Нағыз және орташа жылусыйымдылықтар
Идеал газдың жылусыйымдылығы температураға, ал реал газдікі қысым- ға тәуелді болғандықтан, техниалық термодинамикада жылусыйымдылықты нағыз және орташа деп бөледі. V және Т немесе р және Т күй параметрлерінің берілген мәндері кезінде (Cx = dqx/dT), (Cv = dqv/dT), (Cp = dqp/dT) теңдеулерімен анықталатын жылусыйымдылық нағыз жылусыйымдылық деп аталады. Демек, дәл жылусыйымдылық деп қандай да бір процесте термодинамикалық жүйеге температураның шексіз аз айырмасына келтірілетін элементар жылу мөлшері аталады.
Реал газдардың дәл жылу сыйымдылығын екі қосылғыштың қосындысы ретінде көрсетуге болады:
Cx Cx0 Cx (139)
Бірінші қосылғыш
Cx0
берілген газдың сиреген жағдайдағы (идеал газбен)
( р → 0 немесе V → ∞) күйін көрсетеді және температураға ғана тәуелді.
Cp және Cv жылусыйымдылықтарының температуралық тәуелділігі t °С- дан үшінші дәрежелі полином түрінде көрсетіле алады.
C a a t a t 2 a t 3
(140)
x0 0 1 2 3
Дегенмен қазіргі кездерде есептеулерде дәлірек кесте мәндерін
қолданады. Екінші қосылғыш Cx , жылусыйымдылықтың қысым мен меншікті
көлемге тәуелділігін анықтайды және реал газдың ішкі энегиясының құрама потенциялының өзгеруіне байланысты.
Практикалық есептеулерде жылу мөлшерін анықтауда негізінде орташа жылусыйымдылық қолданылады. Берілген процестегі орташа жылусыйымды-
лық деп
Cxm ,
t1 -ден
t2 -ге дейінгі температура интервалындағы,
q12
жылу
мөлшерінің соңғы температураның айырмасына t2 t1 қатынасын айтады:
t
1 t2
Cxm 2
t t
Cx dt
(141)
t1
2 1 t1
Берілген процестегі дененің нағыз және орташа жылусыйымдылықтары арасындағы байланысты теңдеу (141) белгілейді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
