Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет205/236
Дата04.11.2023
өлшемі1,76 Mb.
#189815
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   236
Байланысты:
Күдеринова Құралай монография Қазақ жазуының тарихы

я,
ю
әріптері
а,
у
фонемаларының жіңішке варианттарын таңбалайды.
Сондықтан қазақ жазуындағы бұл әріптер өз қызметінде тұрған
жоқ, әрі са-уат ашу ісінде, тасымал жасауда, буын жігін
үйретуде қиындық тудыратын таңбалар болып отыр. Кейбір
сөздердің жазылуын жаттап алуға тура келеді 
(қояйын,
аяйын)

дегенге саяды. Бірақ
я, ю
әріптері қазақтың төл сөздерінің
дыбысталуына кері әсерін
 
тигізгені туралы мәлімет болған
емес. Бастауыш сыныпта бұл әріптерді 
<й>
мен 
<а>-
ның, 
<й>-
мен 
<у>
-дың қосындысы деп оқытады (тек 
и
мен 
у
-дың дыбыс
құрамын дұрыс бермейді). Дегенмен
я,
ю,
л
әріптерінің қос
дыбыс мәнін беруі сөздің буын құрамын белгілеуге зиянын
тигізіп келді десе де, жазу үнемділігі үшін едәуір жеңілдік
еткенін мойындау керек. Ендігі жазуда, мы-салы, 
аю,
сою,
қию
сөздері
ajuw, sojuw, qэjuw
деп, 2-3 әріпті, не-месе компьютер
тетігін артық басатын боламыз. Әйтпесе, 
ру,
су,
аю, қию 
сөздері
екі,
 
үш әріппен жазылса да
 ұ-рұу, сұу, а-йұу, қы-йұу 
деп, 4:3, 4:5
дыбыспен айтылып,
 
екі буыннан құралады деп
 
үйрету ауызша
тіл мен жазба тілдің айырмашылығын көрсетер еді.
У, u қосар дыбыс таңбаларын қалай беруге болады?
Қазіргі графикамыздағы қосар дыбыс таңбасын беретін
у
,
u
таңбалары
 
30жж.
 
проф.
 
Қ.
 
Жұбановтың ұсынуымен,
 
кейін


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   236




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет