Курстық ЖҰмыс тақырыбы


Сұраныстың бағалық икемділігі



бет8/10
Дата17.02.2022
өлшемі133,64 Kb.
#132244
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Байланысты:
Мутиев.Ә.С курстық жұмыс
Тлектесов Е прог инж 6 апта СРСП, Оқу бағдарлама Қазақ Т1 2-4кл , Олжас С., КТП 3 кл Smiles ағылшын 2022-2023, GRADE 10 2 hours ACTION, ЭКСПЕРИМЕНТ, 11-с емтихан жауаптары2022ж
2.2 Сұраныстың бағалық икемділігі
Мұнда бағаның серпімділік коэффициенті (Ep ) егер заттың бағасы 1% өзгерсе, сол затқа сұраныс қандай мөлшерде өзгеретінін көрсетеді.
Бұл көрсеткіш белгілі бір тауардың бағасының өзгеруіне сұраныс көлемінің сезімталдығын анықтау үшін қолданылады, бірақ біз сұранысқа әсер ететін басқа факторлар тұрақты деп санаймыз. Сұраныстың баға икемділігін анықтаған кезде тауарға сұраныс бес түрге бөлінеді::
1) икемді;
2) икемсіз;
3) серпімділік бірге тең;
4) өте икемді;
5) өте икемсіз.
Егер сұраныстың өсу пайызы бағаның өсу пайызынан жоғары болса және тауар бағасы төмендеген кезде жалпы кіріс өссе, онда сұраныс икемді болады.
Сұраныс бағасының икемділігін график түрінде елестетіп көріңіз.
Бұл диаграммада сұраныс мөлшері бағаның өзгеруіне сезімталдықпен жауап береді. Бағаны 50 теңгеден 30 теңгеге дейін төмендету сұраныс көлемін 30 данадан 60 данаға дейін арттырады.
Сұраныстың пайыздық өзгерісі бағаның пайыздық өзгеруінен көп болғандықтан, бағаның төмендеуі


СБИ


Жалпы түсім (шығындар өзгеруі)

Баға төмендегенде

Баға жоғарыланғанда

Икемді сұраныс (ео>1)

көбейеді

азаяды

Икемсіз сұраныс (ер<1)

Азаяды

көбейеді

Икемділігі бірге тең сұраныс (Ep=1)

өзгермейді

өзгермейді

Сұраныстың бағалық икемділігіне төмендегідей факторлар әсер етеді:
қарастырып отырған тауарды ауыстырушы (субститут) тауарлар көп болса, онда бұл тауарларға деген сұраныс икемдігі болады, ал ауыстыратын тауарлар аз болса немесе жоқ болса, онда бұл тауарларға деген сұраныс икемсіз немесе өте икемсіз болады;
тұтынушылардың баға өзгеруіне бейімделуі;
баға өзгеруін күтуі
Жалпы түсім көрсеткіші бойынша бағалау.Сұраныстың икемді немесе икемсіз екендігін тексерудің ең қарапайым тәсілі – бұл өнім бағасы өзгерген кезде тұтынушы көзқарасы бойынша жалпы түсімде немесе ақшалай түсімдерде,жиынтық шығындарда болатын өзгерістерді анықтау.
Икемді сұраныс.Егер сұраныс икемді болса,бағаның төмендеуі жалпы түсімді ұлғайтады.Неге? Өйткені өнім бірлігіне төленетін төменгі бағада сатудың өсімі бағаның төмендеуінен болған шығынды жабуға жеткілікті болады.Бұл тұжырым кері жағдайға да тән: егер сұраныс икемді болса,бағаның көтерілуі жалпы түсімді кемітеді. Қорытынды:егер сұраныс икемді болса,бағаның өзгеруі жалпы түсімді қарама-қарсы бағытта өзгертеді.Икемсіз сұраныс. Егер сұраныс икемсіз болса,бағаның төмендеуі жалпы түсімді қысқартады.Бұл жағдайда сату көлемінің аз ғана ұлғаюы бір өнім бірлігінен алынатын кірістің төмендеуінің орнын жаба алмайды,нәтижесінде жалпы түсімнің көлемі азаяды.Бұл жерде біздің тұжырымымыз кері жағдайға да тиісті: егер сұраныс икемсіз болса бағаның көтерілуі жалпы түсім көлемін жоғарылатады.Бұдан шығатын қорытынды: егер сұраныс икемсіз болса, бағаның өзгерісі жалпы түсімді сол бағытта өзгертеді.
Бірлік икемділік. Бірлік икемділіктің ерекше жағдайларында бағаның өсуі немесе кемуі жалпы түсімге ешқандай өзгеріс әкелмейді.Өнім бірлігінің бағасын төмендетуден пайда болған шығынның орнын сату көлемін ұлғайтудан түскен түсім дәлме-дәл жабады және керісінше өнім бірлігінің бағасын көтеруден түскен түсім сұранысқа ие болған өнім санын қысқарту шығындарын толығымен жабады.Баға икемділігінің концепциясы ұсынысқа да қатысты.Егер ұсынушылар баға өзгерісне сезімтал болса,ұсыныс икемді және керісінше икемсіз деп аталады.
Икемділік формуласы ұсыныстың икемділігі мен икемсіздігін анықтауға да қолданылады.Ең керектісі «сұранылған өнім көлеміндегі пайыздық өзгерісті» «ұсынылған өнім көлеміндегі пайыздық өзгеріске» ауыстыру (2 кесте).
2-кесте Сұраныстың баға икемділік кестесі

Икемділік коэффициентінің шамасы

Терминологиясы

Терминдердің түсініктемесі

Бағаның жалпы кіріске тигізетін әсері

Бағаның
өсуі

Бағаның
кемуі

Бірден үлкен
Ed >1

«икемді»
немесе
«салыстырмалы икемді»

Сұранылған өнім санының %–дық өзгерісі бағаның %–дық өзгерісінен көп болады

Жалпы түсім
кемиді

Жалпы
түсім
өседі

Бірден кіші
Ed<1

«икемсіз» немесе «салыстырмалы икемсіз»

Сұранылған өнім санының %–дық өзгерісі бағаның %–дық өзгерісінен аз болады

Жалпы
түсім
өседі

Жалпы
түсім
кемиді

Бірге тең
Ed=1

«икемсіз» немесе «салыстырмалы икемсіз»

Сұранылған өнім санының %–дық өзгерісі бағаның %–дық өзгерісіне тең

Жалпы түсім өзгермейді

Жалпы
түсім өзгермейді

2.3 Сұраныстың табыстық икемділігі

Табыс сұранысының икемділігі (STI) (AI) тұтынушылардың кірістерінің көлемі 1% өзгерген кезде қарастырылатын тауарға сұраныс көлемінің қанша пайызға өзгеретінін көрсетеді. Табыс сұранысының серпімділік коэффициенті E1-оң сан, теріс сан және нөл. Егер кірістер көбейген кезде затқа сұраныс та артып кетсе, онда E1 >0. Біз мұндай тауарларды қарапайым тауарлар деп атаймыз. Егер STI мәні E1 >0 болса, онда бұл тауарлар төмен сапалы тауарлар болады, өйткені тұтынушының кірісі өскен сайын қарастырылып отырған тауарға сұраныс азаяды. Табыс сұранысының икемділігі келесі формулалармен анықталады. EI (D) - 1 және 2 кірістегі сұраныстың серпімділік коэффициенті.dQ / dI-кіріс бойынша алынған сұраныс функциясының бірінші туындысы; I-тұтынушының табысы; Q-сұраныс көлемі. Егер табыс пен сұраныс көлемі белгілі бір уақыт аралығында өзгерсе, онда сұраныстың кірістілік икемділігі анықталады


Кіріс бойынша икемділіктің сандық мәні бір қалыпты тауарлар мен төменгі сапалы тауарлар түсінігімен тығыз байланысты.Бір қалыпты тауарлар үшін кірістің көтерілуі сұранысты жоғарылатады. Бұл жағдайда, кіріс пен сұраныс бір бағытта өзгереді, сондықтан бір қалыпты тауарлар үшін сұраныстың, кіріс бойынша икемділігі оң мәнде болады. Керісінше, төменгі сапалы тауарлар үшін кірістің көтерілуі ұсынысты төмендетеді. Бұл жерде кіріс пен сұраныс қарама-қарсы бағытта өзгергендіктен, төменгі сапалы тауарлар үшін сұраныстың кіріс бойынша икемділігі теріс мәнде болады.
Сұраныстың баға бойынша икемділігін анықтайтын біршама жағдайлардың сұраныстың кіріс бойынша икемділігіне де әсер ететіндігін атап өткен жөн.Тауарлардың бір қалыпты тауарлар және төменгі сапалы тауарлар деп бөлінуінің өзі субституттардың болуы мен зерттелетін тауардың анықталу кеңдігіне тәуелді болады.
Сұраныстың айқасқан икемділігі қайсібір тауарлардың сұранысының өзгеруіне басқа бір тауардың бағасының өзгеруі де әсер етуі мүмкін.Тауық етіне деген сұраныс сиыр етінің бағасына, ал машина майының сұранысы бензиннің бағасының өзгеруіне тәуелді және т.б
Осындай экономикалық өзара қатынастар тауарға деген сұраныс шамасының пайыздық өзгерісіне қатынасы арқылы анықталатын сұраныстың айқасқан икемділігі түсінігі шеңберінде сипатталуы мүмкін.Сүраныстың айқасқан икемділігі үшін орталық нүкте формуласы сияқты, тек қана бір ерекшелігі алымында бір тауар бағасының пайыздық өзгерісі орналасады.
Сұраныстың айқасқан икемділігі субститут тауарлар және комплементарлы тауарлар түсінігімен тығыз байланысты.Салат пен капуста бір-біріне субститтар болғандықтан, капуста бағасының өсуі салатқа деген сұранысты ұлғайтады:осы жағдайда сұраныстың айқасқан иемділігі оң мәнде болады, керісінше машина майы мен бензин комплементарлы тауарлар болып есептеледі және бензиннің бағасының өсуі машина майына деген сұраныс шамасын азайтады, осылайша сұраныстың айқасқан икемділігі теріс мәнде болады.
Нақты тауарларға деген сұранысты зерттеудің экономикалық тәсілдері икемділіктің барлық үш түрін қарастырады: баға бойынша сұраныстың икемділігі, кіріс бойынша сұраныстың икемділігі, сұраныстың айқасқан икемділігі қалыптасуы.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет