа жұмыстар тәжірибесіне ендіру, өнімді, әлеуметтік, технологиялық, ұйымдық инновацияларды дамыту, сонымен қатар мобильдік технологияларды ендіру.

- кадрлық қамтамасыз ету, кәсібилікті арттыру мәселесі, әсіресе ауылдық жерлерде.
Тілді дамыту

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі «Қазақстан Республикасындатілдер туралы» Заңын орындау мақсатында, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 4 ақпандағы №62 «2011-2020 жылдарға арналған ҚР тілдерді дамыту және қызмет ету бойынша мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі 2014-2016 жылдарға арналған іс шаралар жоспарын бекіту туралы» қаулысына сәйкес Абай ауданының әкімдігі 2014 жылы 21 сәуірде «2011-2020 жылдарға арналған ҚР тілдерді дамыту және қызмет ету бойынша мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі 2014-2016 жылдарға арналған Абай ауданының іс шаралар жоспарын бекіту туралы» қаулысын қабылдады.

Басты мақсат– 2011-2020 жылдарға арналған ҚР тілдерді дамыту және қызмет ету бойынша мемлекеттік бағдарламасы болып табылады: Қазақстанда тұратын барлық этнос тілдерін сақтау барысында ұлттық бірлікті нығайту маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілдің толық ауқымды қызмет етуін қамтамасыз ететін үйлесімді тіл саясаты.

Бекітілген жоспар мақсаты 3 тұрады, оның ішінде

• 
  Мемлекеттік тілді оқыту әдіснамасын жетілдіру және стандарттау;
  
• 
  Мемлекеттік тілді кеңінен пайдалануды арттыру;
  
• 
  Тіл мәдениетін жетілдіру.
  

• 
  Мемлекеттік және азаматтық қызметшілерді оқытуға 3 топ (бастаушы) 1 млн. 80 мың теңге;
  
• 
  Бағдарламаны іске асыру шеңберінде аудан бойынша әр түрлі іс шараларды өткізуге 636 мың теңге.
  

• 
  Мемлекеттік және азаматтық қызметшілерді оқытуға 3 топ (бастаушы) 1 млн. 80 мың теңге;
  
• 
  Бағдарламаны іске асыру шеңберінде аудан бойынша әр түрлі іс шараларды өткізуге 636 мың теңге.
  

Оқушылар түсінікті сөздіктермен, оқу жәрдемақыларымен, әр түрлі кеңсе тауарларымен қамтамасыз етілген. Курстар қазіргі заманғы жабдықтарды пайдаланумен жаңа технологиялар бойынша өткізіледі (диожобалаушы, экран, маркер тахтасы, ноут-бук). Мемлекеттік тілді үйрену курсын аяқтағаннан кейін тыңдаушылар облыстық оқу Орталығына емтихан тапсырады, оның қорытындысы бойынша тиісті деңгейде сертификат алады. Барлық тыңдаушылар тиісті деңгейде сертификаттар алды.

2014 жылдың мамыр айында Қазтест бойынша әдістемелік семинар өтті, оған аудан ұйымдарының 40 мамандары қатысты.

2013 жылдың мамырында Абай ауданы бойынша мемлекеттік қызметшілер арасында Казтест мемлекеттік тіл біліміне тексеру жүргізілді, оған 109 мемлекеттік қызметшілер қатысты.

2014 жылдың қыркүйегінде 35 мемлекеттік қызметшілер Қазтестке қатысты.

• 
  Қазтест стандарты бойынша мемлекеттік тіл біліміне тексеру қорытындысы келесі үлгіде көрсетіледі:
  

Бірлестік қызметі ұлттық салтты және дәстүрді, мәдениетті сақтау және қайта жаңғырту, Қазақстан мен ынтымақ Республика арасындағы достықты дамыту және бекіту, этника қатынасын жоғары мәдениет тәрбиелеу, Қазақстандық отан сүйгіштікті дамыту болып табылады.

