Лекция Экологияны оқыту әдістемесінің пәні Жоспары: Экологияны оқыту әдістемесінің пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Экологияны оқыту әдістемесінің міндеттері

Ақуыздар дегеніміз амин қышқылынан тұратын күрделі құрылысты полимерлер.

Ал аминоқышқылдар дегеніміз молекулалар аминотоп NH₂ мен карбосил тобы СООН кездесетін күрделі қосылыс.

Адам ағзасында 20Х – амин қышқылдары болады.

R – CH - COOH NH₂

Сондай – ақ пән мұғалімі оқушыларға алдын – ала тапсырған макетпен ақуыздардың пептидтік байланыстарын көрсетеді.

Ақуыздардың қасиеті: ақуызда күрделі құрылымға ие бола тұра, әртүрлі қасиеттерімен сипатталады.Кейбір ақуыздар мысалға тауық жұмыртқасының ақуызы суда ериді және коллидтық ерітінді түзеді, ал кейбірлері тұз ерітінділерінің қоспасында, үшіншілері болса, тіпті ерігіштік қасиетке ие болмайды.

Майлар – үш атомды глицерин спирті мен карбон қышқылының күрделі эфирлері. Жалпы формуласы CnHm – COOH. Майлардың химиялық қасиеті күрделі эфирлер класына жатандығымен сипатталады.Сондықтан оларға жақын реакция гидролиз. Ол қайтымды процесс. Майлар табиғатта қатты (жануарларда) және сұйық түрде болады( өсімдіктерде).

Көмірсулар алғаш рет көміртегі С мен судың Н₂О қосындысы ретінде табылғандықтан осылайша аталып келеді. Қарапайым көмірсулардың бірі глюкоза – түссіз кристал зат, суда жақсы ериді, дәмі тәтті. Ол өсімдіктің барлық мүшесінде дерлік ( жемісінде, тамырында, гүлінде, жапырағында) кездесді. Глюкозаның жалпы формуласы: С₆Н₁₂О₆ структуралық формуласы.
СН – СН – СН – СН – СН – С О

І І І І І Н

ОН ОН ОН ОН ОН

Бұдан глюкоза альдегид және көп атомды спиртпен құралатынын көреміз. Оның химиялық қасиеттерінің бірі микроорганизмдердің әсері арқылы ашу процесінің жүруі мысалға, спирттік ашу процесі ашытқы ферметтерінің әсерімен жүреді

С₆Н₁₂О₆ - 2С₂Н₅ОН + 2СО₂

3.Биология пәні мұғалімі адам ағзасына тағам мен түскен А.М.К. – нің зат алмасуын түсіндіреді.

Ақуыз асқорту мүшелері жүйесінде амин қышқылдарға дейін ыдырайды және ол аш ішек пен қанғаөтеді. Бұл тәуліктегі 1 адамға қажетті ақуыз мөлшері 10 – 118г және т.б.

Май – ағзада энергия бөлетін өнім және пластикалық материал май асқорыту мүшесінің жүйесінде глицерин мен май қышқылына ыдырайды да, аш ішекте сіңірудің алдында адам ағзасына тән майға айналады да, аш ішектен лимфаға өтеді, одан қанға түсіп, ағзаға таралады. Бір тәулікте ересек адамға 100г май қажет.

Көмірсі – асқорыту мүшесінің жүйесінде глюкозаға дейін ыдырайды. Ол ішекте қанға сіңіп бүкіл ағзаға таралады. Бір тәулікте 1 адамға 45 – 500г көмірсу қажет.

Сабақты қорытындылауға сұрақ – жауап, 10 минуттық тест әдістерін қолданса болады. Сөзжұмбақ жасыру арқылы балалардың қызығушылығын, ынтасын арттыруға болады.

Мектеп қабырғасында гуманитарлық пәндерді оқыту барысындағы пәнаралық байланыс іргетас (фундамент) болып қаланды. Мұғалім өтілетін тақырыптың мәнін ашуда, оның мазмұнына сай пәнаралық байланыстарды қолану арқылы, оқушылардың бойында білімдер жүйесін кең мағанада, ауқымды түрде қалыптастыруына мүмкіндік береді. Ал оқушылар болса, басқа пәндерден алған білімдерін қажетке жаратады, соның нәтижесінде, ойлау, еңбектену іскерліктерінің арқасында сабаққа деген қызығушылығы артып, талаптаа түседі. Бұл келешекте белгілі бір мамандық таңдауына септігін тигізеді.

Сондай – ақ пәнаралық байланыстар арқылы білімдері жүйесімен қатар, тәрбие қалыптасуға болатыны әбден мүмкін.

Тек қана биология ғана емес, басқада пәндерді оқытуға пәнаралық байланыс іргетас болып қаланса, «Тәрбие басы - тал бесік», - дегендей – ақ тәрбие элементтері де қатар жүреді. Мысалға; ғылыми көзқарас қалыптастыру үшін биологиялық мазмұнда ағзаның біртұтас деңгейі материяның ең кішкентай бөлігі жасушадан, ұлпадан, минералдан, мүшелер жүйесінен ағза құралатын өсімдіктану, жануартану, тәнтану курсынан алған білімдеріне сүйеніп, оқушылардың бойында ғылыми түсінік қалыптастыруға болады.

ДНҚ – құрылымдық формуласынан макет жасау, конструция жасау арқылы оқушылар химиядан алған білімін қолданады және еңбек етуге тәрбиеленеді.

Қызыл кітапқа енген эндемик өсімдіктер мен жануарлардың келбетін, емдік қаситеттерін, санитар құстардың, жасыл өсімдіктердің маңыздылығын сипаттай отырып, табиғаттың әсемдігін оны сүюге, қорғауға, яғни оқушыларды экологиялық білімге баулуымен қатар, этикалық – эстетикалық тәрбие берілуі тиіс.

1. 
   Тәнтану курсының бағдарламасы?
   
2. 
   Сабақ барысы?
   
3. 
   Ұйымдастыру кезеңі?