Лекция-14. Саяси шиеленістер мен дағдарыстар
Сөйтiп шиеленiстi зерттеудiң мынадай төрт концепциясы қалыптасты
жүктеу/скачать 25,4 Kb.
|
№14 лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Р. Дарендорф
- К. Боулдингтiң
- К. Маркс пен Ф. Энгельс
| Сөйтiп шиеленiстi зерттеудiң мынадай төрт концепциясы қалыптасты:
1 «Шиеленiстiң жағымды-функционалды» концепциясы /Л. Козер/; 2 «Қоғамның шиеленiстiк моделi» концепциясы /Р. Дарендорф/; 3 «Шиеленiстiң жалпы теориясы» концепциясы /К. Боулдинг/; 4 «Шиеленiстiң маркстiк теориясы» /К. Маркс,Ф. Энгельс/. Л. Козер шиленiстерге құндылықтар, мәртебе, билiк, қаржы-қаражат үшiн күрестердi жатқызды. Л.Козер концепциясының мәнi – қоғамға әлеуметтiк теңсiздiк, мәңгiлiк психологиялық қанағаттанбаушылық тән, сондықтан индивид пен топтар арасында қайшылық, сезiмдiк – көңiл күйiнiң тұрақсыздығы пайда болады, олардың қарым-қатынасы бұзылады. Сондықтан Л.Козер әлеуметтiк шиеленiске белгiлi әлеуметтiк пен индивид сезiмдерiнiң қайшылығын жатқызады. Немiс әлеуметтанушысы Р. Дарендорф «қоғамның шиеленiстiк моделi» атты теорияны қалыптастырды. Ол «Индустриалдық қоғамдағы таптар мен таптық шиеленiстер» деген еңбегiнде билiктi бөлуге байланысты адамдар арасында теңсiздiк пайда болады, олар шиеленiске әкелiп, қоғамның құрылымын өзгертедi деп санады. Бұл өзгерiстердi шиеленiстер өздерi-ақ жүзеге асырады, сондықтан К. Маркс айтқан революциялық төңкерiске жол бермеу керек деп есептедi. Сонымен бiрге жаншылған шиеленiстер қоғам организмiндегi қатерлi iсiкке айналады деп жазады. Қоғам өмiрiнiң iшкi және халықаралық жағдайына да қолдануға қолайлысы К. Боулдингтiң «шиеленiстiң жалпы теориясы» концепциясы болып табылады. Бұл теория оның «Шиеленiс және қорғау. Жалпы теория» деген кiтабында қалыптасқан. Оның пiкiрi бойынша шиеленiс қоғамдық өмiрден ажыратылмайды. Әлеуметтiк шиеленiстiң мәнi адамның қалыпты реакциясына байланысты. Қандай кикiлжiң болмасын тiтiркендiр-гiштер, қоздырғыштардың әрекеттерi арқылы реакцияларды, құндылықтарды, жеке адамдардың құштарлықтарын өзгертуге болады. Соның нәтижесiнде қоғамдық құрылыс түбiрiмен өзгерiске түседi деп санаған. Сонымен бiрге, К.Боулдинг шиеленiстiң алдын-алу керек немесе шектеп отыру керек деп есептеген. Саяси шиеленiстерге ерекше көп көңiл бөлген марксизм. К. Маркс пен Ф. Энгельс «Коммунистiк партияның манифесi» атты еңбектерiнде тап күресi таптық қоғамдардың дамуының заңдылығы деп жазады. жүктеу/скачать 25,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|