Бірлестік қатысушылары өз қызметі кезеңінде өз төңірегінде ынтагерлікті нығайта білді, олар өз тілін және ұлттық мәдениетті сақтау үшін барлық мүмкіндікті жасайды. Бірлестік қатысушылары Қазақстан халқының бірлігін нығайтуға бағытталған барлық іс шараларға белсенді қатысады, мемлекеттік тілді және қазақ халқының дәстүрлерін үйренеді. Сондай-ақ, ауданның этномәдени бірлестіктері Тмемлекеттік және әлеуметтік маңыздағы мерекелерге арналған концерттерге қатысады: Қазақстан халқының бірлік күні, интернационалисттер күні, Астана күні, шахтерлар күні және т.б.. Сондай-ақ, ауданның бұл бірлестіктері облыстық іс шараларға, ұлттық мәдени байқауларға да қатысады.

2014 жылдың 9 маусымында «Парасат». Қазақ тілі қоғамы» қоғамдық бірлестігі заңды тіркелді. Бірлестіктің басты мақсаты – мемлекеттік тілді насихаттау мен дамыту, көбірек қазіргі әлемде байлық пен әдемілік, тілдіғ салтты, рәсімдерді тереңінен үйрену. Қызметі:

• 
  Мемлекеттік тілді кеңінен қолданумен қазақ тілін оқу курстары мен үйірмелерін ашу және осымен мемлекеттік, әр түрлі қоғамдық ұйымдар мен ұлттық мәдени орталықтар мен жеке азаматтарға көмек көрсету;
  
• 
  Ежелгі және қазіргі заманғы қазақ халқының мәдениеті, тарихы, әдебиеті, өнері, дәстүрі мен тұрмысы жайлы Қазақстан этностарының басқа да өкілдерін таныстыру;
  
• 
  Қазақ тіліне қызығушылығы бар басқа ұлт өкілдерімен байланысты нығайту және достық қатынаста болуы;
  
• 
  Бос уақытты өткізу қызметін жүзеге асыру: ұлттық мерекелерді сауатты және рәсімді, этникалық, фольклорлық, тақырыптық байқаулар, конурстар өткізу. «Парасат»қоғамдық бірлестігінің басшысы Ногаева Боташ болып табылады.
  

Бүгінгі күнде тұрғылықты емес ұлт жастарының арасында «Туған жер – тұғырың, туған тіл - қыдырың» және «Мемлекеттік тіл – татулықтың тірегі» аудандық байқау өткізу жоспарлануда.

2014 жылы 22 қыркүйекте «Тіл – ұлттың жаны және өрісі кең әлем» байқауы ұйымдастырылды. Оған ауданның этномәдени бірлестіктері мен көркем өнерпаздық ұжымдар қатысты. Қатысушыларға алғыс хаттар мен естелік сувенирлері табысталды.

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасында жергілікті мемлекеттік басқару және өзін өзі басқару турал » Заңының және Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі Қазақстан Республикасында тілдер туралын Заңының егізінде 2014 жылы 17 шілдеде Абай ауданы әкімінің «Абай ауданы бойынша сыртқы жарнаманы және көзбен көру ақпараттарын орналастыру ережелерін түсіндіру бойынша жұмыс тобын құру туралы» өкімі қабылданды. Жұмыс тобының мүшелеріне аудандық мәслихат депутаттары мен бөлім басшылары кірді.

Осыған байланысты, 2011-2015 жылдарға арналған Абай ауданының даму бағдарламасына «Абай ауданының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі» ММ тура нәтижелер көрсеткіштеріне өзгертулерді енгізеді, олар 2015 ж. 100 % құрады, 2015 ж. енгізілген өзгертулер 95 %. Көптеген қызметкерлердің мемлекеттік тілді еркін меңгермегендіктерінің негізінде, осы көрсеткіш 2015 жылы 100 % көрсеткішті көрсетуі қиын. Көп жағдайда ұйымдарда құжатты дайындағанда, мемлекеттік тілде ілеспе хат қана, ал ақпарат орыс тілінде жазылады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттерге жету үшін келесі іс шаралар өткізіледі: мемлекеттік және азаматтық қызметшілер мемлекеттік тілді қоу бойынша курстар, семинарлар, конкурстар мен байқаулар.

