Жоспар: Кіріспе Картография туралы ұғым Картографиялық проекциялар және түрлері Цилиндрлік проекция Азимуттық проекция Конустық проекция Қорытынды Әдебиеттер Кіріспе
жүктеу/скачать 272,67 Kb.
|
Практ-3. к.зерттеу әдістері.
| Цилиндрлік проекция
Цилиндрлік проекцияда параллельдер мен меридиандар көп жағзайда бір- біріне тікбұрыш жасап орналасады. Цилиндрлік проекциялар дүниежүзілік карталардың барлық түрін жасауда кеңінен пайдаланылады. Меридиандар арасындағы алшақтық бойлық айырмашылықтарға пропорционалды. Параллельдер арасындағы алшақтық кескіннің қабылданған сипатымен немесе цилиндрдің бүйір бетіндегі жер бетінің нүктелерін жобалау әдісімен анықталады. Проекциялардың анықтамасынан олардың меридиандары мен параллельдерінің торы ортогональды болады. Цилиндрлік проекцияларды конустың шыңы шексіздікте болған кезде конустың ерекше жағдайы ретінде қарастыруға болады. Кескін қасиеттері бойынша проекциялар тең бұрышты, тең өлшемді және еркін болуы мүмкін. Тік, қиғаш және көлденең цилиндрлік проекциялар бейнеленген аймақтың орналасуына байланысты қолданылады. Қиғаш және көлденең проекцияларда меридиандар мен параллельдер әртүрлі қисықтармен бейнеленген, бірақ көлбеу жүйенің полюсі орналасқан проекцияның орташа меридианы әрқашан түзу болады. Цилиндрлік проекцияларды қалыптастырудың әртүрлі тәсілдері бар. Жер бетін цилиндрдің бүйір бетіне жобалау айқын көрінеді, ол содан кейін жазықтықта орналасады. Цилиндр жер шарына жанасуы немесе оны кесіп өтуі мүмкін. Бірінші жағдайда ұзындықтар экватор бойымен, екіншісінде — экваторға қатысты симметриялы екі стандартты параллель бойымен сақталады. Цилиндрлік проекциялар кішігірім және үлкен масштабтағы карталарды құруда қолданылады — жалпы географиялық картадан арнайы картаға дейін. Мысалы, аэронавигациялық маршруттық ұшу карталары көбінесе көлбеу және көлденең цилиндрлік тең бұрышты проекцияларда (шарда) жасалады. Тік цилиндрлік проекцияларда жер бетінің сол учаскелері қима сызығы бойымен — картаның Шығыс және Батыс жақтаулары бойынша (картаның қайталанатын учаскелері) бірдей бейнеленеді және ендік белдеулер бойынша (мысалы, өсімдіктер, жауын-шашын карталарында) немесе меридиональды аймақтар бойынша (мысалы, уақыт белдеулері карталарында) оқу ыңғайлылығы қамтамасыз етіледі. Полярлық ендіктерге жақын қиғаш жүйенің полюстің ендік кезіндегі қиғаш цилиндрлік проекцияларда Жер шарының сферасы туралы түсінік беретін географиялық тор бар. Полюстің ендік төмендеуімен параллельдердің қисықтығы артып, олардың ұзындығы төмендейді, сондықтан бұрмаланулар да азаяды (сфера эффектісі). Тікелей проекцияларда полюс экваторға тең түзу сызықпен көрсетіледі, бірақ олардың кейбірінде (Меркатор, Уэтч проекциясы) полюсті бейнелеу мүмкін емес. Полюс қиғаш және көлденең проекциялардағы нүктемен көрінеді. Жолақ ені 4,5° - қа дейін тангенс цилиндрін қолдануға болады, ал жолақ ені ұлғайған кезде бөлінген цилиндрді қолдану керек, яғни төмендету коэффициентін енгізу керек. жүктеу/скачать 272,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|