Латын тілінде
|
|
1
|
Ab ovo
|
(Бәрі) жұмыртқадан (шыққан)
|
2
|
Ab exterioribos ad interiora
| Сырттан ішке қарай |
3
|
Ab Jove principium
|
Бастасақ Юпитерден (ең жоғарғы пұттан) бастау керек
|
4
|
Ad patries
| Ата-бабаларға (оралу) |
5
|
Alma mater
| Асыраған анна |
6
|
Ad turpla nemo obligatur
|
Ұят іске ешкім зорламайды
|
7
|
Amicus Plato,sed magis amico veritas
|
Платон жолдас болса да шындық қымбат
|
8
|
Bona fidei
|
Шын ықылас
|
9
|
Brevi manu
|
Қысқа қолмен (жедел ретінде)
|
10
|
Casus belli
|
Соғысқа сылтау
|
11
|
Causa causarum
|
Себептің себебі
|
12
|
Cogitationes poenam nemo patitur
|
Ой үшін жаза жоқ
|
13
|
Conscienta mille testes
|
Ұят - мың айғақ
|
14
|
Corpus delicti
|
Қылмыстық құрамы
|
15
|
Cui prodest
|
Кімге пайда
|
16
|
Circullium vitae /C V/
|
Өмір жүгіру ісі, өмірбаян
|
17
|
De visu
|
Өз көзінен
|
18
|
Dura lex,sed lex
|
Заң қатал (болса да) бірақ заң
|
19
|
Et cetera
|
Тағы бұндай
|
20
|
Ex cathedra
|
Кафедрадан (айтылады), басқа сөз жоқ
|
21
|
Ex libris
|
Кітаптан
|
22
|
Fragrante delicto
|
Қылмыс орнынан (ұсталды)
|
23
|
Grata, rata et accepto
|
Ыңғайлы, заңды және қолайлы
|
24
|
Honoris causa
|
Құрмет үшін
|
25
|
In corpore
|
Толған құрамында
|
26
|
In dubio proreo
|
Айыпталушы пайдасына
|
27
|
Injuria realis
|
Іспен қорлау
|
28
|
Injuria verbalis
|
Сөзбен қорлау
|
29
|
Jus prima nostes
|
Бірінші түн құқығы
|
30
|
Jus summum saero summo malitum est
|
Ең жоғары құқық кейбір ең жоғарғы қиянат болып шығады.
|
31
|
Justitia regnorum fundamentum
|
Әділет мемлекеттің негізі
|
32
|
Lapsus calami
|
Қалам қателігі
|
33
|
Lapsus linguae
|
Тіл қателігі
|
34
|
Legalitas regnorum fundamentum
|
Заңшылық - мемлекеттің негізі
|
35
|
Lege artis
|
Өнер заңымен
|
36
|
Memento mori
|
Қайтыс есіңде болсын
|
37
|
Modus agendi
|
Әрекет көрінісі
|
48
|
Modus vivendi
|
Өмір көрінісі
|
49
|
Nec plus ultra
|
Әрі жол жоқ
|
50
|
Ne varietus
|
Өзгеріс болмайды
|
51
|
Nomen est omen
|
Есім өзі айтады
|
52
|
Non multa,sed multium
|
Көп емес (сөз) бірақ көп (іс)
|
53
|
Non olet
|
Иісі жоқ (ақша туралы)
|
54
|
Nudus verbis
|
Жалаңaш сөз
|
55
|
Nulum crimen sine poena,nulum poena sine lege,nulum crimen sine poena legali
|
Жазасыз қылмыс жоқ, заңсыз жаза жоқ, қылмыссыз заңды жаза да жоқ
|
56
|
Nulum crime sine lege
|
Заң болмаса, қылмыс та жоқ
|
57
|
Naturalia non sunt turpla
|
Табиғи болса, ұят болмайды
|
58
|
Panem et circenses
|
Нанды және көркемді (бep)
|
59
|
Per se
|
Өз өзімен
|
60
|
Pereat mundus,fiat justitia
|
Әлем жойылса да әділет жасасын
|
61
|
Primus inter pares
|
Тең арасында бірінші
|
62
|
Quod erat demonstrandum
|
Осыны дәлелдеу керек еді
|
63
|
Saplienti sat
|
Ақылды түсінеді
|
64
|
Salua patria-supreme lex
|
Отан әл-қуатты – жоғары заң
|
65
|
Status quo
|
Қазіргі жағдай
|
66
|
Testis unis-testis nulis
|
Жалғыз куәгер - куәгер емес
|
67
|
Tabula rasa
|
Таза тақтай (таза көңіл)
|
68
|
Terra incognita
|
Белгісіз жер
|
69
|
Ultima ratio
|
Ақырғы дәлел
|
70
|
Sine prece, sine pretio, sine poculo
|
Өтінішсіз, парасыз және ішімдіксіз
|
71
|
Sup rosa
|
Раушангүл ішінде (құпия түрінде)
|
72
|
In medias res
|
Зат ішіне қарай
|
73
|
Tempora mutandur, et nos mutandur in illis
|
Заман өзгереді, біз де өзгереміз
|
74
|
Vox populi – vox dei
|
Халық дауысы-құдай дауысы
|
75
|
Est modus in rebus
|
әрбір зат өлшенеді
|
76
|
Veritas magis amicitae
|
Шындық достықтан артық
|
77
|
Suum cuigue
|
Әрбірге өзінікі
|
78
|
Non bis in idem
|
Екінші жаза болмайды (бір іс үшін)
|
79
|
Ignorantia non est argumentum
|
Білімсіздік дәлел емес
|
80
|
Summa summarum
|
Шекараның шекарасы
|
81
|
Ei incumbit probatic, gui dicit,non gui negat
|
Дәлел міндеті талапкерде, жауапкерде емес
|
82
|
Divide et impera
| Бөліп алып, соң билікті ұста |
83
|
Andiator et altera pars
|
Қарсы жақты да тыңдап ал
|
84
|
Verba volant,scripta manent
|
Айтылған үшін кетеді, жазылған қалады.
|
85
|
Mendax in uno, mendax in omnibus
|
Бір өтірік айтса, бар сөзі де өтірік
|
86
|
Silent leges inter arma
|
Қару іштеріне заң сөйлей аламайды
|
87
|
Res judicata pro veritate habitur
|
Сот шешімді шындық ретінде санау керек
|
88
|
Judex lex fecit inter partes
|
Сот екі жаққа заң атақарады
|
89
|
Tertium non datum
|
Үшінші жақ жоқ
|
90
|
Regina probationum
|
Дәлелдектің патшанымы
|
91
|
Quod non est in actis, non est in mundo
|
Құжаттарда жазылмаса-өмірде де жоқ
|
92
|
Errare Humanum est
|
Адам қателіксіз болмайды
|
93
|
Quod licet jovi,non licet bovi
|
Юпитерге арналған бұқаға берілмейді
|
94
|
Factum est factum
|
Болғаны болады
|
95
|
Nomina sunt odiosa
|
Есімдер жек көрінеді (есімдер кейде аталмау керек)
|
96
|
Sine ira et studio
|
Қобалжусыз және
|
97
|
Pium desiderium, pia desideria
|
Жақсы намыспен, жақсы тілекпен (кейде қылмыс басталады)
|
98
|
Vae soli
|
Жалғыз бейшара
|
99
|
Vae victis
|
Жеңілген бейшара
|
100
|
Finis coronat opus
|
Соңы жұмыстың қанжысы
|