Казакстан республикасының білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 0,72 Mb.
|
stud.kz-74553
- Бұл бет үшін навигация:
- Сарамандық жұмыстардың техникалық қамтамасыздандыруы және қолданылатын құрал-жабдықтар
- Сабақтың жоспары және қысқа мазмұны.
| Бақылау сұрақтары:
Терапевтикалы жүйелерді не үшін дамытады? Суппозиторияларды қалай жасайды? ТАҚЫРЫП 15. Дәрілердің негізгі түрлерін алу( 2 бөлім) Сабақ мақсаты. Пролонгиялық әсері бар қатты дәрілік формалармен және оларды жасау әдістермен танысу. Сарамандық жұмыстардың техникалық қамтамасыздандыруы және қолданылатын құрал-жабдықтар. Кестелер, тақырыпқа сәйкес келетін фабрикада және қолдан жасалған плакаттар. Сабақтың жоспары және қысқа мазмұны. Сабақта келесі сұрақтар қарастырылу керек: 1. Пролонгиялық әсері бар қатты дәрілік формаларды жасау технологиясы. Пролонгиялық әсері бар қатты дәрілік формалардың түрлері көп болады, оларды жасау технологиялық ұстанымдары және қолданылатын қосымша заттардың түрлері әр түрлі болады. Пролонгиялық әсері бар қатты дәрілік формаларға келесі дәрілерді жатқызады: қабатты (көп қабатты) таблеткалар және дражелар; ерімейтін негізі бар таблеткалар; иониттері бар таблеткалар; «тесілген» таблеткалар және дражелар; гидродинамикалы баланс және «осмотикалы насос» ұстанымдары бойынша жасалған таблеткалар; үсті қапталған пролонгиялық қасиеті бар таблеткалар; әсері матрица немесе қоспалар арқылы атқарылатын таблеткалар, гранулалар, дражелар; дәрілік заттары реттеліп шығарылатын имплантациялық таблеткалар. Қабатты (көп қабатты) таблеткалар және дражелар физико-химиялық қасиеттері сәйкес келмейтін дәрәлік заттарды қосуға мүмкіншілік береді, дәрілік заттардың әсерін ұзартады, бір белгілі уақыттың аралығында дәрілік заттардың қабылдануын реттейді. Осы таблеткаларда дәрілік заттардың қабаттары қосымша заттардың қабаттарымен араласады. Қосымша заттар әсер ететін дәрілік затты іш құрылыс себепкер шарттарынан (рН, ферменттер, температура және т.б.) сақтайды. Көп қабатты пролонгиялық әсері бар таблеткалардың бір түрі гранулалардан пресстеледі. Жуандығы әр түрлі қабаттар осы гранулаларға пролонгиялық әсер береді. Осындай таблеткалар полимерлі материалдармен қапталған дәрілік заттардың бөлшектерінен пресстеледі. Гранулалардың тағын бір түрінің сырттарынан қаптаған заттарының ерекшелігі – сол қаптаған заттың жұандығы емес, іш құрылыстың себепкер шарттарына қарсы тұра алатын қасиет. Осы жағдайларда қаптайтың заттың құрамына еру температурасы әр түрлі майлы қышқылдарды кіргізеді. Көп қабатты таблеткалардың тағы бір түрі – микрокапсуланың медиальді қабатында дәрілік зат болу, ал сыртқы қабатта (микрокапсуланы пресстегенде сақтайтын) – альгинаттар, метилкарбоксилцеллюлоза, крахмал. Көп қабатты таблеткалар дәрілік заттардың әсерін ұзартады. Егерде таблетканың қабаттарында әр түрлі дәрілік заттар орналасса, олардың әсері қабаттар еру тәртібіне сәйкес дифференциалды белгіленеді. Ерімейтін қаңқасы бар таблеткалардың мағнасы болашақта маңызды болу мүмкін. Олардың ішінен дәрілік зат жуылып ақырындап босатылады. Осындай таблеткаларды поралары еритін субстанциямен толтырылған (дәрілік заттың және еритін қоспа заттардың – қант, лактоза, полиэтиленоксид қоспалары) губкамен салыстыруға болады. Осы таблеткалар асқазанда ыдырамай геометриялық қалпын сақтайды. Қаңқа ретінде бейорганикалық (барий сульфаты, гипс, қальций фосфаты, титан диоксиді) және органикалық (полиэтилен, полихлорвинил және т.б.) заттар алынады. Қаңқалы таблеткаларды қаңқа жарататын дәрілік заттарды пресстеп алуға болады. Оларда көп қабатты болу мүмкін, мысалы, үш қабатты таблетканың дәрілік заты ортада орналасады. Осындай таблетка еруін шеткі қабаттан бастайды, үстінгі және астынғы қабаттан алдымен қоспа заттар диффундейді. Бір белгілі уақыт өткеннен кейін сыртқы қабаттарда жаратылған капиллярлар арқылы дәрілік зат ортанғы қабаттан сыртқа диффундей бастайды. Матрица немесе қоспа арқылы пролонгиялық әсері бар таблеткаларда, гранулаларда, дражеларда дәрілік зат матрицаға еңгізіледі, мысалы, матрица ретінде катион- немес анионмен байланысты пластмассалармен қолдану. Дәрілік заттың алдынғы мөлшері ас қазанның қышқылына еритін эпоксидтік термопластқа еңгізілген, ал артынан әсер ететін доза – ас қазанның қышқылына ерімейтін сополимерге еңгізілген. Ал ерімейтін инертті матрицамен қолданғанда (мысалы, полиэтилен) – дәрі диффузия арқылы босатылады. Дәрінің әсерін дәрілік заттың молекуласының көлемін үлкейтіп ұзартуға болады. Осы мақсатқа дәрілік затты ионалмасу смолаға отырту жұмысымен жетуге болады. Ионалмасу смоламен байланысқан заттар ерімейтін болып, асқазанда ион алмасу арқылы босатылып шығарылады. Дәрілік заттың босатылу жылдамдығы иониттің ұсатылу дәрежесіне (бөлшектердің үлкендігі 300-400 мкм) және оның шынжырларының санына байланысты. Иониттері бар таблеткалар дәрілік заттың әсерін қанда 12 сағат ұстайды. Таблеткалардың және гранулалардың әсерін өздері бұзылғанда дәрілік затты босатып шығаратын қоспалар ұзартады. Осындай жұмысты субстрат және фермент қоспасы атқарады. Ядроның құрамында қабыршықпен жабылған белсенді компонент болады. Препараттың қабыршығының құрамында фармакологиялық лайықты , суға ерімейтін, қабыршық жарататын микромолекулярлы компонент және суда еритін пора құраушы (целлюлоза эфирлері, акрил смолалары және т.б.). осындай таблеткалардың ішінен макромолекулалар бір жұма арасында ақырындап босатылып шығарылады. жүктеу/скачать 0,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|