Лекция : 30 сағат Практика (семинар) : 15 сағат обсөЖ : 45 сағат Барлық сағат саны : 135 сағат

Жетісай, 2012 ж

Силлабусты дайындаған: ғылым магистрі, оқытушы Тилеубаева А.А.

Арғынов Х. Жай сөйлем синтаксисінің методикасы.Алматы .1967., Арғынов Х. Қазақ тілі синтаксисінің методикасының негіздері.Алматы .1969., Әлімжанов Д ,Маманов Ы Қазақ тілін оқыту методикасы.Алматы.1965., Ә.Исабаев Қазақ тілін оқытудың дидактиклық негіздері. Алматы.1993 оқулықтары негізінде құрастырылған.

Силлабус кафедраның мәжілісінде қаралған

Хаттама № ___ «___» 20__ж.
Кафедра меңгерушісі п.ғ.д., профессор Сманов И.

қолы аты-жөні, ғылыми атығы

Хаттама № __ « ____» _________ 20__ж.

қолы аты-жөні, ғылыми атағы

қолы аты-жөні, ғылыми атағы

Мазмұны

1. 
   Алғы сөз…………………………………………………………………………………..4
   
2. 
   Жалпы мәліметтер …………………………………………………………………….. 4
   
3. 
   Курстың мақсаты мен міндеті …………………………………………………………4
   
4. 
   Курстың прекреквизиттері мен постреквизиттері……………………………………..5
   

6. 
   Оқу сабақтарының құрылымы туралы мәлімет ………………………….……………5
   
7. 
   Студенттке арналған ережелер …………………………………………………………6
   
8. 
   Оқу сағаттарының тақырып бойынша бөліну кестесі ………………………………..6
   
9. 
   Лекция сабағының жоспары …………………………………………………………...8
   
10. 
    Семинар сабағының жоспары………………………………………………………… 58
    
11. 
    ОБСӨЖ жоспары және орындалу кестесі………………………………….…………60
    

13. Пайдаланылатын әдебиеттер ………………………………………………….………66

14. Студенттер білімін бақылау түрлері. ……………………...………….………………67

15. Студенттердің академиялық білімін рейтинг бақылау жүйесі………..……………..70

Жұмыстық бағдарламада оқу жұмысының түрлері бойынша сағаттар көрсетілген., ПС – практкалық лекциятар.

ОБСӨЖ оқытушының басшылығымен студенттің өзіндік жұмысы, СӨЖ – студенттердің өзіндік жұмысы.

Оқыту бағдарламасы (Syllabus), семестрдің басында әрбір студентке беріліп, студенттің білімін тереңдетуге, пәнге деген ықыласының артуына, шығармашылық және зерттеушілік қабілеттері ашылып, одан әрі дамуына себебін тигізеді деп күтілуде.

Дәрістің қысқаша жазбасы студентке қайсы бір тақырыпты қарастыруда неге назар аудару керектігіне бағыт береді, санасына негізгі ұғымдар мен терминдерді енгізеді. Пәнді толықтай меңгеру үшін студент ұсынылған әдебиеттің барлығымен дерлік жұмыс өткізіп және өзіндік жұмысының барлық көлемін орындауы қажет.

Тапсырмалар мен жағдайлардың жиынтығы студенттерге аудиториядан тыс өзіндік жұмысты, үй тапсырмасын орындауға арналған.

Тесттік тапсырмалар студентке жартылай кредиттерді тапсыруда пән бойынша өз білімдерін тексеруге және рейтингтік бақылауды тапсыруға, сынақ/емтиханды алуға арналған.

2. 
   Жалпы мәліметтер
   

1. 
   Лектор : Тилеубаева А. А.
   

