Кудьярова гульнара базарбаевна
жүктеу/скачать 229,68 Kb.
|
дипломный Гульнар нов
| І-тарау бойынша тұжырым
Аударма туралы еңбектерде шығарманың қалай аударылғанына көп көңіл бөлінетіні заңды. Аудармашы өмір шындығын көргенде оған түпнұсқа арқылы қарайды және автордың көзімен қарайды. Аудармашының алдына қойылатын үш түрлі талап бар. Біріншіден, ол шығармада бейнеленіп отырған өмір шындығын дәл беруі керек. Екіншіден, түпнұсқаның өзін айнытпай жеткізуі тиіс. Үшіншіден, ана тілінің заңды жүйесіне ешқандай нұқсан келтірмеуі тиіс. Тілдің күнделікті қатысымдық қызметінде көбінесе қолданылатын метафора шынайы өмірдегі нысандарды атауда тиімді тәсілі. Метафора адам танымы, дүниені қабылдап, оны бейнеленуінде ерекше маңызы бар. Сол себептен когнитивтік мәселелерді қарастыруға түрткі болды. Метафора мәселесі міне екі мың жыл бойы адам санасын толғандыруда. Сан ғасырлық метафора ұғымын зерттеу тарихында көптеген тіл білімінің бағыттары белгілі. Субститутивтік және салыстырмалы, интеракционистік, когнитивтік метафора теориясын батыстың лингвистикалық бағытында қарастырады. Метафораны бүгінгі күнде зерттеумен айналысатын басты бағыттары мәдениеттанушылық, семантикалық және танымдық болып есептелінеді. Антика дәуірінен бастап метафораның кейбір түрлері бар екендігін көрсетуге болады. Олар: генетикалық-метафора, метафора-формула, айқын және толық метафора, діни метафора. Метафора қолдану сипатына қарай негізінде екі түрге бөлінеді: тілдік метафора, поэтикалық метафора. Метафоралардың барлық тілге тән құбылыс екенін жалпы адамзатқа тән түсініктер мен ұғымдардың болуы растайды. Ф.Уилрайт метафораны эпифора және диафора деп екіге бөліп қарастырады. метафораның классификациясы туралы басқа да ғалымдардың пікірлері бар. Соның бірі, Дж. Лакофф пен М. Джонсон метафораның үш түрін қарастырады. Олар: құрылымдық, бағдарлық және онтологиялық. Метафора субстантивті, адъективті, етістікті және үстеулі деп сөз табына қатысына қарай бөлінеді. Метафоралық бейнені алып жүретін бірліктер санына қарай келесідей түрлерге бөлінеді: қарапайым метафора, кеңейтілген метафора. Метафоралардың тірек сөздерінің болу немесе болмауына екі түрі бар. Олар: салыстыру және жасырын метафора. Функциональды метафоралар функциональды сипатына қарай жіктеледі. Олар: атаулы метафора, әдеби немесе декоративті метафора, бағалау метафора, анықтаушы метафора. Метафоралық стратегия шеңберінде екі тұрғыда қарастыруға болады: ноуменологиялық-гетерогенді метафора және феноменологиялық-гомогенді метафора. Көркем мәтінде концептуальдылық, жаңа мағынаның пайда болуы, эстетикалық ойлау сияқты іс әрекеттер метафораның көмегімен ғана жүзеге асырылады. Метафораның көркем мәтінде қызметі ол бір объект немесе жағдайды басқа нәрсемен тұспалдау, меңзеу болып табылады. Метафорасы дәл жеткізілген түпнұсқаның қай-қайсысының да бағы бар. Көркем шығарма құрылымындағы эмоциялық, эстетикалық жүктің көбін көтеретін метафора жоғалған жағдайда аударма ажары ашылмақ емес. Метафораны пән ретінде қолдану оқыту үдерісінде педагогикалық дискурсте көрініс тапты. Оқыту кезінде метафора үдерісі өзгертіліп, жаңартылып отыруы қажет. Әр түрлі дискурста метафора неше түрлі қызмет атқарады. Мысалы: көркем шығармада метафора көркемдік қызметті, ал ғылыми дискурста танымдық қызметті атқарады. Ал педагогигалық дискурста метафора танымдық,атаулы, хабарлау, мнемоникалық, эвристикалық, қарым-қатынас, суреттеу, инструментальды, бейнелеу, экспрессивті қызметтерін атқарады. Метафораны психологиялық жағынан қарастырсақ, адамның санасындағы заттар мен құбылыстардың бейнесінің басқа бір нысанның бейнесін елестетуі, оны еске түсіруі ойлаудың құрылымдық ерекшеліктерінің әлемді танудағы қызметін жеңілдетеді. жүктеу/скачать 229,68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|