2014 жылы Абай ауданы мемлекеттік тілді кеңінен қолдану, насихаттау мақсатында барлық облыстық конкурстар мен байқауларға белсенді қатысты: «Тіл – халық жанын танудың кілті» конкурсына А.А.Айсенова, «Абай оқулары» Л.А.Соломатина, «Мемлекеттік тіл - болашағым» және «Тіл шебері» конкурстарына О.Е.Черненко, «Тіл – достықтың тірегі» байқауына «этномәдени бірлестік «Русалица», «Қазақ тілі мұғалімі» байқауына С.Р.Тәуекелова, «Менің елім - Қазақстан» патриоттық байқауына 9 аданан тұратын топтар қатысты.

Жоспарға сәйкес тұрғылықты емес ұлт жастарының арасында «Абай оқулары» семинарлар, байқаулар мен конкурстар өткізіледі, «Тіл шебері», «Тіл - достықтың тірегі» - үш тілді білу олимпиадасы, «Үздік іс жүргізуші» мемлекеттік мекеме іс жүргізушілерінің арасында және т.б. 2015 жылдың наурызында «Парасат» бірлестігімен біргелікті Қазақ хандығының 550 жылдығына және Наурыз мейрамына орай мүшайра өткізілді (ақындар сайысы), оған 7 ақындар қатысты: Абдыкалыков К., Бекей А., Калышева Г., Мұқатай М., Тукебаев Е., Имашев Е., Айдынбекова Ж. Қазақстан халқының тілдер күніне 2015 жылы 22 қыркүйекте «Ана тілі аруы-2015» атты байқауы ұйымдастырылды. Оған 16-23 жастағы қыздар қатысты. Қатысушыларға алғыс хаттар мен естелік сувенирлері табысталды. Қыркүйек айында «Ағылшын тілін оқытудың тиімді жолдары» ағылшын тілі оқытушысы үшін әдістемелік семинар ұйымдастырылды.

Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күніне орай мектепке дейінгі балалар арасында «Қазақшаң қалай, балақай?» атты байқау өткізу жоспарлануда.

- пән педагогтарының тапшылығы.

Жұмыспен қамту мәселесін шешу еңбек нарығында жұмыспен қамтуда көмек көрсету саясаты есебінен, жаңа жұмыс орындарын ашу, жұмыссыздарды жұмысқа орналастыру, қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру, халықты жұмыспен қамту саласында азаматтарды әлеуметтік қорғау бойынша қосымша шаралар көрсету: жастар практикасынан өту үшін жұмыс орындарын және әлеуметтік жұмыс орындарын ашу есебінен жүзеге асырылады.

Жұмыссыз азаматтарды жұмысқа тартуға байланысты, 2012 жылдан бастап жұмыспен қамтуда көмек көрсету, «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» бағдарламасының шаралары, сонымен қатар аудан азаматтарының әл-ауқатын арттырумен хабарласқан жұмысшылар санының азаюы байқалуда.

Жұмысқа орналасуға көмек үшін хабарласқан азаматтардың саны жылсйын өсуда, сонымен 2014 жылы 242 адам хабарласты, ол 2012 жылға қарағанда жоғары. Сондай-ақ, 2012-2014 жылдар кезеңіне және 2015 жылдың 10 айына барлығы – 9127 адам хабарласты (2012 ж. – 2380 адам, 2013 ж. – 2463 адам, 2014 ж. – 2622 адам, 2015 жылдың 9 айына – 1662 адам).

2012-2014 жылдар кезеңіне және 2015 жылдың 9 айына барлығы 16 жастан 29 жастағы 5071 жастар хабарласты, олардан 3545 адам жұмысқа орналасты.

Жұмыспен қамту органына хабарласқан тұлғалар санынан жұмысқа орналасқандар үлесінің азаюы байқалуда. Сонымен, 2012 жылы бұл көрсеткіш – 95,7% құрады, 2013 жылы – 92,5%, 2014 жылы – 83,6% (2012 ж. - 2380 адам хабарласты, 2277 адам жұмысқа орналасты, 2013ж. - 2463 адам хабарласты, 2277 адам жұмысқа орналасты, 2014 ж. - 2622 адам хабарласты, 2193 адам жұмысқа орналасты). Азаю себебі жұмыссыздардың көбісі ЖЖК-2020 бағдарламасы шеңберінде жұмысқа орналасуына байланысты.

Кәсіби дайындыққа жіберілгендер санының азаюы байқалуда. Кәсіби дайындыққа, қайта даярлыққа және біліктілігін арттыруға 746 адам жіберілді, (2012ж. – 209 адам, 2013 ж. – 185 адам, 2014ж. – 179 адам, 2015 жылдың 9 айына – 173 адам). Азаю жұмыспен қамтудың жол картасы-2020 бағдарламасын іске асыру мақсатында жұмыспен қамту орталығы жұмыссыздарды оқытуды жүргізеді, бірақ оқу ақы төлемімен, сондықтан жұмыссыздар Орталықта оқуда.

Қоғамдық жұмыстарға бағытты талдау осы көрсеткіштің 7 адамға ауытқуын көрсетеді. Қоғамдық жұмыстарға 2012 жылдан бастап 2014 жылдар және 2015 жылдың 9 айына барлығы 1952 адам жіберілді, (2012 ж. –517, 2013 ж. – 524 , 2014 ж. – 517 адам, 2015 жылдың 9 айына – 394 адам).

Жылсайын жастар практикасынан өту үшін 10 жұмыс орындары ашылады. Жастар практикасына 2012 жылдан бастап 2014 жылдар және 2015 жылдың 9 айына барлығы 60 адам жіберілді, (2012 ж. – 15 адам, 2013 ж. – 18 адам , 2014 ж. – 14 адам, 2015 жылдың 9 айына – 13 адам).

Әлеуметтік жұмыс орындарына жұмысқа орналасқандардың санының азаюы байқалуда, 2012 жылмен салыстырғанда 2015 жылы 21 адамға азайды. Әлеуметтік жұмыс орындарына 2012 жылдан бастап 2014 жылдар және 2015 жылдың 9 айына барлығы 110 адам жіберілді, (2012 ж. – 34 адам, 2013 ж. – 32 адам , 2014 ж. – 31 адам, 2015 жылдың 9 айына – 13 адам). Әлеуметтік жұмыс орындарына жіберілген жұмыссыздардың санының төмендеуі жергілікті бюджеттен қаржыландырудың азаюына байланысты.

Кәсіпкерлік дағдысын дамыту мақсатында 2012 жылы 26 жұмыссыздарға жеке істерін ашуға және өздігінше жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге материалдық көмектер көрсетілді. 2013 жылдан бастап жеке ісін ашуға жергілікті бюджет есебінен қаржыландыру тоқтатылды.

Көрсеткіштер	2012 ж.	2013 ж.	2014 ж.	2015 жылдың 9 айына	Барлығы 2012-2015 жж
Жұмысқа орналасу мәселесімен жұмысқа қамту бөліміне хабарласқандар	2380	2463	2622	1662	9127
Жұмысқа орналасты	2277	2277	2193	1449	8196
-о.і. 16 жастан 29 жасқа дейінгі жастар	1031	979	988	547	3545
Жалпы хабарласқан азаматтардың санына жұмысқа орналасқандар үлесі, %	95,7	92,5	83,6	87,2	89,9
Кәс. оқуға жіберілді, адам	209	185	179	173	746
-о.і. жастар	111	108	91	88	398
Қоғамдық жұмысқа жіберілгендер, адам	517	524	517	394	1952
- о.і. жастар	199	170	167	95	631
Әлеуметтік жұмыс орындары	34	32	31	13	110
«Жастар практикасы»	15	18	14	13	60
Материалдық көмек	26	0	0	0	26
Жаңа жұмыс орындарын ашу	882	1287	740	755	3664

2012 жылдан бастап жұмысқа орналасқан мүшедектердің санының 30 адамға өсуі байқалуда. 2012 жылдан бастап 2014 жылдар және 2015 жылдың 9 айына барлығы жұмысқа орналасу көмегіне жүгінген, жұмысқа жарамды жастағы 153 адам жұмысқа орналасты, (2012 ж. – 18 адам, 2013 ж. – 45 адам , 2014 ж. – 41 адам, 2015 жылдың 9 айына – 49 адам).

Жылсайын ауданның еңбек нарығы оралмандар санынан толығуда, жұмыссыздық кезеңінде әлеуметтік қолдау көрсетеді, сонымен есептік кезекңде 104 адам жұмысқа орналасты (2012ж.-31 адам, 2013 ж. – 32 адам, 2014 ж. – 26 адам, 2015 жылдың 9 айына – 15 адам).

2012 жылдан бастап 2014 жылдар және 2015 жылдың 9 айына барлығы 3664 жаңа жұмыс орындары ашылды, (2012 ж. – 882, 2013 ж. – 1287 , 2014 ж. – 740, 2015 жылдың 9 айына – 755).

Еңбек нарығына сұраныс және ұсыныс теңгерімсіздігі байқалуда.

Жұмыс нарығынағы тапшы мамандықтар болып: медицина жұмыскерлері, бері салачсының мамандары, ауыл шаруашылығы мамандары, құрылыс-жинақтау жұмысшылары, тас қалаушылар, құрылыс саласының мамандары, ағаш өнерінің мамандары, электриктер және автокөлік жүргізушілері.

2016-2020 жылдар кезеңіне жұмыспен қамтуда көмек көрсету шараларын қаржыландыру 170,3 млн. теңгені құрайды, олардан:

- 2016 ж. - 29,6 млн. теңге;

- 2017 ж. – 31,69 млн. теңге;

- 2018 ж. – 33,91 млн. теңге;

- 2019 ж. – 36,28 млн. теңге;

- 2020 ж. – 38,82 млн. теңге.
Халықты әлеуметтік қорғау.

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Абай ауданының әлеуметтік әлсіз жіктеріне келесі әлеуметтік көмектер көрсетіледі: қаржылай көмек – бұл адрестік әлеументтік көмек, тұрғын үй көмегі, аз қамтылған отбасылардың 18 жасқа дейінгі балаларға берілетін жәрдемақы, азық-түлік себетінің көлемініе асырылмайтын жәрдемақы, мүгедектердің сауықтыруына қажетті қосымша техникалық және қызметтік көмек көрсету, Қарт мүгедектерге үйде көмек көрсету.

Әлеуметтік қорғау бағдарламаларын қаржыландыру мемлекеттік және бюджеттен тыс қаражаттар есебінен жүзеге асырылады.

Абай ауданы бойынша жылсайын аз қамтылған отбасылар саны азаюда. Сонымен 2012жылмен салыстырғанда 2014 жылы 48 отбасына азайды, олардан 200 адам (2012 жылы 97о./393 адам, 2013 жылы 67о./272 адам, 2014 жылы 49о./193 адам). 2015 жылдың 9 айына 2014 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 9 отбасыға азайды, олардан 33 адам (2015 ж.01.10-39о./159 адам; 2014 ж.01.10-48о./192 адам).

2015 жылдың 1 қазанына тіркелген кедейшілік деңгейі 2012 жылмен салыстырғанада 0,5% төмендеді, (01.10.2012 ж.- 0,8%), 2012 жылы – 0,7 %, 2013 жылы – 0,5 %, 2014 жылы – 0,4 %, 01.10.2015ж. - 0,3%.

Аз қамтылған азаматтар санының азаюының негізгі жолдары жұмысқа орналастыру, жұмыспен қамтудың белсенді шараларын тарту, шағын несиелер беру, халықтың жасырын табыстары анықтау болып табылады.

2015 жылдың 01 қаңтарына «Абай ауданының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі» ММ 5 әлеуметтік көмек бөлімшелері жұмыс істейді, барлығы 389 адамға қызмет көрсетіледі, оның ішінде 4 бөлімше 320 жалғыз басты және қарттарға және бір бөлімше үйлерінде мүгедек балаларға және психоневрологиялық науқас 18 жастан үлкен тұлғаларға әлеуметтік-педогогикалық көмектер көрсетеді, онда 69 мүгедек балалар.

Ауданда 1 медико-әлеуметтік мекеме қызмет көрсетеді.

Жыл басынан бастап МӘМ жалпы үлгідегі 11 адам анықталды, психо науқастар үшін интернат үйінде – 2 адам.

2015 жылдың 1 қаңтарына Абай ауданында 2306 мүгедектер тұрады. Олардан 1,2 топтағы 1181 адам, 3 топ-977 адам, және 148 балалар 16 жасқа дейінгі.

Мүгедектердің заңды мүдделерін және құқықтарын қорғау мақсатында 2015 жылы 2014 жылмен салыстырғанда бюджеттік қаржыландыру ұлғайды (2014 жылы -29717,9 мың теңге, 2015 жылы – 34388,0 мың теңге).

