Сабақтың мазмұны:
Сын есімнің лексика-семантикалық ерекшеліктері.
Сын есімнің морфологиялық ерекшеліктері
Сын есімнің синтаксистік ерекшеліктері.
Сабақ мақсаты:
Сын есімнің лексика-семантикалық, морфологиялық, грамматикалық ерекшеліктерін таныту.
Теориялық бөлім:
Сын есім – заттың сындық белгілерін білдіретін сөздер. Басқаша айтсақ, тілдегі сын есім қатарына жататын сөздер шындық өмірдегі заттар мен заттық ұғымдардың әр алуан белгілерін: сапасын, өлшем-көлемін, салмағын, түсін, қасиеттерін, т.б. атайды.
Сын есімнің лексика-семантикалық ерекшелігі. Сын есімдер лексикалық мағынасына қарай сапалық сын және қатыстық сын есім болып екіге бөлінеді. Сапалық сын есімдер – заттың сындық белгілерін лексикалық мағынасы арқылы тікелей атайтын сын есімдер. Мысалы, көк, үлкен, әдемі, т.б.. Қатыстық сын есімдер – заттың сындық белгілерін басқа ұғымды қатыстыру арқылы атайтын сын есімдер. Мысалы, күзгі, таулы, желсіз, сөзшең, т.б.
Қатыстық сын есімдер сапалық сын есім қатарына өтіп кетуі мүмкін. Мысалы, Үйге мылтық-наган асынған қарулы адамдар кіріп келді. Есен – кесек денелі, қарулы жігіт. Бірінші мысалдағы қарулы сөзі қатыстық сын есім қатарына, екінші мысалдағы қарулы сөзі сапалық сын есім қатарына жатады.
Сапалық сын есім мен қатыстық сын есімдерді бір-бірінен ажыратудың жолдары:
Достарыңызбен бөлісу: |