Телефон :

Кафедрада болу уақыты : 8³⁰ -18⁰⁰ дейін

2. 
   Курсты өткізу уақыты және орны
   

3. Курстың мақсаты мен міндеті:

• 
  студенттерді әдістеме саласындағы соны өзгерістермен таныстырып, оны тиімді қолданудың жолдарын үйрету;
  
• 
  студенттерге қазақ тілін оқыту әдістемесінің методологиялық – теориялық негіздерін меңгерту;
  
• 
  қазақ тілін жүйесінің ішкі салаларын мектепте оқыту ерекшеліктерін теориялық және практикалық тұрғыдан талдап көрсету;
  
• 
  оқу - әдістемелік құралдарды оқып – талдау, баға беру, тиімді әдістемелік кешендерді таңдай білу, оларды практикада қорлдана білу дағдыларын қалыптастыру;
  

Пәнді толық меңгеру үшін студент ұсынылған әдебиеттердің барлығымен жұмыс істеуі қажет

1. 
   Лекцияқа кешікпеу керек.
   

1. 
   Лекция кезінде әңгімелеспеу, газет оқымау, сағыз шайнамау және ұялы телефонды өшіріп қоюы керек.
   

2. 
   Лекцияқа іскер киіммен келу керек.
   
3. 
   Лекциятан қалмау, науқастанған жағдайда деканатқа анықтама әкелу керек.
   
4. 
   Жіберілген лекциятар күнделікті оқытушының кестесіне сәйкес өтелінеді.
   
5. 
   Тапсырмаларды орындамаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі.
   

9. 
   ЛЕКЦИЯ САБАҚТАРЫ
   

1. Қазақ тілін оқыту әдістемесі – ғылымның бір саласы

2. Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы туралы

Лекцияның мақсаты: Студенттерге қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихымен таныстыру.

Лекция мәтіні:

1. Қазақ тілі методикасының ғылыми негізі Октябрь ревалюциясына дейінгі дәуірден басталады.Қазакстаңда педагогика тарихы,сондай-ак казак тілін окыту мәселелері Ыбырай Алтынсарин есімімеп байланысты.Ы.Алтынсарин үлы орыс халкы мәдениетінің демократияшыл идеяларынан сусындайды.Ол мектептегі оку процесінің ғылыми негізіндс күрылуын,халыктың жаппай білім алуын, халқымыздың мәдениетінің ілгері дамуын аңсайды.

1935 жылға дейін қазақ тілін оқыту методикасына арналған мақалалар ғана болды.Онан кейін осы жылы "Бастауыш мектепте қазақ тілін оқыту әдісі" деген атпен жинақ шыкты.

1936 жылы орта мектептін У-УІ сыныптарына арналған Сейіл Жиенбаевтың "Грамматика талдауыш",1939 жылы "Үлкендерге хаттанытудың методикасы", 1941 жылы "Қазак тілі мен методикасы", 1942 жылы "Грамматикалық таблицалар", - 1944_жылы "Жаттығу емле мен тіл дамыту", 1946 жылы "Қазактілі методикасы".

Қазак тілін,әсіресе грамматиканы оқыту жөнінде пікір айткан Қажым Басымов болды.1938 жылы "Грамматика' окыту жөнінде" деген макаласында окыту әдістеріне токталды.

1940 жылы Ғали Бегалиевтың "Бастауыш мектепте казак тілінің методткасы",онан кейін 1950 жылы "Бастауыш мектепте казак тілі методикасының мәселелері" деген кітабы жарык керді.

1956 жылы Шамғали Сарыбаевтың "Қазак тілі методикасының кейбір мәселелері"

( 1 бөлім,фонетика мен морфология) деген кітабы шыкты. Осы жылдан бастап казак тілін окыту методикасын зерттеуге ерекше мән беріліп, Қазак ССР Оку министрлігінің Ы. Алтынсарин атындағы педагогикалык ғалымдар ғылыми-зерттеу иниститутының қазақ тілі жаңа әдебиеті бөлімі казак тілі методикасынын жүйелі курсын жасауға кірісті.

Қазак тілі окулыктары мен программаларын жақсару жөнінде, методикалык еңбектер жазу, эксперимент жұмыстарын жүргізу,озат мкүғалімдердің тәжрибелерін зерттеу мәселелерін дүрыс жолға койып, қазак тілін оқытуды жақсарту жонінде көп еңбек сіңірген ғалым ~(сол кездегі институт директоры) профессор Ахмеди Ысқаков болды.Мектепте ана тілі мен әдебиетті оқыту туралы ғылыми-зерттеу жүмысын дүрыс жолға кою міндеттелінеді. Озат мүгалімдерді,методистерді,галымдарды казак тілін оқыту мәселесі мен айналысуға жүмылдырды,оларға ғылыми басшылык жасап,жөн сілтеді.Сондай жүмыстардың нәтижесінде осы жылдың өзінде ак казақ тілін окытудың кейбір мәселелері зерттеліп,бірсыпыра енбектер жарық көрді.

2. Бүл салады Қазақ ССР-іне еңбегі сіңген мүғалім Иманбек Ұйыкбаев Сейіл Жиенбаевтан, Шамғали Сарыбаевтан кейінгі қазақ тілі методикасын дамытушы,алғашкы зерттеушілердің бірі ретінде танылды.И.Үйықбаевтың 1957 жылы "Орта мектепте қазақ тілін оқыту міселелері", "Қазак тілінде соз таптарын окытушыға кемекші материалдар",ал, 1962 жылы "Қазак тілі методикасынын очерктері"деген еңбектері басылып шықты.

1965 жылдан бастап казак тілін окыту методикасынын даму тарихына үлес қосушылардың бірі - Бибігүл Кәтенбаева.Б.Кәтенбаеваның "соз күрамын оқыту" (1968), "4 -сыныптың қазақ тілі оқулығына методикалык нүскау" (1982-84), "Еліктеуіш создер (1975)", "ГУ-ІХ сыныптарды тіл үстарту" (1978), "Қазақ тілінен IV-V сыныптарға үлестірмелі карточкалар"(1978), "Қазак тілінен 5- сыныпқа арналған дидактикалық материал" (1976,1980,1983), "Қазақ тілі окулығы" (5-класқа арналған,1982 1983,1986), "Грамматикалык таблицалар" (1972,74,77,79 83) (4,5,6-сыныптарға арналған) "Москва -бакыт астанасы"(1982), "Қаскырды женген бала" (1983) оку диафильмдері мүғалімдер кітапханасынан берік орын алды. 1978 жылдан бастап казак тілі методикасынын лексика бөлімі де бірсыпыра зерттеліне бастады.Бүл салада Айтбай Айғабыловтың "Лексиканы окытудың кейбір мәселелері" (1980), 6-класқа арналған "Қазак тілі" оқулығы (1982,1984), "6-класс қазак тілі оқулығының методикалык нүскауы" (1983), "Морфологияға байданысты грамматикалык таблица" (1984), "Қазақ тілінің программасы" (1983, 1984), М.Әуезовтың "Қараш-қараш" әнгімесіне байланысты жасалған оку диафильмі (1984) сияқты еңбектері жарық керді.

Қазак тіліндегі күрмалас сөйлемдер синтаксисі де біршама зерттелінді. Қүрмалас сөйлем синтаксисін теориялык жағынан зерттеген Хасен Арғынов. Оның "Жай сөйлем синтаксисін оқытудын методикасы" (1957), "Қазақ тілі методикасының негіздері" (1969), "Қүрмалас сөйлем синтаксисінің методикасы" (1964), (Қазақ тілі методикасы" (1974), (Қүрмалас сөйлемдер таблицасы" (1985) тағы да баска еңбектерін атауға болады.

Қазак тілінің фонетика бөлімі де жан-жақты зерттелінді. Бүл салада Мүлипа Дүйсебаеваныц "Қазак әдеби тілі орфоэпиясының кейбір мәселелері" (1973), "Орфоэпиялык сөздік" (1982), А.Исабаевтің " Фонетиканы оқыту" (1965), "Қазақ тілі дыбыс методикасының негіздері" (1973) деген еңбектерін мүғалімдер кеңінен пайдалануда.

Сондай-ак казак тілін окыту әдістемесінің өзіндік зерттеу әдістері дс бар.(Эмперикалык және теориялык).Зерттеу әдістері теориялық әдістемені жасауға қолданылады. Зерттеу әдістері тексеру объктісіне карай мынадай түрлерге бөлінеді:

Аныктау экспеременді.

Бакылау экспеременді.

Оқыту эксперементі.

Әдістемелік күралдарды үйрету әдісі.

Әдістемелік тәжірибелерді талдау әдісі.

Анкета жүргізу әдісі.

Интервью жүргізу әдісі.

1. Қазақ тілін оқыту әдістемесі – ғылымның бір саласы

2. Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы туралы
2 - лекция.

Тақырыбы: «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» пәнін оқытудың мақсаты мен міндеттері

Жоспар:

1. «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» пәнін оқытудың пәнін оқытудың мақсаты

2. «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» пәнін оқытудың міндеттері

Лекцияның мақсаты: Студенттерге «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» пәнін оқытудың мақсаты мен міндеттері туралы теориялық мәліметтер беру.

Лекция мәтіні:

1. «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» - университеттің бастауыш оқыту және филология бөлімдерінде бастауыш және орта мектеп үшін мұғалім даярлайтын, осы мақсатта студенттерге теориялық білім мен практикалық дағды, іскерлік қалыптастыратын негізгі пәннің құрамдас бөлігі.
Қазақ тілі – сан ғасырдан бері ата-бабадан мирас болып келе жатқан киелі дүние. Ол халықтың алтыннан да қымбат кені. Тіл – адам баласының әлем бейнесін тану жолындағы түсінігінің, ойының, сезімнің, идеясының, дүниетанымының көрінісі.
Тіл – халық тарихы. Тілде халық жасаған мәдениет пен өркениеттің даму жолы жатады. Қазақ халқының барлық құнарлы ойы, құнды қиялы көркем сөзбен кестеленген. Сондықтан да тілдің болашағын бағамдау үшін, оның кешегі өткен тарихын білу – қажеттілік. Тіл бар жерде ұлт бар. Ұлттың өзгеден ерекшеленетін ең негізгі де тұғырлы белгісі – тілі. Тілдің қасиетін түйсіну – ұрпаққа парыз.
2. Пәннің негізгі мақсаты – студенттерді қазақ тілін оқыту әдістемесінің қайнар көздері даму тарихына қатысты іліммен қаруландыру арқылы олардың алған ғылыми білімдерін мектеп грамматикасы негізінде жүйелі түрде оқушыларға тиімді жеткізудің жолдары мен тәсілдерін таныту үрдісіне негіз болу. Мектеп мұғалімінің шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуіне бағыт-бағдар беру, сабақ бере білудің тиімді әдістерін салыстырмалы түрде меңгерту сияқты әдістемелік жұмыстардың тарихи сырымен таныстыру.
Қазақ тілін оқыту әдісте месінің тарихы – ХХ ғасырдың басында Ахмет Байтұрсынұлы еңбектерң негізінде қалыптаса бастады да, кейін оқытудың негізгі теориялық және тәжірибелік мәселелерімен С.Жиенбаев, Ғ.Бегалиев, Х.Басымов, Ш.Сарыбаев т.б. ғалымдар айналысты. Көп уақыт бойы қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы пән ретәінде толық таныла алмай келгенімен, қазіргі таңда оның теориялық базасы тереңдеп, жан-жақты саралана түсті. Ұсынылып отырған жұмыс бағдарламасында біз бұл пәнді қалыптастырып, дамытқан ғалымдар еңбектерін саралап, жүйелі түрде беруге талпындық.

Бақылау сұрақтары:

1. «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» пәнін оқытудың пәнін оқытудың мақсаты

2. «Қазақ тілін оқыту әдістемесінің тарихы» пәнін оқытудың міндеттері
3 - лекция.