2011 жылдан бастап Абай ауданында 1 топтағы мүгедектерге ақшалай төлем түрінде әлеуметтік көмектік қосымша түрі көрсетіледі (қоғамдық көліктерде жол ақы). 2015 жылы 2014 жылмен салыстырғанда қаржыландыру 6% өсті. (2014жылы -1125,0 мың теңге, 2015 жылы – 1142,0 мың теңге). Осындай қосымша әлеуметтік көмек түрі әлеуметтік, көлік инфрақұрылымына мүгедектердің қол жетімділік проблемасын жартылай шешуге мүмкіндік берді.

2015 жылы «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» бағдарламасы шеңберінде Южный к. №9 бала бақша-мектеп объекті мүмкіндігі шектеулі тұлғалар мен мүгедектердің қол жетімділігі үшін бейімдеу жүргізілді. Сондай-ақ, жеке қаражат есебінен Топар к. Абай көпсалалы колледжі жартылай бейімдеу жүргізіледі.

Ауданда бейімдеу кестесінің Аймақтық жоспары бекітілді. Барлығы 2015 жылдың 01 қазанына 35 объекттер төлқұжаттандырылды, олардан 6 6 объект бейімдендірілді.

SWOT-талдауы

Күшті тарапы	Әлсіз тарапы
А басымдығы Аз қамтылған азаматтар санын азайту. В басымдығы 2.Халықтың аз қамтылған жіктеріне атаулы және әлеуметтік көмек тиімділігін арттыру С басымдығы 3. Жұмыссыздық деңгейін азайту	А басымдығы Жұмыссыздарды есепке алу әдісінің жетілмегендігі В басымдығы Жұмыссыздар құрамында жұмысқа жарамдылар үлесінің өсуі
Мүмкіндік	Қатерлер
А басмыдығы Үш тарапты серіктестік (әкімдік, кіс.одақ,жұмыс беруші) В басымдығы «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» бағдарламасы С басымдығы НПО тарту	А басымдығы Өндірістің қысқару салдарынан қаржылық дағдарыс В басымдығы Ұсынылған бос жұмыс орындарына жұмыссыздардың мамандығының сәйкес келмеуі

Актуальды мәселелер:

- Сұраныс және ұсыныс;

- Кәсіп және мамандықтар бойынша сұраныс және ұсыныстың теңгерімсіздігі.

Аудандағы қоғамдық-саяси жағдай тұрақты деп мінезделеді.

Аудан аумағында 7 саяси партиялар қызмет етеді, 18 үкіметтік емес ұйымдар тіркелді (оның ішінде 5 этномәдени орталық), 7 кәсіби одақ ұйымдары, 27 діни бірлестіктер.

Ауданда 2 баспасөз БАҚ тіркелді және басылып шығарылады («Абай-

Қазіргі таңда ауданда мемлекеттік органдармен, ауылдық округтер және кенттер әкімдерімен азаматтық қоғам және мемлекет институттарымен мемлекеттік органдардың серіктестігін дамытуға, әлеуметтік шиеленісу ошағын дер кезінде анықтау орындарында қоғамдық – саяси жағдайларды талдау бойынша жұмыстар жүргілізді, тұрақты және оң қоғамдық пікір, тұрақты мемлекеттік саясат үлгісіне бағытталған тұрғындарды ақпараттандыру жүйесі қалыптастырылды.

Ауданда діни экстремизмге қарсы мақсаттық жұмыстар жүргізіледі. Мұсылман діни басшыларының, діни бірлестіктер мен конфессиялардың басшыларының жастармен кездесулерін өткізу тәжірибеге айналды. Діни көзқарасқа байланысты қақтығыстар ауданда тіркелген жоқ.

Үнемі Қазақстан Республикасының рәміздерін насихаттау және қолдану бойынша бақылау жүргізіледі. Сонымен қатар, мемлекетіміздің Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назабаевтың жылсайынғы Жолдауларын және басқа да мемлекеттік бағдарламалық құжаттарды талқылау және ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізіледі.

Азаматтық қоғам және мемлекет институтының өзара әрекеттегі тиімді әдісі мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс бойынша әлеуметтік жобаларды іске асыру болып табылады. 2011 жылдан бастап ауданда жылсайын мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты іске асыруға қаражат бөлінеді.